Ontbossing is wereldwijd goed voor een vijfde van de uitstoot van broeikasgassen en wordt daardoor een van de centrale thema’s op de klimaattop in het Mexicaanse Cancún in november en december. Het zal er onder meer gaan over het Clean Development Mechanism (CDM), een systeem dat rijke landen toelaat “credits” te kopen door te investeren in milieuprojecten in armere delen van de wereld. Met die credits kunnen ze zelf dan meer uitstoten.
Sinds de invoering van het CDM in 2005 zijn nog maar enkele bosprojecten goedgekeurd. Onder het gelijkaardige Emissions Trading Scheme (ETS) van de Europese Unie zijn nog geen dergelijke projecten goedgekeurd. BusinessEurope, de grootste vereniging van privébedrijven in Europa, wil daar iets aan veranderen. Volgens Folker Franz, milieuspecialist van BusinessEurope, is een uitbreiding van de kredietregeling “dé manier om de wereld te redden.”
Maar volgens milieuverenigingen schiet het mechanisme fundamenteel tekort. Ze wijzen erop dat het klimaatpanel van de Verenigde Naties heeft berekend dat de uitstoot uit fossiele brandstoffen teruggedrongen moet worden met 80 tot 95 procent tegen 2050 om een catastrofale klimaatverandering te vermijden. Daarom moeten de rijke landen vooral de uistoot thuis terugschroeven, in plaats van de investeren in “schone” projecten in het buitenland.
“Bosprojecten in het ETS invoeren zou een bijzonder slecht idee zijn”, zegt Jutta Kill van de Europese milieugroep Fern. “De belangrijkste reden daarvoor is dat het hele principe van ‘ofsetting’ een afleiding is van de echte strijd tegen de klimaatverandering.”
Bomen kunnen weliswaar CO2 opslaan en op die manier vermijden dat het in de atmosfeer terechtkomt, maar een recent rapport van Fern toont aan dat het verkeerd zou zijn om de strijd tegen de klimaatverandering te laten afhangen van bosprojecten. Volgens de studie “Trading Carbon” kan de CO2 snel weer in de atmosfeer terechtkomen door brand, ziekte, natuurlijk verval of veranderingen in het weer.
Bovendien is het erg moeilijk om te meten hoeveel CO2 nu precies opgeslagen wordt in de wouden. Uit onderzoek in Canada blijkt dat schattingen van de CO2-opslag in Amerikaanse bossen met 1000 procent kunnen variëren naargelang verschillende factoren in acht genomen worden, zoals het CO2-gehalte in de atmosfeer.
Cap or trap
Milieuvereniging voeren ook aan dat de ervaringen tot nog toe weinig vertrouwen wekken in de marktgeoriënteerde aanpak. Eerder deze maand publiceerde de groene campagnegroep Sandbag een nieuwe evaluatie van het ETS onder de naam “Cap or Trap?”. Daaruit blijkt dat energie-intensieve industrieën zoals staal- en cementbedrijven weliswaar zwaar gelobbyd hebben om de ambities van het ETS af te zwakken, maar dat ze er uiteindelijk enorm van profiteerden. Door toegevingen aan die sectoren door de EU kunnen ze 1,8 miljard euro voor de staalindustrie en 2,3 miljard euro voor de cementindustrie verdienen van 2008 tot 2012. Toch verminderde de uitstoot van de sectoren nauwelijks.
Voorstellen van BusinessEurope moeten voorzichtig behandeld worden, zegt Kill van Fern, want de groep probeert al langer ambitieuze klimaatdoelstellingen voor de EU tegen te houden. De Europese Unie bestudeert de mogelijkheid om een vermindering van haar CO2-uitstoot met 30 procent tegen 2020 voor te stellen, maar BusinessEurope verzet zich daar tegen.
“Het belangrijkste doel van “BusinessEurope” is de projecten omvormen tot een geldmachine”, zegt Magda Stoczkiewicz van Friends of the Earth. “We zijn vooral bang dat de boscredits dezelfde weg zullen opgaan als andere projecten die opgezet werden om geld mee te verdienen, eerder dan om de CO2-uitstoot terug te dringen.”
JG
