De Pools-Wit-Russische grens op 11 november. Dit is Europa in de 21ste eeuw. Foto: Kancelaria Primera/Public Domain
Reportage - Karolina Zbytniewska, Euractiv.pl,

‘Geen stap terug’. Poolse regering zet harde repressie aan Wit-Russische grens verder

'Geen stap terug' is het motto van de Poolse regering. Journaliste Karolina Zbytniewska brengt verslag uit ter plaatse. 'Deze regering zet geen stap terug met haar repressie'. De Poolse regering negeert haar EU-verplichtingen, terwijl weerloze mensen in de bittere kou aan hun lot worden overgelaten. Europa in de 21ste eeuw.

vrijdag 3 december 2021 11:45
Spread the love

Er is hier sneeuw gevallen. Deze aanblik ontketende bij de eerste aanblik een diepgewortelde kindervreugde. De terugslag kwam echter bijna onmiddellijk. Ook aan de Pools-Wit-Russische grens valt al een paar dagen sneeuw. Migranten kijken hier echter niet vanachter een raam naar de vallende sneeuwvlokken.

Deze mensen werden naar de grens gelokt door cynische misleiding, waar ze een paar duizend dollar voor betaalden, wat hen tevens vernedering, geestelijke marteling, verwoestende gezondheidsproblemen en, maar al te vaak, de dood kost.

Humanitaire crisis aan de Pools-Wit-Russische grens. Foto: Irek Dorozanski/DWOT/CC BY-NC-ND 2:0

Aanvankelijk leek het hun aangeboden pakket eenvoudig: geld in ruil voor een beter leven in een westers EU-land. Voor de meesten werd het snel duidelijk dat dit een groot bedrog was. Deze vluchtelingen zijn slechts munitie in oorlogen die in eerste instantie door (Russisch president) Poetin en (Wit-Russisch president) Loekasjenko worden gevoerd, maar Polen heeft zich er gretig bij aangesloten. Deze echte mensen zijn hier hulpeloze slachtoffers in een spelletje van de machtigen.

Voor Loekasjenko moet het hartverwarmend zijn om de krantenkoppen over hemzelf te lezen, hoe de ‘president van Wit-Rusland’ dit of dat deed. ‘Het Westen heeft dus mijn overwinning toch erkend!’, verheugt de dictator zich, terwijl hij met een wodka in de sauna zit. En ook in zijn tuin ligt sneeuw.

(Duits bondskanselier) Angela Merkel is aan de telefoon. Dit is het mooiste van alle mogelijke afscheidsgroeten – van de Koningin van Europa zelf! Om bezorgde critici van het telefoontje van de vertrekkende Duitse bondskanselier te troosten, voeg ik eraan toe dat haar telefoontje de macht van Loekasjenko alleen in zijn eigen ogen legitimeert.

Met effect: zopas kon hij ‘vaststellen’ dat zijn steun onder de Wit-Russen nu 90 procent is, zoals hij aan de BBC-correspondent in Moskou vertelde. Wie zich vast en zeker samen met Loekasjenko verheugt, is het door hem geleide kartel van mensensmokkelaars die de deal van hun leven maken.

En in Polen wordt deze oorlog bij volmacht gevoerd om een aantal redenen: in de eerste plaats gaat dit om een traditionele krachtmeting tussen de rechtse partijen – om de vraag wie het meest radicaal en onbuigzaam zal zijn. In de woorden van Zbigniew Ziobro (de ultraconservatieve minister van justitie): ‘Alleen zwakken bezwijken onder druk’.

Wij (Polen) zijn dus sterk en compromisloos. Compromisloos blazen wij de steun van de EU af, terwijl onze minister-president afzonderlijke steun zoekt bij individuele EU-partners. Compromisloos praten we helemaal niet met Minsk en Moskou – zodat we andere leiders, bijvoorbeeld Merkel of Macron, kunnen verwijten dat ze ‘over onze hoofden heen goed met Poetin en Loekasjenko opschieten’.

