Met hun actie ‘F*ck de werkdruk’ trekken de werknemers van de social profit¹-sector aan de alarmbel. Zij aanvaarden niet langer het lapwerk van altijd maar opnieuw verlengde maatregelen die als pleisters dienden tijdens en na de coronacrisis, zoals meer fiscaal voordelige overuren, de inzet van gepensioneerden en studenten, andere invullingen van de taakinhoud …

Tijdens de pandemie werd de sector alom geloofd en met applaus geëerd. De werkdruk was reeds daarvoor onhoudbaar en is tijdens de pandemie nog toegenomen. Vele beloften werden gemaakt om terug erkenning te geven voor deze essentiële sector. Die erkenning blijkt niet uit de concrete maatregelen die de Vlaamse en de federale regering voor hun bevoegdheden nemen (zie voetnoot 1).

Non-profit-betoging in 2019. Foto: Maxime Minsen

De sector wordt geteisterd door het toenemende gebruik van onderaannemers (de zogezegde medische uitzendkrachten). Federaal minister van Volksgezondheid stelt de bezorgdheid van de sector over deze evolutie te delen maar komt volgens de BBTK² niet met adequate oplossingen.

Uitzendkantoren trekken zorgpersoneel aan met betere loon- en arbeidsvoorwaarden. Deze uitzendkrachten moeten echter werken in teams met patiënten die zij niet kennen en zijn niet vertrouwd met de procedures en het werkkader van de instelling waar ze naar gezonden worden. Dit heeft zware gevolgen voor de efficiëntie van het teamwerk en voor de kwaliteit van de patiëntenzorg.

Witte woede 2 juni 2022. Foto: DWM

In de zomer van 2022 hield de BBTK een grote werkdrukenquête onder de werknemers van de sector. Daaruit kon worden vastgesteld dat het werktempo in de sector veel te hoog ligt en dat een groot aantal werknemers er niet in slaagt de afgesproken taken volledig uit te voeren.

Het gevolg is een toenemende zware druk op het privé-leven en een leegloop van ontmoedigde collega’s. Werknemers in de sector worden meer en meer opgeroepen tijdens hun weekenddagen, na hun werkuren en tijdens hun verlofdagen. Op 19 december 2023 heeft de BBTK hierover ruim gecommuniceerd.

“Wij zijn het beu uitgeperst te worden als citroenen”

De BBTK roept op tot een nieuwe visie op de social profit-sector. Kwalitatieve zorg en het welzijn van de werknemers moeten terug centraal staan. Dat betekent onder meer:

• Werkbaar werk in een realistisch uurrooster zonder losgeslagen flexibiliteit;
• Digitalisering is welkom, maar mag geen extra administratieve last zijn en het recht op mentale deconnectie³ na de werkuren moet een feit zijn;
• Een betere organisatie van het werk, afstemming van de taken op de beroepen en geschikte basis- en voortgezette opleiding;
• Meer ondersteuning bij fysieke én mentale lasten;
• Voldoende tijd voor kwalitatieve dienstverlening;
• Dringend méér collega’s, vandaag en morgen.

Actiedag 13 december 2022. Foto: ABVV

BBTK- vakbondsafgevaardigde Sanne legt uit waarom hij dinsdag 31 januari mee naar Brussel komt:

“De druk in de social-profit neemt overal toe. Ik werk in een voorziening voor mensen met een verstandelijke beperking maar ik hoor het ook van collega’s in bijvoorbeeld de woonzorgcentra of de psychiatrie. We doen deze job omdat we overtuigd zijn van het maatschappelijk belang ervan, het is een roeping. Als je dan niet meer 100 procent de zorg kan bieden die je wilt bieden, valt dat mentaal heel zwaar. Dat zorgt voor nog meer druk op onze schouders.”

