De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

De Kolonisatie: gevolg van gebrek aan Affectie, en een overmaat aan Geld, Wetenschap en Wapens?

zaterdag 27 juni 2020 11:44
Spread the love

Wat kan toch de verklaring zijn voor de Kolonisatie? Wat verklaart afdoende de omvang van de wereldwijde westerse kolonisering en naast de ongeziene dynamiek ervan, ook de vaak buitengewone brutaliteit, aanmatiging en wreedheid? Wat is dat voor een fenomeen, de Kolonisering, die vaak werd gedragen door een racistische afwijzing én een erotische overwaardering van de “natuurvolkeren” waar een dominantie over werd ingesteld?

Ik geef vandaag een analyse naar aanleiding van de derogatie van Jef Geeraerts die in diverse kranten voorpaginanieuws is. (Zijn werk Black Venus, uit de cyclus Gangreen, waarin de schrijver zijn heftige liefdesavonturen met inlandse schonen beschreef, is afgevoerd uit de Canon). Het debat op het Facebook profiel van een geleerde Congolees-Belgische, Bambi Ceuppens, naar aanleiding van het stukje dat zij schreef over de schrijver en oud-koloniaal, heeft mij geïnspireerd. Deze dagen zijn inderdaad zeer geschikt om na te denken over de diepere aard en beweegredenen van de Kolonisatie van de vele inheemse volkeren en culturen door de Blanke Europeanen, niet in het minst wat betreft het British Empire.

 

Eros en Thanatos

Het meest interessant gegeven, dat de grootste verklaringskracht in zich leek te dragen,  dat ik in dit verband ooit vernam, is de analyse die Dirk Draulans maakte in de serie documentaires toen hij met wetenschappers op het schip de Amsterdam de wereldreis van Charles Darwin heeft na-gevaren, een jaar of zeventien terug. De vraag naar de diepste oorzaken van de vaak agressieve kolonisatie kwam aan bod, naar aanleiding van het bezoek aan Tahiti. In de bronnen van die tijd, in de lokale archieven, lazen we mee hoe die mensen zozeer geschokt waren over het optreden van de soldaten op de schepen, over het buitensporige geweld, de moordzucht, dat zij de gedachtegang ontwikkelden: die mannen hebben een groot gebrek aan liefde. De oplossing die werd bedacht, (en die overigens bleek te werken), was dat de volkeren hun vrouwen voor seksuele omgang aan de westerlingen (Britten?) ter beschikking stelden. Vandaar de origine van het concept van de gewillige “Vahinée”. (Waarvan ik als vierjarig kind een mooie echo opving bij het met vader en moeder bekijken van de toenmalige versie van “The Mutiny of the Bounty, met de prachtige vrouwen met dito bloemenkransen over de naakte borsten en Marlon Brando in de hoofdrol).

 

 

It’s the babies, stupid!

In dit verband hecht ik verder bijzonder veel waarde aan de analyse van Jean Liedloff. Ik bestudeerde haar visie over “het continuüm principe” in haar boeken, waaronder de versie die ik onlangs terug aan mijn bibliotheek kon toevoegen (coverfoto). Zij leefde lange tijd onder de inheemse indianen in Latijns Amerika en vergeleek de beide culturen op indringende wijze. Haar grote stelling is dat onze kindjes veel meer met lichaamscontact, warmte, tederheid, moeten behandeld worden. Zoals dit bij de indianen het geval is. Met heel mooie resultaten wat de karaktervorming betreft. Deze visie spoort dan weer goed met twee “harde” wetenschappelijke visies waar u beslist van gehoord hebt: sinds een jaar of vier geeft de Medische Wereld wereldwijd het strenge advies aan jonge ouders hun babies zelf te dragen de hele tijd, op het lichaam. Uit grondig onderzoek in Colombia was gebleken hoeveel meer overlevingskansen de babies dan ontvangen; en hoe ze intelligenter worden, en gezonder, blijer en rustiger. Dit effect, dit natuurlijke mechanisme bij het opgroeien, bij het vormen van de software van de geest, had ik persoonlijk al afgeleid na het beluisteren van de uitspraak van de grote geleerde Jacob Kreuzfeld tijdens “The Mind – Brain Problem”-congres in 1995 aan de KU Leuven (georganiseerd door wetenschapsfilosoof Herman Roelants). Hij sprak: “De mate waarin een kindje (‘infant’ in het mooie Engels van de Duitser) tijdens de eerste levensjaren met warmte wordt aangeraakt en behandeld, zal levenslang bepalen hoe goed zijn brein werkt”.

 

Het typische lid van onze beschaving is agressief, destructief van instelling geworden (ook naar de Natuur, het Milieu toe!) doordat onze beschaving gedurende bijna twintig eeuwen de kinderen emotioneel is gaan verwaarlozen, te weinig tastbare liefde heeft gegeven!

 

In de iconografie van de Middeleeuwen komen afbeeldingen van moeders of vaders die de baby zelf dragen, zoals tot op vandaag overal elders gebeurt, van de Chinese rijstvelden tot de Keniaanse dorpen, zo goed als niet voor. Dat kan ik als mediëvist stellen na het zien passeren van honderden, duizenden afbeeldingen.

 

Een ultieme power -cluster van oorzaken

Als ik hier verder bij stilsta en over nadenk en dieper graaf, kom ik stilaan bij de diepste wortels van het fenomeen Kolonisatie.

