De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

Geef soldaten de nodige geestelijke (na)zorg na een missie. Conings als case

zondag 20 juni 2021 20:33
Spread the love

De stoffelijke overschotten van soldaat Jürgen Conings zijn op deze zomerse zondag gevonden. Het is een trieste, tragische affaire. De minister van Binnenlandse Zaken heeft in de journaals terecht onder andere benadrukt: “Die man betekende een echt gevaar, de grote zoekacties waren nodig. Verder moeten wij ons goed bevragen: waarom kreeg zo iemand zoveel steunbetuigingen en lokte hij zoveel identificatie uit. Waarom heerst er zoveel wantrouwen naar overheden?” Dat is verstandig gesproken: iedereen die op bewuste wijze met tragisch verlies en problemen heeft te kampen gekregen weet het: de last wordt lichter als je lessen weet te trekken uit die donkere uren. Een van de lessen die Defensie en de betrokken Ministeries en overheden moeten trekken is volgens mij dit: geef militairen die vaak gruwelijke dingen meemaken op missie in het buitenland een degelijke opvang bij terugkeer naar huis. Post-Traumatische stress lijkt een wezenlijk element in de evolutie naar het wereldvreemde en het agressieve in de geestesgesteldheid van de scherpschutter-corporaal (PTSS). De berichten vermelden dat de man op negentien jaar zijn eerste buitenlandse missie ondernam. Hij is al vrij jong aan zeer zware psycho-emotionele belasting blootgesteld. De man kampte waarschijnlijk al jaren met innerlijke pijn.

Dat soldaten in oorlogsomstandigheden aan uitzonderlijke, ijzingwekkende situaties blootstaan is algemeen bekend. Trauma is een thema waar velen nog te weinig over weten. Ik las in mijn tijd als medewerker bij Tele-Onthaal, waar wij burgers met psychisch lijden rond de klok opvingen, het standaardwerk van de vrouwelijke Amerikaanse psychiater Judith Lewis-Hermann: “Trauma en herstel”. Daarin trof me de vaststelling dat soldaten zeer vaak jarenlang na de oorlogsbelevenissen nachtmerries, angsten, verslavingen… ontwikkelen en meedragen. De jongens die zich niet hebben weten te beheersen en zelf wreedheden begingen, hebben hier statistisch overigens het meeste last van. Wie zich gedraagt, wordt later niet geplaagd. Dat soldaten na inzet in oorlogsgebied vaak in het thuisland niet als de helden worden onthaald die zij wel menen te zijn, maar bijzonder weinig aandacht, respect en zorg ontvangen, is een grote paradox en een onrecht. De feiten in de context van de Vietnamoorlog zijn bekend, onder andere via de impactrijke, mooie film “The Deerhunter” met Robert De Niro en Meryl Streep. Vietnamveteranen die een ledemaat kwijt raakten aan het front, en dus hun kansen op de arbeidsmarkt in rook zagen opgaan, moesten vaak op een beschamend lage toelage terugvallen. Barack Obama heeft als president aandacht aan deze groep besteed op diverse manieren, wat hem het respect van menige betrokkene heeft opgeleverd.

België

Persoonlijk heb ik in de betreffende periode geregeld spontaan advies geleverd aan minister van Defensie Pieter De Crem. Op een bepaald ogenblik, toen ik zijn vertrouwen genoot na vorige contacten, heb ik na het bekijken van een documentaire over de treurniswekkende toestand van vrouwen die slachtoffer werden van persoonsmijnen in Congo, aan de Minister de vraag gesteld de acties van onze gespecialiseerde eenheden, die al actief waren in andere landen, uit te breiden naar Congo. De Minister heeft mijn vraag ernstig overwogen en in overleg met betrokken generaals mij een uitgebreid antwoord bezorgd; dat moest door omstandigheden en beperkte middelen helaas negatief zijn.

Het was ook rond die tijd dat het Leger begon te voorzien in een zogenaamde “Decompressieperiode” voor onze soldaten die na actieve gewapende dienst naar huis terug komen. Het pleit voor het menselijk doorzicht en psychologisch inzicht in de noden van de infanteristen en andere soldaten bij de generaals dat zij dit programma hebben opgezet. De politieke overheid heeft echter al spoedig beslist dat van zulke opvang, die enkele weken moest duren, geen sprake kon zijn. Dat is een foute beslissing, dat kan ik als ervaren hulpverlener zonder terughoudendheid stellen. De stress die mensen meedragen na “situaties die de ziel van betrokkene grauw kleuren” zoals makkers van Conings het verwoorden, (woorden die vandaag door o.a. VRTnws terecht werden geciteerd) is van een aparte orde. Je hele wereldbeeld kan door de pijn en de angst worden aangetast en scheefgetrokken. Het wordt ongetwijfeld moeilijk, na medemensen te hebben moeten doden, en makkers te hebben zien sterven in bloederige omstandigheden, nog geloof te hechten in positieve zaken en in de schoonheid van de existentie zelf.

