Op 25 februari reed een automobilist in op een groep fietsers van de organisatie Kritische Massa in een straat van Porto Alegre. De fietsers wilden net aandacht vragen voor de fiets als alternatief vervoermiddel. Meer dan tien fietsers belandden in het ziekenhuis.
De bestuurder van de auto zit ondertussen in de cel en wordt beschuldigd van zeventien pogingen tot moord. De beelden van het ongeval gingen de wereld rond, in de hele wereld vonden solidariteitsacties plaats.

8 kilometer fietspaden

Porto Alegre laat zich sinds de jaren zeventig graag voorstaan op zijn duurzaam beleid en was ook al enkele malen gaststad van het Wereld Sociaal Forum van de andersglobalisten. Maar het fietspadenplan van de stad, dat al twee jaar klaarligt, is nog steeds niet uitgevoerd.
Activisten bereiden zich nu voor om hun zaak te verdedigen op een speciale hoorzitting van de gemeenteraad over dit thema, die donderdag plaatsvindt.

Volgens officiële cijfers telt Brazilië 4000 kilometer fietspaden. Rio de Janeiro, met bijna 6,3 miljoen inwoners, heeft er 160 kilometer. Porto Alegre, met bijna 1,5 miljoen inwoners, heeft slechts 8 kilometer fietspaden, ook al is er een potentieel om tot 410 kilometer te gaan.
Zelfs kleinere gemeenten in de buurt scoren beter. Campo Bom bijvoorbeeld, op 60 kilometer van Porto Alegre, heeft 30 kilometer fietspaden en 28.000 fietsers op 65.000 inwoners. In Sapiranga, op 50 kilometer, moedigen bedrijven het fietsgebruik aan en plaatsen ze speciale fietsstallingen.

WK voetbal

Porto Alegre heeft een strategisch plan voor fietspaden sinds 2009. Het debat daarover is al sinds de jaren zeventig bezig. Het debat werd aangezwengeld in 1996, toen sprake was van de aanleg van een grote laan die het autoverkeer op de hoofdassen moest ontlasten. Ecologisten en fietsers vroegen toen ook fietspaden in het project op te nemen.

De burgemeester Porto Alegre, José Fortunatti, zegt dat er momenteel te weinig geld is en er andere prioriteiten zijn om het strategisch plan te kunnen uitvoeren. Maar gemeenteraadslid Beto Moesch zegt dat Porto Alegre vorig jaar minder dan de helft van het begrote bedrag voor duurzaam transport heeft uitgegeven. En dit jaar zouden die uitgaven nog lager uitvallen.
“We hebben geen aandacht voor trein en waterwegen, en veroorzaken daardoor een enorme hoeveelheid ongevallen, verkeersdoden, files en broeikasgassen in het wegverkeer”, zegt een ander gemeenteraadslid, Carlos Todeschini, ondervoorzitter van de commissie die de uitgaven voor het wereldkampioenschap voetbal controleert. Volgens Todeschini biedt het WK een kans om het fietspadennetwerk gevoelig uit te breiden.

Fietsen in Duitsland en Nederland

Braziliaanse fietsers wijzen op Europese voorbeelden, vooral Duitsland, dat in 2006 het WK voetbal organiseerde, en Nederland.
“De mensen hebben het over fietspaden en openbare fietsen in Europa, maar ze vergeten dat de stimulansen er daar ook niet van de ene dag op de andere zijn gekomen”, zegt architect Ricardo Corrêa. Het fietspadennetwerk in Berlijn is een erfenis van het WK voetbal, maar het plan bestond voordien al, zegt hij.

Met zijn verkeersadviesbureau TC Urbes Mobilidade e Projetos Urbanos werkt Corrêa in São Paulo aan een proefproject met 30 kilometer fietspaden. Als het resultaat positief uitvalt, kan het worden uitgebreid.