Want omdat de mens een complex en ambivalent wezen is, lijkt me zeer plausibel dat het gebrek aan liefde tijdens de kindsheid, en het gebrek aan een voldoening gevend seksueel leven, vele Europeanen op een bepaalde manier heeft aangevuurd. De krachtigste persoonlijkheid van vorige eeuw, Winston Churchill, bouwde zijn persoonlijkheid én zijn koloniserende natie ook juist op vanuit het pijnlijke innerlijke vacuüm van een afwezige, zeer politiek ambitieuze vader én een afwezige en mondaine moeder. Dat valt duidelijk te lezen in de recente, algemeen bejubelde biografie van Andrew Roberts, “Churchill, de biografie” (2019).

Voor het begrijpen van de aard van het koloniale tijdperk is voorts één begrip centraal: roofbouw. Denk aan de rubber ontginning in Congo onder Leopold II, of aan het afbranden van het tropische regenwoud in het Amazonebekken. Waarom doet men dit laatste? Enkel om de povere ‘winst’ van het hardhout, waarna enkele jaren landbouw op die plaats mogelijk is; daarna is de grond onbruikbaar door uitputting.

Het fenomeen van het op rooftocht uitgaan is overigens niet typerend voor het Westen: in de meeste culturen houden de krijgers rooftochten; Lakota (Sioux) gaan op roof uit en brengen ponies en bruiden mee. Zie “Dances with Woolves”, of lees “Black Elk Speaks”, het uitgebreide getuigenis uit die tijd van de betreffende Lakota medicijnman, opgetekend door Neihardt.

Wat verklaart dan mogelijk verder de unieke omvang van de wereldwijde westerse kolonisering en naast haar ongeziene dynamiek, ook de buitengewone brutaliteit en wreedheid, en het langdurige karakter?

 

Christelijke seksuele ethiek kent tragische gevolgen

Het is in elk geval waarschijnlijk dat de Europeaan met meer seksuele frustratie leefde dan mannen (en vrouwen) in andere culturen; het is bekend genoeg dat het christendom hier een grote en in de eerste plaat negatieve rol heeft gespeeld, in de sporen van Paulus en Augustinus, die “het vlees (sarx)” en “(vrije) erotische liefde” sterk afwezen. Er is mij geen enkele andere cultuur ter wereld of in de geschiedenis bekend, waar de regel was dat seksueel plezier enkel toegestaan is om kindjes te verwekken. Een volgende stap in mijn redenering is dan dat de mens die niet rustig, zonder prangende gewetensproblemen, tot be-vrediging kan komen, op termijn toch wellicht aan scherpe innerlijke onrust gaat lijden.

 

Roofzucht lijkt overcompensatie van gemis aan liefde

Ambivalent als de menselijke geest is, zal zulke existentiële onrust  vaak tot uitzonderlijke dynamiek hebben geleid. Tot over-compensatie (een term uit de psychologie en psychiatrie) op andere terreinen. Hier kan een bron liggen van de ongebreidelde zucht naar bezit en welstand, en dus naar uitbuiting van de economie en het leven van andere volkeren.

Een van de belangrijkste factoren die tot die ongezien grote, historische beweging van koloniseren heeft geleid (het Britse Rijk besloeg op bepaald moment, onder Churchill als minister van koloniën, een vijfde van de landoppervlakte van de planeet!) lijkt mij dan ook de combinatie van die door gefrustreerde mannelijkheid aangedreven roofzucht met de kracht van wetenschap, kapitaal en (wapen)technologie. Het WTC-bestel waar Etienne Vermeersch over schreef, onder anderen in “De ogen van de panda”.

 

Toegewijde maar rare figuren: de Wetenschappers

Die westerse wetenschap zelf steunt natuurlijk op het werk van geniale denkers en onderzoekers. Die vaak excentrische persoonlijkheden waren. Het benodigde wapentuig en de voertuigen, van karvelen tot de supersonische Caravelle en karavanen van inhalige vrachtwagens, zij steunen uiteindelijk grotendeels op de wetenschappelijke ontdekking van de basiswetten van de Mechanica; die is vooral gegrondvest door Newton. Laat dit nu net een man zijn die ervoor bekend stond een ongelofelijk asociale persoonlijkheid te bezitten.

In vele niet-westerse culturen is de mens daarentegen een veel meer in groep levend wezen. Op die manier kan je natuurlijk  niet genoeg uren bij je experimenten doorbrengen of in stille afzondering nadenken en schrijven. Een stijl van leven en arbeiden die absoluut nodig is om de verborgen fundamentele wetten van natuur en materie te ontdekken en te doorgronden.

Zo lijkt de cirkel rond.

 

Besluit en advies

Als we de aarde niet verder naar de maan willen industrialiseren en consumeren, lijkt een warme opvoeding voor onze kleinste kinderen en een verdere uitbouw van de verworvenheden op het vlak van seksuele gezondheid (term van o.a. de enkel in eigen land ondergewaardeerde seksuologe Goedele Liekens) een aangewezen toekomstgerichte looprichting. Zo niet gaan we waarschijnlijk nog vele decennia verder met het exploiteren en uitbuiten van planeet, biosfeer, en medemensen. Vandaag 27 juni is het opiniestuk dat De Standaard op de laatste pagina afsluit, net gewijd aan “Het zwaartepunt van de Duitse economie: de gevangenis (ook een westerse uitvinding!) en het roofkapitalisme”.

 

Stef Hublou Solfrian

 

Ter verdere contextualisering:

https://www.dewereldmorgen.be/community/kan-de-schat-van-de-tsimane-indianen-de-rijke-wereld-nog-redden/

African Beauty, courtesy Frank Langhe

Creative Commons

take down
the paywall
steun ons nu!