Zo weerklinkt toch een van de favoriete politieke uitspraken van de regering van (de Poolse regeringscoalitie) Verenigd Rechts (PiS en enkele kleinere rechtse partijen), namelijk ‘het verraad van het Westen’, want uiteindelijk mag er ‘niets over ons zonder ons’.

De regering is tevens compromisloos tegenover de zwakken en de weerlozen – migranten die worden gelokt door het visioen van een veilig, waardig leven, maar aan wie de fundamentele mensenrechten worden ontzegd.

Onveranderlijk compromisloos daarenboven gedraagt de regering zich tegen ons, journalisten en burgers tegelijk. De Poolse grondwet ‘waarborgt de vrijheid van drukpers en andere middelen van sociale communicatie’, terwijl de perswet bepaalt dat ‘de pers niet mag worden belemmerd kritisch materiaal te verzamelen en dat kritiek niet op een andere manier mag onderdrukt worden’.

Volgens de grondwet heeft iedere burger ook de vrijheid om informatie te verkrijgen. Maar, wat als die informatie er niet is, omdat journalisten de toegang tot de Pools-Wit-Russische grens wordt ontzegd?

Na de overname van de openbare media door de regering, na de ‘pacificatie’ van Polsat (een privé-zender), na de opkoop door Orlen (Pools oliebedrijf, waarvan de staat de grootste aandeelhouder is) van de regionale en lokale media, onder voorwaarden van financiële censuur en belastering van redacteuren die kritisch staan tegenover de regering, wordt nu een ander bruggenhoofd van vrijheid onderuitgehaald – de aanwezigheid van media aan de grens.

Onlangs betraden drie journalisten de zone van de (door de regering afgekondigde) noodtoestand – dat deden ze onopzettelijk, want de zone is niet gemarkeerd. Als gevolg brachten zij 24 uur in een cel door, zonder voedsel of hygiënische middelen en zonder enige mogelijkheid om met iemand contact op te nemen.

De volgende dag werden ze in handboeien naar de rechtbank geleid. Een van de gedetineerden, een verslaggeefster van ARTE, zei later dat zij eerder correspondent was geweest in Irak, Soedan, Zuid-Soedan, Libië, Tunesië, Ivoorkust en Mali – en dat zij nooit zo was behandeld als in Polen.

Daarna werden drie fotojournalisten brutaal aangevallen. Journalisten als misdadigers behandelen is bedoeld als afschrikkend effect, zodat zij bang worden hun werk eerlijk te doen. En elke vorm van buitensporige agressie wordt toch altijd toegeschreven aan één bepaalde soldaat of politieagent.

Abraham Lincoln zei dat je enkele mensen de hele tijd voor de gek kunt houden, alle mensen één keer, maar dat je niet iedereen de hele tijd voor de gek kunt houden. Dat kan wél – als we geen onafhankelijke, ook financieel onafhankelijke, vrije media meer hebben die hun werk mogen doen.

Ik wilde hier eindigen met de media, maar ik kan het niet laten om toch ook de mensen te vermelden die de migranten aan de grens helpen – activisten, medici, advocaten, vertalers en andere mensen van goede wil. Ook zij worden in hun werk zwaar gehinderd.

Op 26 november 2021 hebben gewapende officieren van de Territoriale Verdedigingsmacht (een paramilitaire organisatie die 2016 in het leven geroepen werd), in uniform een tolk van een hulporganisatie aangevallen. Mensen die helpen worden vernederd en geïntimideerd. Helpen wordt gecriminaliseerd.

Dit gaat echter niet om de angst dat er iets zou uitlekken naar het publiek (we kunnen tenslotte toch vaststellen dat dit een ongenaakbare Teflon-regering lijkt), dit gaat zelfs niet om nog meer vluchtelingen die internationale hulp aanvragen.

Dit gaat er alleen om te laten zien dat alles zal gaan zoals de regering zegt. Zonder één stap terug.

 

Karolina Zbytniewska is de hoofdredactrice van Euractiv.pl, een onafhankelijke Poolse nieuwsportaal. Het originele artikel verscheen op 28 november 2021 en werd vertaald door Maciej Bochajczuk. Opmerkingen in de tekst tussen haakjes zijn toelichtingen van de redactie.

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!