Is België al gesplitst? Je zou het gaan
denken. Tijdens de persconferentie die in Brussel georganiseerd werd
om het programma van het 29ste Festival International du Film
Francophone de Namur (FIFF) voor
te stellen was op DeWereldMorgen.be na niemand van de Vlaamse pers
aanwezig.

Toegegeven, een eentalig Franse persconferentie
opzetten is niet het meest briljante idee. Het valt toch op dat in
de Vlaamse media de internationale filmfestivals van Cannes, Venetië,
Berlijn en Toronto wèl aan bod komen terwijl een niet onbelangrijk
festival van net over de taalgrens amper aandacht krijgt. Dat is jammer want Namen is een leuke,
gastvrije stad en het filmfestival dat er jaarlijks de Franstalige
cinema eert blijkt keer op keer erg levendig. Met naast verschillende
competities (Internationale competitie, nationale competitie,
competitie clips, kortfilmcompetitie) heel wat “ontmoetingen” die de
kloof met het publiek verkleinen.

Het loopt dit jaar van 3 tot en met 10 oktober.

Ode
aan de Franse taal

De organisatoren van het Filmfestival van Namen
benadrukken twee dingen. Ten eerste wil hun festival vooral een filmfeest, een fête du cinéma zijn. Vandaar dat
er heel wat filmmakers te gast zullen zijn in Namen en dat de ontmoetingen
met publiek en mensen van het beroep meer zijn dan
randgebeurtenissen.

Ten tweede wordt de Franse taal
naar voor geschoven als bindmiddel tussen mensen en culturen.
Frankrijk en Franse cinema mogen dan wel de grote broer zijn,
Franstalige filmmakers uit andere landen komen evenzeer aan bod.
Sterker nog, de Fransheid van hun films heeft
heel wat filmmakers uit economisch minder sterkere landen vaak
geholpen. De op Franstalige cinema gerichte volgspot straalde immers
af op hun werk. Daardoor vonden heel wat jonge filmmakers in het
verleden een vruchtbaar podium op het FIFF.

Zo lanceerde Namen, via prijzen en
een trouwe filmdistributeur die de cineast bleef volgen, de carrière van de
Mauritaanse regisseur Abderrahmane Sissako (La vie sur terre,
Heremakono) die dit jaar opnieuw van de partij is met Timbuktu. Dit is een politiek drama over een visser die in aanvaring geraakt met
religieuze extremisten.

Een
Naams duwtje in de rug

Ook voor de Canadese jonge cineast Xavier Dolan
was het winnen van de Gouden Beiaard (de grote prijs van Namen) een
belangrijke duw in de rug. Het was Cannes die zijn J’ai tué ma
mère onder de aandacht bracht maar dankzij Namen kon hij nog
vlotter verdelers vinden in landen waar de Franstalige cinema sterk
staat. Dolan was meteen gelanceerd en vijf jaar na zijn bekroning is
hij er weer met zijn vijfde film, Mommy.

Opvallend is dat Namen de afgelopen tien jaren
vaak Roemeense films bekroonde. Daardoor werden films zoals La
Mort de Mr. Lazarescu (Cristi Puiu), Mardi après Noël
(Radu Muntean), Everybody in Our Family (Redu Jude) en Child’s
Pose (Calin Peter Netzer) ook effectief vertoond in ons land.
Met, dankzij de weerklank van het festival in de Franstalige pers,
meer succes in Wallonië dan in Vlaanderen.

De
vrienden van het festival

Nogal wat filmmakers keren vaak terug naar het
FIFF. Dikwijls starten ze met een kortfilm om jaren later hun
langspeelfilms voor te stellen. Zo lieten Stéphane Lafleur en Thomas
Salvador, dit jaar aanwezig met respectievelijk de fictiefilms Tu
dors Nicole en Vincent n’a pas d’écailles, zich eerder
opmerken (en bekronen) met kortfilms. Terwijl ook lokale held Fabrice
Du Welz (Alleluia), eregast Denis Côté (Que ta joie
demeure) en peter van het festival Christophe Honoré
(Métamorphoses) graag naar Namen afzakken.

Ook
al omdat het festival met verve haar idolen in de bloemetjes zet. Zo is er
jaarlijks een coups
de coeur,
een eerbetoon aan bekende acteur of actrice. Na onder meer Jean Rochefort,
Philippe Noiret, Sandrine Bonnaire, Emmannuelle Béart, Isabelle
Huppert en Jane Birkin is het nu de beurt aan Le
fabuleux destin d’Amélie Poulain-actrice
Audrey Tautou, van wie onder meer
Coco avant Chanel, De vrais mensonges
en Thérèse
Desqueyroux
vertoond zullen worden.

Voor
haar 29ste editie heeft het FIFF 72 langspeelfilms (waaronder 28
Belgische) en 79 kortfilms (waaronder 46 Belgische) op het programma
staan. Een programma dat bestaat uit drie luiken: de officiële
competitie, de competitie fictiedebuut en de avant-première sectie
“Regards du présent”. Dit alles wordt dan nog aangevuld met de secties kortfilms
(internationaal en nationaal) en clips.