“Het is niet verwonderlijk dat er collega’s uitvallen omdat ze ziek worden of gewoonweg niet toekomen op het einde van de maand. We komen dinsdag op straat om een krachtig signaal te sturen: het kan zo niet verder. Dit gaat bovendien iedereen aan want de mensen die we verzorgen zijn jullie familieleden. Het is tijd dat het maatschappelijk belang van onze job erkend wordt en dat er voldoende middelen worden voorzien om deze fatsoenlijk uit te oefenen.”

De mensen verdrinken in het werk

Vakbondscentrale ACV Puls komt tot dezelfde vaststelling. Werknemers verdrinken in het werk en het zorg- en welzijnsaanbod staat onder druk. Hun eisen zijn dan ook dezelfde:

Witte woede, 6 maart 2020. Foto: Maxime Minsen

• Investeren in meer personeel omdat de werkdruk naar omlaag moet, om voor iedereen te kunnen zorgen die het nodig heeft en om de wachtlijsten weg te werken, voor meer opleidingen voor mensen die een carrièrewissel naar zorg en welzijn willen maken.
• Betere loon- en werkvoorwaarden zorgen voor aantrekkelijkere jobs, met hogere vergoedingen voor onregelmatige prestaties (weekends, feestdagen, avonden, nachtwerk) en voor de woon-werk-verplaatsing, betere lonen in alle sectoren, een beter evenwicht van werk met privé-leven, géén invoering van onzekere en laag betaalde flexijobs in zorg, welzijn en cultuur
• Betere werkomstandigheden en vooruitgang in de combinatie werk en privé, en geen achteruitgang, uurroosters moeten voorspelbaar en haalbaar zijn, om werk te kunnen combineren met privé. Tevens is er nood aan betere preventie van gezondheidsrisico’s, agressie en burn-out.
• Kiezen voor een warme samenleving en solidariteit, een cultuursector waarin iedereen die er werkt eindelijk correct vergoed wordt, sterkere overheidscontrole op commerciële zorg, geen terugkeer naar tijden van besparingen en ‘meer doen met minder middelen’

Mark Selleslach (ACV Puls): “Het is aan de verschillende regeringen om de noden van de mensen te beluisteren, budgetten vrij te maken en te onderhandelen over nieuwe sociale akkoorden. Wachten tot na de politieke verkiezingen van 2024 is geen optie. Kostbare jaren verliezen, dat valt niet te rijmen met de crisis in de sector. De noden zijn veel te groot”.

“Doorbreek de vicieuze cirkel”

Ook de liberale vakbond ACLVB sluit zich bij de betoging aan. “De maatregelen die al werden genomen om de loon-en arbeidsvoorwaarden te verbeteren, zijn als een druppel op een hete plaat als de exodus van werknemers niet wordt gestopt”.

Betoging voor pensioenrechten 15 mei 2018. Foto: aclvb.be

“Hoog tijd dus dat de regering ambitieuze maatregelen neemt om de vicieuze cirkel te doorbreken. Het hoofddoel blijft het garanderen van een kwalitatieve dienstverlening aan de bevolking, en dit met gemotiveerde werknemers in een aantrekkelijke en maatschappelijk belangrijke sector.”

Daarom sluit de ACLVB zich aan bij de eisen van het vakbondsfront met:

• een globaal actieplan voor het aantrekken van nieuw personeel;
• werkbare en aantrekkelijke jobs met gemotiveerde werknemers die blijven;
• waardige en competitieve salarissen;
• respect voor onze uurroosters én onze vrije tijd;
• een werkbare eindeloopbaan en een waardig pensioeninkomen;
• als volwaardige partner in het sociaal overleg mee onze toekomst bepalen.

“Investeren in de werknemers in zorg, welzijn en cultuur is investeren in de gezondheid en het welzijn van onze hele samenleving. Het is tijd om te reageren en om terug jongeren aan te trekken naar de zinvolle beroepen in deze sector… Ook dat is de boodschap die de betogers dinsdag 31 januari willen meegeven.

Op dinsdag 31 januari 2023 start de nationale betoging van de sector om 10:30 uur aan het Noordstation/Koning Albert II-laan, met aankomst tussen 12:15 en 13 uur aan Brussel-Zuid.

Notes: