Geen regels voor de banken, geen bankentaks

Eerst de banken. Die spelen de laatste jaren meer dan ooit met onze voeten. Ze misbruiken het gebrek aan regelgeving om zich te verrijken op kap van de samenleving. Onderweg halen ze meer dan de halve wereldeconomie onderuit. Wanneer ze zelf onderuit gaan, verplichten ze de overheden honderden miljarden euro op te hoesten om hen te redden. Als dank gaan ze speculeren tegen landen die in financiële ademnood geraken.

We zijn nu enkele jaren verder, en de gezamenlijke regeringsleiders, niet die van de G8, en evenmin die van de G20, slagen er op hun dure toppen zelfs niet in om een begin van maatregelen te nemen om de financiële sector de nodige regels op te leggen. Zelfs het voorstel van enkele Europese landen – Frankrijk, Duitsland, Groot-Brittannië – om de banken een financiële bijdrage te laten leveren, haalde het niet.

Economie op apegapen

Onze welvaartsmachine, de economie, lijdt intussen fel onder de bankencrisis. En de overheden zijn door het vele steungeld voor de banken een heel pak financiële speelruimte kwijtgespeeld om de economieën er bovenop te helpen.

Ook over de economische prioriteiten is er allerminst eensgezindheid tussen de regeringsleiders. Europa denkt vooral aan het gat in de begrotingen dat zo snel mogelijk gedicht moet worden. De Verenigde Staten hebben dan weer vooral schrik dat de economische heropleving zou worden geschaad door te veel bezuinigingen.

Wereldleiders weten de klepel niet hangen

Van Washington en Brussel tot New Delhi en Tokio zijn de regeringsleiders echter niet bezig met de fundamentele vraag: hoe geraken we aan economie die een goede job beidt aan ieder die wil werken, en die de planeet niet om zeep helpt.

Want wie pleit voor “investeringen om de economie te laten groeien” blijft er blind voor dat onze groei-economie noodzakelijk op de klippen zal lopen wegens ecologisch niet houdbaar, onder andere wegens de dreigende klimaatverandering. Of al was het simpelweg maar omdat de nodige olie er niet meer zal zijn.
Moeten we echt geloven dat onze wereldleiders niet in staat zijn tot het maken van deze analyse?

We zitten dus met een onthutsende vaststelling. We zitten opgescheept met wereldleiders die zich niet concentreren op de dringende bouw van een economie die de nodige welvaart voortbrengt binnen de biofysische grenzen van de aarde.

Natuurlijk moeten er investeringen komen. Overheden, samenlevingen en privé-sector moeten snel veel meer mensen en middelen investeren in zulke ecologische economie. De jongste jaren komen daar ook concrete voorstellen voor, van de Internationale Arbeidsorganisatie, van de internationale vakbonden en van milieuorganisaties onder andere. Op een bepaald ogenblik regende het pleidooien voor groene jobs.

Maar het is voorlopig al boter aan de galg. De wereldleiders slagen er niet in om het essentiële van het bijkomstige te onderscheiden. En van beleidsvoering op middellange termijn hebben ze nog helemaal geen kaas gegeten.

Vakbonden ongewoon scherp

Het Internationaal Vakverbond uit zware kritiek: “De leiders van de G20 riskeren de economie al slaapwandelend in een dubbele recessie te duwen.” Hij verwijt de G20 “het belang van voldoende en goed betaalde jobs helemaal niet ernstig te nemen door overhaastig voorrang te geven aan het halveren van de begrotingstekorten.” En verder luidt het nog dat de aanpak van de financiële sector, van de klimaatverandering en van de millenniumdoelstellingen stuk voor stuk in gebreke blijft.