Slinkend poolijs, strengere winters
Een onderzoek van 2009, onlangs gepubliceerd in het Journal of Geophysical Research, toont aan dat door het krimpen van het zee-ijs in het oostelijk noordpoolgebied er een regionale opwarming van de lagere luchtniveaus plaatsvindt – dit kan leiden tot sterke afwijkingen in de atmosferische luchtstromen, die een algemene afkoeling van de noordelijke continenten in gang zetten.
“Recente strenge winters, zoals deze van vorig jaar of deze van 2005-06 zijn niet in strijd met het beeld van de opwarming van de aarde, maar vullen het eerder aan”, zegt Vladimir Petoukhov, hoofdauteur van de studie en klimaatwetenschapper aan het Potsdam Institute for Climate Impact Research (PIK).
De opwarming van de aarde kan, schijnbaar paradoxaal, koudere wintertemperaturen veroorzaken.
Hogedrukgebied stuwt poolwinden
De onderzoekers baseren hun veronderstellingen op simulaties aan de hand van een uitgebreid computermodel van de globale, atmosferische circulatie, ECHAM5. De simulaties concentreren zich op de Barentsz- en Karazee ten noorden van Noorwegen en Rusland, waar een drastische vermindering van het ijs werd waargenomen in de strenge Europese winter van 2005-06.
Arctisch zee-ijs is aan het verdwijnen, met een laagterecord in 2007, en het normale herstel van het zee-ijs tijdens de winter is aangetast. Vooral in de Barentsz- en Karazee werd een substantieel verlies aan zee-ijsbedekking vastgesteld gedurende de afgelopen decennia.
Zeeoppervlakken waarvan de ijslaag ontbreekt, verliezen veel warmte aan de doorgaans koude en winderige Arctische atmosfeer omdat de isolerende werking van de ijskap, voor het relatief warme zeewater, verdwenen is. Hierdoor wordt een hogedrukgebied gecreëerd dat koude poolwinden over Europa stuwt.
Uiteindelijk zal opwarming het halen
De onderzoekers voedde het computermodel met data die geleidelijk het zee-ijs in het oostelijk noordpoolgebied vermindert van 100 procent naar één procent om de relatieve gevoeligheid van de winterse, atmosferische circulatie te analyseren.
De simulaties tonen een niet-lineaire reactie van luchttemperaturen en winden op de veranderingen in zee-ijsbedekking. In die zin dat wanneer de ijsoppervlakte blijft krimpen het weerpatroon evolueert van warme naar extreem koude naar warmer dan gewoonlijke winters.
Als we 40 tot 50 jaar vooruit kijken, zullen deze strenge winters opnieuw warmer worden, ondanks de toestroom van koude polaire lucht, omdat die luchtmassa warmer zal worden dankzij het broeikaseffect.
Uiteindelijk zal de klimaatopwarming het halen.
Voorbije winters passen in patroon
“Dit is niet wat je zou verwachten”, zegt Petoukhov. “Wie denkt dat het krimpen van wat ver weg zee-ijs hem geen last bezorgt, kan zich vergissen. Er zijn complexe onderlinge verbanden in het klimaatsysteem, en in de Barentsz- en Karazee hebben we mogelijk een krachtig feedbackmechanisme ontdekt.”
“Ik wil voorzichtig zijn, maar de laatste maanden is de zee-ijsbedekking laag en in overeenstemming met de simulatiemodellen stimuleert dit het huidige weerpatroon. De voorbije winter van 2009-10 bleek ook in dit patroon te passen. Ik zou niet zeggen dat dit een definitieve bevestiging is van het mechanisme, maar het past beslist in het patroon”, stelt professor Rahmstorf, oceanograaf aan het PIK.
Linken:
- Global Warming could cool down temperatures in winter (PIK)
- ECHAM5 (Wikipedia)
- Journal of Geophysical Research
- Over Journal of Geophysical Research (Wikipedia)
