Partnergeweld wereldwijd

Gemiddeld werd ruim 30 procent van de vrouwen wereldwijd slachtoffer van fysiek en of seksueel partnergeweld, blijkt uit de meest recente cijfers van het OECD. Ethiopië telt met 71 procent het hoogste percentage vrouwen dat mishandeld werd door een intieme partner. Het land waar partnergeweld tegen vrouwen het minst voorkomt, is volgens de statistieken Canada met 6 procent. Binnen elk werelddeel is er variatie tussen de landen. Over Noord-Afrikaanse landen en landen in het Midden-Oosten zijn de minste data beschikbaar.

Grafiek

Klik hier voor een interactieve kaart

Het is belangrijk om de context van de vrouwen in acht te nemen wanneer we deze cijfers bekijken. ‘In landen met een groot bewustzijn rond gendergelijkheid – waar seksueel geweld dus ook bespreekbaar is – rapporteren meer vrouwen het’, aldus Liesbet Stevens, adjunct-directeur bij het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen en experte seksueel strafrecht.

Verkrachtingen in België

Uit onderzoek uit 2019 van Amnesty bleek dat één op de vijf vrouwen in België slachtoffer van verkrachting werd. Gemiddeld worden er bijna tien verkrachtingen per dag gemeld bij de Belgische politie. Amnesty schrijft dat het werkelijke cijfer veel hoger is, aangezien experten schatten dat er van ongeveer 90 procent van alle daden van seksueel geweld geen aangifte wordt gedaan. Dit betekent dat een schatting van honderd verkrachtingen per dag dichter bij de realiteit ligt.

Wetgeving en attitude

Inzicht in de wetgeving rond seksueel geweld en de rol van attitude in de samenleving ten aanzien van deze problematiek, geven aanwijzingen wat overheden kunnen doen aan seksueel geweld. We legden de wetten en de attitudes van vrouwen ten opzichte van huiselijk geweld naast de cijfers over partnergeweld om te zien wat impact heeft.

De sterkte van de wetten rond verkrachting hangen samen met partnergeweld tegen vrouwen. In landen met krachtigere wetten hebben minder vrouwen partnergeweld meegemaakt.

Ook de mening van de vrouwelijke bevolking over seksueel geweld is in verhouding met het aantal vrouwen dat partnergeweld ondervindt. Er zijn een paar uitzonderingen, maar de algemene tendens is dat een meer positieve attitude ten opzichte van seksueel geweld samengaat met een hoger percentage slachtoffers, zoals te zien in de onderstaande grafiek. Onder een positieve attitude ten opzichte van seksueel geweld wordt verstaan dat vrouwen vinden dat een partner in bepaalde omstandigheden gerechtvaardigd is om zijn/haar partner te slaan.

Grafiek

Klik hier voor een interactieve grafiek

Ook blijkt dat hoe strenger de wetten zijn, hoe minder acceptatie van huiselijk geweld er is en vice versa. Deze constatering gaat op voor wetten rond huiselijk geweld, verkrachting en seksuele intimidatie.

Is er beterschap?

Wereldwijd daalde het percentage vrouwen dat huiselijk geweld aanvaardbaar vindt van 28,8 naar 25,6 procent. Hier was vijf jaar tijd voor nodig. Onderstaande grafiek toont het verschil in attitude ten opzichte van huiselijk geweld tussen 2014 en 2019 per land. Hieruit wordt duidelijk dat in sommige landen, waaronder Libanon, Nepal, Haïti, Chad en Zuid-Afrika, huiselijk geweld in 2019 door veel meer vrouwen gerechtvaardigd wordt dan in 2014. Voor Jordanië, Thailand, Liberia, Rwanda, Kenia, China, Soedan, India, Ghana, Mozambique, Tunesië, Turkije, Moldavië, Oekraïne en Mexico geldt net het omgekeerde. Daar steeg het deel van de vrouwen dat het niet langer accepteert.

Voor een overzicht, klik hier voor een weergave van de grafiek

Mythes en maatregelen

Wetten en attitudes beïnvloeden dus beide de kans op het meemaken van partnergeweld. Bovendien versterken de twee factoren elkaar. Acceptatie van geweld gaat samen met gebrek aan wetgeving en het afkeuren van huiselijk geweld komt meer voor in landen met beter uitgewerkte wetgeving rond huiselijk geweld, verkrachting en seksuele intimidatie.

Terwijl attitude impact heeft, blijkt uit onderzoek van Amnesty dat mythes rond seksueel geweld hardnekkig zijn. Zo zegt 19 procent van de mannen dat slachtoffers van seksueel geweld mede verantwoordelijk zijn als ze uitdagende kleding dragen. Eenderde van de jongeren meent dat er geen verkrachting is als het slachtoffer niet expliciet weigert. Een ander foutief cliché is dat daders vooral onbekenden zouden zijn, terwijl drie op de vier daders van seksueel misbruik tegen volwassenen een bekende is. Verder menen sommigen dat verkrachting binnen het huwelijk onmogelijk is. Bovendien bestaan deze stereotypen ook bij instanties waarmee slachtoffers in contact komen.

Daders worden zelden berecht en nog minder veroordeeld. Tussen 2010 en 2017 werd 53 procent van de verkrachtingszaken in België geseponeerd zonder gevolg. Ook bij vervolging is de kans op veroordeling klein. In de helft van de door misdaadanaliste Danièle Zucker onderzochte zaken bleef de dader onbekend, vier van de honderd zaken werden afgerond met een veroordeling en één verkrachter daarvan kreeg een effectieve celstraf.

Mogelijk is er in landen waar seksueel geweld meer wordt gerechtvaardigd ook minder erkenning van seksueel geweld, wordt het minder gerapporteerd in onderzoeken en wordt het minder onderzocht. Wellicht worden ook de wetten daarrond minder nageleefd. Betere dataverzameling en bewustmaking kunnen hier verandering in brengen. Sensibiliseringscampagnes gericht op vrouwen én mannen kunnen helpen vooroordelen te ontkrachten en onwetendheid te minderen. Aangezien dit samenhangt met betere wetgeving en nog veel daders vrijuit gaan, zouden ook betere gerechtelijke procedures een verschil kunnen maken.

Hulp

Ervaar je een situatie van huiselijk geweld en heb je hulp nodig (als slachtoffer, pleger of professional?) Bel de gratis lijn 1712 of stuur een bericht via de chatroom op 1712.be. Er is ook informatie en een luisterend oor beschikbaar in 22 talen, via www.luisterendeoren.be/nl, een initiatief van Ella en FMDO.

In geval van seksueel geweld (volwassene of kind) kun je 7 dagen op 7 en 24 uur op 24 naar het dichtstbijzijnde Zorgcentrum na Seksueel Geweld (ZSG, in Brussel, Luik of Gent) of naar de spoedgevallendienst van het ziekenhuis in je buurt gaan.

Je kunt ook bij de hulpverleners van het CAW Brussel terecht voor welzijnsvragen en advies. Bel 0800 13 500 of chat via www.caw.be/contacteer-ons/chat/. Dit kan van maandag tot vrijdag van 11u tot 20u. Verder kun je zeven dagen per week 24 uur per dag bellen naar Tele-Onthaal op het nummer 106.