Johan Vande Lanotte lag in 2014 aan de basis van een verlaging van de BTW op energie van 21% naar 6%. Tegen de CD&V in.
Hiermee werd de energiefactuur voor de inwoners verlaagd. Energie is immers een basisbehoefte en neemt een grotere hap uit het budget van een werknemer dan voor wie over een ruimer inkomen beschikt.
Deze maatregel was vooral bedoeld als een stimulans voor de energiefactuur van onze bedrijven die hiermee hun internationale concurrentiepositie verbeterd zagen.
Soms wordt gesteld dat met die BTW verlaging een indexsprong (éénmalige niet aanpassing van de lonen bij een overschrijding van de spilindex) kon worden voorkomen:
Voor de werknemer wordt de evolutie van de energiefactuur in België opgenomen in de gezondheidsindex die automatisch aanleiding geeft tot de aanpassing van hun loon. Het is evenwel niet de bedoeling dat de lonen dankzij de koppeling aan de gezondheidsindex in absolute cijfers stijgen. Wel dat de koopkracht van de werknemer wordt gegarandeerd door de automatische aanpassing van de lonen aan de gezondheidsindex. Als het BTW tarief op energie wijzigt (+ of -) wordt dit in principe geneutraliseerd via de gezondheidsindex zonder effect op de koopkracht van de bevolking op voorwaarde dat het gewicht van de energieprijs binnen de componenten van de gezondheidsindex correct wordt geactualiseerd.
Bedrijven verbeteren hun concurrentiepositie als de energieprijzen in ons land concurrentieel zijn en de loonkost een ‘normale’ evolutie volgt tegenover de voornaamste handelspartners.
Wanneer de volgende Regering zowel een indexsprong doorvoert als tot het herstel van het BTW-tarief op energie aan 21% beslist, heeft dit niet het beoogde effect op de concurrentiekracht van onze ondernemingen. De verhoging van de energieprijs in België gaf aanleiding tot een uitgesproken hogere inflatie en loonvorming dan in onze buurlanden zodat de bedoelde impuls voor de concurrentiekracht uit bleef. Het loon van de werknemers volgde weliswaar de gezondheidsindex, maar de werknemers bleven achter met een blijvende indexsprong op hun loon.
De overheden in België hebben zich voluit ingeschreven in de liberalisering van de energiemarkt zonder strategische controle zoals bij onze zuiderburen. Bij de vaststelling van een stijgende energieprijs op de wereldmarkt omwille van het herstel van de vraag en geopolitieke berekening (elektriciteit +71% op jaarbasis, aardgas +154%) moet de politiek in ons land nagaan hoe de bijkomende inkomsten voor de overheid besteed worden: aan solidaire compensaties voor een basisbehoefte van de bevolking (energiecheques of een clicksysteem op accijnzen die de huidige BTW vervangen) of als een voorafname voor de vermindering van de uitstaande schuld.
De evolutie van de energieprijs ingevolge de verhoging van de gasprijs, creëert intussen leuke winstmarges voor alle elektriciteitsproducenten die niet afhankelijk zijn van gas. De verbruiker betaalt immers willens nillens elektriciteit op basis van de eenheidsprijs van de duurste productiewijze in het aangekochte volume. Enkel de eigen productie ontsnapt daaraan.
