In Latijns-Amerika en de Caraïben dreigt “een historische terugval”, zegt Julio Berdegué, de regionale vertegenwoordiger van de FAO, de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties. “In een paar maanden kunnen we verliezen wat we in vijftien jaar hebben bereikt. Miljoenen mensen dreigen honger te lijden.

“We stellen voor om een bonus tegen de honger toe te kennen, want we staan voor de enorme taak om te voorkomen dat de gezondheidscrisis in een voedselcrisis verandert”, zegt Alicia Bárcena, hoofd van een andere VN-organisatie, de Economische Commissie voor Latijns-Amerika en het Caraïbisch gebied (Cepal). De bonus kan in de vorm van geld, voedselpakketten of voedselbonnen. Hij moet 47 dollar per maand (iets meer dan 40 euro) waard zijn, dat is 70 procent van het inkomen dat de grens voor extreme armoede in de regio markeert.

Basisinkomen

Als enkel 65-plussers in extreme armoede de bonus krijgen, zou de maatregel 0,06 procent van het regionale bruto product kosten. Als alle 67 miljoen inwoners in extreme armoede de bonus krijgen, stijgt dat tot 0,45 procent. De FAO en Cepal zijn voorstander van de tweede optie. Die zou 23,5 miljard dollar kosten. Het kan deel uitmaken van een basisinkomen voor noodgevallen, een ander voorstel van beide organisaties.

Daarbij zouden de armsten in de regio gedurende een half jaar 140 dollar per maand krijgen. Beide organisaties stellen tien dringende acties voor om de 53,7 miljoen mensen die al vóór covid-19 in voedselonzekerheid verkeerden te helpen en te vermijden dat nog eens 16 miljoen inwoners in extreme armoede terechtkomen.

Schoolmaaltijden

Een ander voorstel is extra steun voor schoolmaaltijdenprogramma’s en de voedselhulpinitiatieven van organisaties. Door de sluiting van de scholen in de regio vielen de schoolmaaltijden weg voor 84 miljoen leerlingen. Voor 10 miljoen leerlingen was dat elke dag de belangrijkste maaltijd.

De FAO en Cepal stellen ook voor financiële steun – krediet en subsidies – toe te kennen aan landbouwbedrijven, voornamelijk gericht op de gezinslandbouw; Latijns-Amerika telt zeventien miljoen van die kleine boeren.

Zachte leningen

Multilaterale en ontwikkelingsbanken zouden de hoeveelheid zachte leningen voor voedselproducenten met minstens 20 procent kunnen oprekken, goed voor 5,5 miljard dollar extra. De VN-organisaties vragen ook de sanitatie- en gezondheidsprotocollen aan te passen in de voedselproductie, het transport en de groot- en detailhandel. De grenzen moeten worden open gehouden voor de handel in landbouwproducten en protectionistische maatregelen die de voedselprijzen verhogen, moeten worden vermeden.

De overheden moeten voorkomen dat groothandels- en kleinhandelsmarkten en de landbouwindustrie de activiteiten stopzetten of vertragen. Markten moeten maatregelen nemen tegen mogelijke besmetting, zegt Berdegué. Op belangrijke markten in Mexico en Peru is dat al gebeurd.

Zelfconsumptie

Steunprogramma’s voor zelfconsumptie moeten worden versterkt, vooral omdat een op de vier Latijns-Amerikanen in extreme armoede op het platteland woont. De VN-organisaties dringen aan op toegang tot financiering, technische bijstand, materialen en arbeidskrachten voor kleine boeren en vissers. Ook moeten er compensaties komen voor de slechte sociale bescherming: 80 procent van de mensen die in de voedselvoorziening werkt, heeft een informele baan en geen of nauwelijks sociale bescherming.

Het laatste van de tien voorstellen gaat over “snelle mechanismen voor publiek-private samenwerking tussen alle actoren in het voedselsysteem”. Volgens Bárcena en Berdegué zullen miljoenen gezinnen naar goedkoper voedsel van lagere kwaliteit overschakelen. Slechte voeding werkt ziekten in de hand, wat deze mensen op hun beurt nog kwetsbaarder maakt voor pandemieën zoals covid-19.

Foto: Wilfredor, Wikimedia Commons / CC BY-SA 4.0