De gasten van het festival

Onder
de gasten veel vrienden van het festival: Christophe Honoré, Bernard
Bellefroid, Anne Dorval, Abderrahmane Sissako, Stefan Liberski,
Stéphane Lafleur en Denis Côté. Plus talenten zoals Céline
Sciamma, Fara Sene, Bruno Deville en Chantale Anciaux.

Honoré
begeleidt trouwens een van de vele “ontmoetingen” die in Namen
georganiseerd worden, namelijk een workshop die het vijf jonge Franstalige
“actrices/acteurs van morgen” toelaat een en ander op te steken
van professionals uit het filmvak.

Andere
ontmoetingen (Audrey Tautou, Nabil Ben Yadir) brengen filmliefhebbers
dichter bij Franstalige cinema, terwijl vooral studenten veel kunnen
opsteken van filmlessen over respectievelijk het scenario, klank en
geluidseffecten. En we met zijn allen kunnen leren om kortfilms te maken
met onze smartphone. Ook interessant lijkt het debat “De
Belgische cinema in de media”, geleid door de Franse filmcriticus
Alex Masson.

Absolute
aanraders

Persoonlijk
kijken we uit naar Fabrice Du Welzs genre-oefening Alleluia,
naar Christophe Honoré’s allegorische Métamorphoses,
naar de indrukwekkende jongerenfilm Bande
de Filles
van Céline Sciamma, naar de documentaire kinderstudie Frère
et soeur
van Daniel Touati, naar Sissako’s intens drama Timbuktu
en Cédric Kahns leven-op-de-vlucht studie Vie
Sauvage.

Twee
films willen we er uitlichten. Eerst en vooral Melody
van Bernard Bellefroid. De Waalse cineast van La
régate
vertelt het verhaal van een jonge Franse kapster die om economische
redenen (ze kan geen bank bereid vinden haar geld te lenen voor haar
kapsalon) kiest voor draagmoederschap en onder meer door kennismaking
met haar Britse opdrachtgeefster (een harde zakenvrouw) langzaam
verandert.

De
film is behoorlijk melodramatisch. Er komt ziekte om het hoekje piepen en worden verschillende thema’s aangesneden: IVF, geboorte “onder X”,
verwantschap. Vooral is Melody een mooie karakterstudie, doordrenkt van
de tijdsgeest in de vorm van een genadeloos kapitalisme en kansarmoede.

Of
zoals regisseur Bellefroid het zegt, “Op een eerste niveau gaat
Melody
over draagmoederschap maar op een tweede niveau is het een film over
afstamming, over adoptie, over twee eenzame figuren die langzamerhand
respectievelijk een moeder en een dochter vinden”.

Een
parel uit Canada

De
topper van dit festival is echter Xavier Dolans
Mommy.
Dit melodramatische verhaal gaat zoals zijn autobiografisch debuut
J’ai
tué ma mère
over een moeilijke moeder-zoonrelatie, oogt als een op de rand van
hysterie balancerende existentiële crisis en wordt opnieuw gedragen
door de actrices Anne Dorval en Suzanne Clément.

De
film speelt in een nabije toekomst waar een Canadese wet ouders
toelaat hun onhandelbare kinderen te plaatsen in een gesloten
psychiatrische instelling. In het begin neemt weduwe Diane haar zoon
Steve weer onder haar hoede nadat hij vuur stichtte in een
jeugdinstelling en daarbij slachtoffers maakte.
Als
ADHD-patient is Steve een ongeleid projectiel, een jongere met de
looks
van een perverse engel die zich niet laat afremmen en controleren.
Diane krijgt haar eigen leven moeilijk terug op de rails en ze tracht
haar zoon te helpen met onvoorwaardelijke liefde.

Het
resultaat is dat ze de speelbal wordt van zijn agressieve
uitbarstingen. Het gaat van kwaad naar erger tot de empathische en
zelf getraumatiseerde overbuur Kyla zich over moeder en zoon
ontfermt. Onverschillig
blijven bij dit donker maar hoopvol melodrama over heel gewone
abnormale mensen is zo goed als onmogelijk. Mommy
snijdt thema’s als opvoeding, overlevering en verantwoordelijkheid
aan en peilt naar het problematische karakter van omgaan met
geestesziektes. Iedereen heeft zijn karakter, problemen en redenen
bij Dolan die zijn personages niet beoordeelt maar in alle
eerlijkheid toont terwijl ze worstelen met dilemma’s.

“Ik
heb een grondige afkeer van artistieke films die het leven van mensen
vertelt via hun nederlagen,” stelt Dolan. “Mensen verdienen het
om via meer complexe concepten te worden geschetst dan de clichés
verbonden met hun sociale klasse of de etiketten die op hen gekleefd
worden. Ze verdienen dromen en emoties. Daarom wou ik een film maken
over winnaars, wat er ook met hen gebeurt aan het slot”.

Resultaat
is een intense, melancholische film die optimaal gebruikmaakt van
beeld, geluid en muziek om de kijker een emotionele mokerslag toe te
dienen.
Mommy
is een van de beste films van het jaar en is gelukkig na het festival
van Namen ook in de Vlaamse bioscopen te zien. Wat niet belet, dat
filmliefhebbers een trip naar Namen mogen inplannen.
Ça vaut le détour!