De Eerste Kamerverkiezingen bestaan uit een ingewikkeld kiessysteem, waarbij reeds eerder gekozen statenleden – de vertegenwoordigers in de provincies – op hun beurt stemmen op lijsten van senatoren. Critici menen dat dit proces niet democratisch is, aangezien partijen vrij zijn om deals te sluiten met elkaar, zonder dat het kiespubliek daar invloed op heeft.

Rood potlood

Niettemin laat de uitslag van deze verkiezingen hetzelfde beeld te zien als de uitslag van de provinciale statenverkiezingen van 2 maart. Eén zetel verschoof van de linksliberale D66 naar de socialistische SP. Een Statenlid van D66 kon in het stemhokje geen rood potlood vinden, en besloot met zijn eigen blauwe pen een bolletje te kleuren. De kiescommissie was onverbiddelijk en verklaarde de stem ongeldig.

Hoewel het kabinet-Rutte geen meerderheid heeft, ervaart het de uitslag toch als een meevaller. De afgelopen maanden is de VVD sterk in de richting van de streng-gereformeerde SGP (Staatkundig Gereformeerde Partij) geschoven. Deze gezagsgetrouwe partij zou met zijn ene zetel ervoor kunnen zorgen dat het grootste deel van het kabinetsbeleid alsnog door de Eerste Kamer kan komen.

Liberale uitverkoop

In ruil daarvoor zal de VVD toegevingen moeten doen ten opzichte van haar liberale principes. Zo kondigde de VVD al aan dat het uit een burgerinitiatief dat oproept voor een verruiming van de euthanasiewetgeving zal stappen.

Dit burgerinitiatief werd nota bene geïnitieerd door VVD-coryfee Frits Bolkenstein. Ook een wetsvoorstel ter uitbreiding van het aantal koopzondagen wordt door de VVD ineens niet meer gesteund. Dat de SGP geen vrouwen toelaat binnen de partij lijkt ineens eveneens minder een probleem te zijn.

SGP-senator Holdijk lijkt niettemin nauwelijks onder de indruk. Het feit dat hij door de media massaal gebombardeerd werd tot ‘machtigste man van Nederland’ wijst hij van de hand.

“Ik ben slechts een eenvoudige jurist en Veluuwse boer”, verklaart hij aan de NOS. “Ik zal de wetsvoorstellen op hun inhoud beoordelen, zoals ik altijd gedaan heb. Op de eerste plaatst spijt het me dat mijn fractie in de Eerste Kamer gehalveerd is van 2 naar 1 zetel.”

De factor Wilders

Vorige week nog stonden de verhouding in het kabinet overigens op scherp. Geert Wilders maakte gehakt van de kabinetsplannen om Griekenland opnieuw te steunen. Een breuk in het jonge gedoogkabinet leek nabij. Indien de minderheid van het kabinet nog enger was geweest, zou Rutte het erg moeilijk hebben gekregen.

Alles hangt nu immers af van de vraag of de strengere immigratiewetgeving die Wilders heeft geëist in ruil voor de steun aan het minderheidskabinet door het parlement zal komen.

De bespreking van deze wetgeving staat echter pas gepland voor volgend jaar. Rutte hoeft zich daar nu dus zeker geen zorgen over te maken. De SGP zal uiteindelijk ook weinig problemen hebben deze conservatieve wetgeving te steunen in de Eerste Kamer. Rutte heeft daarbij voldoende tijd om te bedenken hoe hij de gereformeerden tegemoet kan komen.