In de supermarkt betaal je vandaag voor een braadkip vaak minder dan 4 euro per kilogram. Ter vergelijking, voor nat kattenvoer betaal je ongeveer dezelfde prijs per kilogram. Voor meer exquise merken zelfs het dubbele.

Dergelijke lage prijzen voor kippenvlees zijn alleen mogelijk omdat de boeren haast verplicht worden op industriële wijze en met intensieve veeteeltmethodes hun dieren te kweken. Een methode die erop gericht is met zo min mogelijk inspanningen, tijd- en plaatsverlies, zoveel mogelijk dieren slachtrijp te maken.

Concreet betekent dit dat in kippenfabrieken veel te veel kippen gehouden worden op veel te kleine oppervlaktes. Om te vermijden dat enkele zieke dieren de hele stal aansteken,  wordt preventief aan alle dieren antibiotica toegediend. Dat is niet zonder gevaar. Door het te kwistig toedienen van antibiotica verliest deze haar werking. En zo kan een superbacterie ontstaan, een bacterie die nauwelijks nog bestreden kan worden oftewel de nieuwe superbacterie ESBL (Extended Spectrum Beta-lactamase).  

In Nederland is meer dan 80 procent van het kippenvlees reeds besmet met de superbacterie. Volgens de landbouwnieuwssite Agripress zou ongeveer 10 procent van de Belgen al drager zijn van deze bacterie. Vermoedelijk gaat de bacterie via de consumptie van kippenvlees op de mens over.

Dit verhaal gaat niet alleen over kippen: de hele Vlaamse veeteelt (varkens, runderen) is in hetzelfde bedje ziek. Telkens opnieuw krijgen we hetzelfde verhaal te horen: meer dieren moeten sneller slachtrijp worden tegen een lagere kostprijs. Er wordt bespaard op de beschikbare leefruimte voor de dieren, op investeringen die het comfort van de dieren vergroot, op de voortplanting en op de voeding van de dieren.

De gevolgen van deze veeteelt die langzaam aan is afgegleden naar een machinaal productiemodel zijn enorm. Niet alleen op vlak van dierenwelzijn is dit model een schande, ook de impact op het leefmilieu – denk maar aan de massale mestvervuiling – en op de boer zelf die gedwongen wordt zijn dieren als producten te behandelen, is nefast.

Het gevaar van antibiotica in de veeteelt is nochtans al lang gekend. Dertig jaar geleden waarschuwde de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) al voor het ondoordacht gebruik van antibiotica in de veeteelt. Zes jaar geleden klaagde het FAVV bij monde van toenmalig gedelegeerd bestuurder, nu voorzitter van de Boerenbond, Piet Vanthemsche, de overconsumptie van antibiotica in de diergeneeskunde aan. Volgens het FAVV zou die overconsumptie op termijn ook schadelijk zijn voor de mens.

Ons landbouwmodel moet dringend de omslag maken naar een duurzame landbouwmodel zodat de kwaliteit opnieuw de bovenhand haalt, de impact op de leefomgeving afneemt, het welzijn van het dier opnieuw belangrijk wordt en de boer zijn fierheid kan herwinnen.

Buitenlandse voorbeelden bewijzen dat dit kan. In Spanje stijgt het aandeel biolandbouw boven de 10 procent uit. In Denemarken wordt al jaren resoluut gekozen voor voedselveiligheid en gewerkt met antibioticavrije stallen. De boer wordt er gecontroleerd door de dierenartsen, de dierenartsen worden gecontroleerd door de overheid. Vlaanderen treuzelt. Het aandeel van de biolandbouw bedraagt hier amper 1 procent van het totale landbouwareaal.

De Vlaamse regering zegt wel de biosector te willen ondersteunen, maar blijft in haar landbouwbeleid de klemtoon leggen op groei en schaalvergroting. Het ontbreekt haar aan vooruitziendheid. Nochtans kan de overheid, samen met het middenveld, de boeren en de consumenten het tij keren. Weg van de intensieve veeteelt en monoculturen, naar meer diversiteit en duurzaamheid. Het debat over de daling van BTW op bioproducten moet eindelijk gevoerd worden.

Boeren die de stap naar biolandbouw willen zetten moeten ondersteund worden. Lovenswaardige initiatieven zoals Donderdag Veggiedag kunnen in navolging van Gent en Hasselt in alle steden, gemeentes en scholen worden ingevoerd.  Meer onderzoek over de intensieve veelteelt,  de impact van onze huidige vleesconsumptie, niet alleen op het welzijn van de dieren en de natuur maar ook op de volksgezondheid en naar alternatieven kunnen helpen om het probleem beter in kaart te brengen zodat de juiste beleidsmaatregelen genomen kunnen worden.

Willen we echt gezonde voeding op ons bord? Dan moet ook Vlaanderen resoluut kiezen voor een duurzaam plattelandsbeleid, weg van de intensieve veeteelt. Grote bedrijven die op een grootschalige, industriële, dieronvriendelijke wijze werken om de kosten tot in het absurde te drukken, moeten een halt toegeroepen worden. De landbouwer die leeft voor zijn stiel verdient een eerlijke prijs voor zijn gezond grootgebrachte kip.

Dirk Peeters (Groen!) is Vlaams volksvertegenwoordiger.