Het mag misschien een wonder heten dat Jürgen Conings na een vijftal missies in staat is gebleken zich aan een gezinsleven te wijden, en sociale en sportieve initiatieven te ontwikkelen in zijn woonplaats. Wie dat niet direct begrijpt, kan de roman gebaseerd op ware feiten in Vietnam, geschreven door de luitenant genaamd Karl Marlantes nalezen. De titel is “Matterhorn”. De  schrijver was in actieve dienst in de wouden van Vietnam voor het Amerikaanse leger. De omvang en impact van de doorstane gruwel is voor een “gewone burger” wellicht alleen juist via zulke uitgebreid verhalende media goed in te schatten.  (Het boek telde in een eerste manuscript 1100 pagina’s, de versie die uiteindelijk een uitgever vond, een zeshonderdtal. Sommige geschiedenissen hebben ruimte nodig).

__________________________________________

De recente roep van mevrouw de Minister van Binnenlandse Zaken om een bezinning en gewetensonderzoek te houden omtrent het brede wantrouwen dat de laatste tien jaar is gegroeid naar overheden, gezag en wetenschap, is wellicht nog belangrijker; omdat deze evolutie op termijn de kracht van de gehele samenleving en gemeenschap dreigt te doen afbrokkelen. Vertrouwen is niet dadelijk meetbaar, het behoort niet tot de “ponderabilia”, het is ook niet in geld uit te drukken, maar het is een onmisbare emotionele bouwsteen voor elke gemeenschap. De grote bankencrisis van 2008 laat ook juist dit toe als conclusie. Bepaalde reuzenbanken stortten in nadat er een verdamping optrad van het vertrouwen in het systeem van herverpakking van rommelkredieten.

Mij persoonlijk lijkt het werken aan spits-sectoren als de zorg voor de bevolkingsgroepen en de beroepsgroepen die het meest acuut lijden doormaken, heel vruchtbaar in de strijd  tegen wantrouwen.

(Zowat een week nadat we dit schreven, stelde de Minister van Gezondheid een zeer grote som ter beschikking over verschillende jaren om het lijden van de gehandicapten, die vaak tegen onmenselijk lange wachttijden aankijken, te verlichten. Noot op 24 VII 21)

In die zin mogen we ons niet enkel laten leiden door economische of besparingsoverwegingen. De zaak Conings, en ook andere recente gevaarlijke situaties, hebben de aandacht getrokken op het chronische gebrek aan investeringen in het leger. Ik hoop dat de huidige Chef Defensie, admiraal Hofman, deze maatregel terug op de onderhandelingstafel legt, en dat de betrokken ministers er dit keer wel oren zullen naar hebben. De Corona-era heeft hier misschien iets ten goede veranderd: we beseffen nu allen meer hoe belangrijk affectie en geestelijke stabiliteit wel is.

Overigens is het zo dat in het dossier van de vervanging van het F-16 gevechtsvliegtuig een van de doorslaggevende redenen waarom er voor de Lockheed Lightning F-35, de zogenaamde Joint –Strike Fighter, is gekozen, ook juist het element van de betere bescherming die het elektronisch geavanceerde toestel biedt aan de piloten zelf. Dat is een overweging die wij ook persoonlijk in het debat hebben ingebracht, onder andere via deze blog.  Je kunt voor of tegen oorlog zijn, om vele redenen, maar het personeel dat bij noodgevallen in actie komt, verdient een correcte behandeling en bescherming, en een humane omkadering. Ik ga ervan uit dat iedereen het daar over eens kan zijn.

 

Illustraties

Eigen opnames tijdens het Nationaal Militair Défilee op 21 juli 2016 te Brussel.

– Commando op wacht in de wandelstraat bij de Grasmarkt

– Een team Special Forces op het Plein der Natie met het voertuig en de hulphond.

 

 

 

 

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

Creative Commons

take down
the paywall
steun ons nu!