De overkappingsintendant heeft zijn ambitienota voorgesteld. Gezien de grote kost van het project, de volledige overkapping zou 9 miljard euro kosten, wil hij de werken faseren. De echte discussie gaat over wat er eerst moet gebeuren. Over de volledige overkapping en de scheiding van het doorgaand en lokaal verkeer is er algemene eensgezindheid, zowel bij de actiegroepen, de burger als bij alle politieke partijen.  Over het BAM-tracé daarentegen is er groot verzet en bezorgdheid bij de actiegroepen, die al 53.000 handtekeningen hebben verzameld voor een volksraadpleging, bij de burgers en bij de meeste politieke partijen. Het BAM-tracé hypothekeert zowel technisch – door de Hollandse Knoop – als financieel  de volledige overkapping.

First things first 

De Vlaamse overheid kan nochtans onmiddellijk een aantal eenvoudige maatregelen nemen die grote impact hebben op de mobiliteit en de leefbaarheid en de beste voorbereiding zijn om de overkappingswerken van de Ring vlot te doen lopen. 

1)      Maak de Liefkenshoektunnel tolvrij

2)      Maak gebruik van het bestaande systeem van verplicht rekeningrijden voor vrachtwagens om al het vrachtverkeer van en naar het Noorden te verplichten de Liefkenshoektunnel te nemen

3)      Leg de A102 aan van knooppunt Wommelgem tot knooppunt Ekeren

4)      Faciliteer dan met rekeningrijden al het doorgaand vrachtverkeer van en naar de as E313-E34 om via die verbinding en de Liefkenshoektunnel de Schelde te kruisen. Daardoor wordt ruim driekwart van het vrachtverkeer en een groot deel van het personenwagenverkeer afgehouden van de Ring

5)      Begin dan met het scheiden van het doorgaand en lokaal verkeer van de Ring, samen met de stelselmatige overkapping, zoals in de plannen van Ringland is voorzien. Eerst de binnentunnels, dan de buitentunnels. Hierdoor blijft de Ring doorgankelijk gedurende de hele periode van de werken. Het scheiden van het doorgaand en lokaal verkeer, het wegnemen van de weefbewegingen – de hoofdoorzaak van het fileprobleem op de Antwerpse Ring- het weghalen van het overgrote deel van het vrachtverkeer zal de verkeersdoorstroming sterk verbeteren.

6)      Evalueer dan of er nog een derde Scheldekruising nodig is.

Daarvoor moet de volgorde omgedraaid worden. Het heeft geen zin om de Ring in stukken te overkappen, zoals het nu wil doen aan het Sportpaleis. Daar wil ze een ‘evenementenplein’ van 100 meter breedte aanbrengen over de Ring dat zal doorgaan als ‘gefaseerde overkapping’. Op de Stenenbrug kun je natuurlijk geen concert of evenement organiseren door de geluidsoverlast. Zelfs aerodynamisch gaat het overkappen van de Ring met deksels door het venturi-effect nog meer lawaai en luchtvervuiling verspreiden over de wijken en over de stad.

Where is the money?

Het huidig rekeningrijden van vrachtwagens in Vlaanderen zal in 2017 504 miljoen euro opbrengen en in 2018 523 miljoen euro. Gezien Antwerpen het logistiek centrum en kruispunt is van Vlaanderen, maar ook van Europa is het billijk om jaarlijks de helft van die opbrengsten te investeren in de overkapping van de Ring. Daarmee kan heel dit project, zonder een derde Scheldekruising, binnen de 25 jaar worden afbetaald. Ondertussen kan de Vlaamse overheid via een volkslening of staatsobligaties de gelden op de spaarboekjes van de burgers activeren.

Fijn stof tot nadenken

Het MER-rapport Oosterweel concludeert op basis van een VITO-studie: ‘Het verlies aan gezonde levensjaren door blootstelling aan fijn stof en geluid bedraagt ca. 0,8 jaar per inwoner voor heel Vlaanderen. De in de VITO-studie berekende DALY’s voor geluidshinder en lucht voor de stad Antwerpen komen overeen met een verlies van 2,3 gezonde levensjaren per inwoner en is dus meer dan 2,5 hoger dan het gemiddelde voor Vlaanderen.’(Deelrapport Mens-, Gezondheid p. 37-38)

Dit is nog een conservatieve schatting omdat ze alleen lawaai en fijn stof in rekening brengt en niet het tiental andere polluenten dat door verkeer wordt uitgestoten en waarvan de gezondheidsschade goed bewezen is. Door de ring volledig te overkappen kan het verkeersgeluid teruggebracht worden tot het gemiddelde niveau voor Vlaanderen, en de blootstelling aan fijn stof tot de gemiddelde achtergrondconcentraties. Dat betekent dat het verlies van 2,3 gezonde levensjaren per inwoner teruggebracht wordt tot een verlies van 0,8 gezonde levensjaren wegens lawaai en blootstelling aan fijn stof. Dat komt neer op een winst van 1,5 gezonde levensjaren per inwoner. Gespreid over een gemiddelde levensverwachting van 80,4 jaar. Een studie van de Europese Commissie schat de waarde van één gezond levensjaar op gemiddeld 40.000 euro. Dat is ook het bedrag dat gehanteerd wordt in kosteneffectiviteitsstudies ter beoordeling van de opbrengst van medische behandelingen of de kostprijs van ziekten. Voor de duurtijd van een mensenleven van de Antwerpenaar brengt de overkapping dus 1,5 x 40.000= 60.000 euro op. Gedeeld door de gemiddelde levensverwachting van 80,4 is dat 746 euro per jaar. Vermenigvuldigd met 492.000 inwoners is dat 367 miljoen euro per jaar.