Het is niet dat politici als Scholz of de Duitse groene minister van Energie en Klimaat Robert Habeck, noch eurocommissaris en vicevoorzitter van de Europese Commissie Frans Timmermans, belast met de uitvoering van de Green Deal, dom zijn of niet weten waar de klepel hangt. Corrupt en oneerlijk, dat misschien wel. Maar ze weten maar al te goed wat ze doen. Zij volgen een script. En dat script maakt deel uit van het Europese plan om een van de meest energie-efficiënte industriële concentraties op onze planeet te de-industrialiseren.

De gedereguleerde gasmarkt van de EU

Wat de functionarissen van de Europese Commissie en de ministers in Duitsland en in heel de EU zorgvuldig verbergen, is dat ze zelf de manier waarop de gasprijs vandaag wordt bepaald, hebben veranderd. Bijna twee decennia geleden legde de Europese Commissie met de steun van megabanken als JP MorganChase of grote speculatieve hedge funds de basis voor de huidige volledige deregulering van de aardgasmarkt. Ze verkocht het als “liberalisering”, maar het gevolg is dat de niet-gereguleerde real time handel op de vrije markt nu de prijs mag bepalen in plaats van de langetermijncontracten, zoals vroeger het geval was.

Vanaf ongeveer 2010 duwde de EU een radicale verandering door van de regels voor de prijsbepaling van aardgas. Vroeger waren de prijzen vastgelegd in langetermijncontracten voor de levering van gas via pijplijnen. De grootste leverancier, het Russische Gazprom, leverde gas aan de EU en voornamelijk aan Duitsland op basis van langetermijncontracten, gekoppeld aan de olieprijs. Tot voor een paar jaar werd zo goed als geen LNG per schip ingevoerd. In 2016 liet een verandering in de Amerikaanse wetgeving de export van schaliegas in de vorm van LNG toe. Meteen breidden de Amerikaanse gasproducenten de LNG-exportterminals uit. De bouw van zulke terminals duurt 3 tot 5 jaar. Tegelijk werd in Polen, Nederland en andere Europese landen de bouw opgestart van importterminals voor het buitenlandse LNG.

De Engels-Amerikaanse oliegiganten die als de wereldleveranciers van olie uit de Tweede Wereldoorlog kwamen en toen de Zeven Zusters werden genoemd, vormden een wereldmonopolie. Zoals Henry Kissinger opmerkte tijdens de olieschok van de jaren 1970: “Wie de olie controleert, controleert hele naties.” Sinds de jaren 1980 hebben de banken van Wall Street onder leiding van Goldman Sachs een nieuwe markt in het leven geroepen, een markt in “papieren olie” of de handel in futures en derivaten van toekomstige olievaten. Er ontstond een gigantisch casino van speculatieve winsten die werden gecontroleerd door een handvol megabanken in New York en de City of London.

Hoofdzetel Goldman-Sachs in New York. Foto: Ludovic Bertron from New York City, Usa; cropped by Beyond My Ken 11 June 2014 (UTC). Creative Commons Attribution 2.0

Diezelfde machtige financiële belangen hebben jarenlang gewerkt aan de totstandkoming van een gelijksoortige geglobaliseerde ‘papieren gas”-markt in futures onder hun controle. De Europese Commissie en haar Green Deal-agenda voor een koolstofvrije economie tegen 2050 zonder olie, gas of kolen, was de ideale val die leidde tot de explosieve klim van de Europese gasprijzen sinds 2021. Om de controle te verkrijgen over die “gemeenschappelijke” markt gingen de geglobaliseerde belangen lobbyen bij de EU: zij moest draconische en de facto onwettelijke veranderingen van de regels opleggen aan Gazprom om de Russische eigenaar van verschillende distributienetwerken in de EU te dwingen ze open te stellen voor de concurrentie.

De grote banken en energiebelangen die het EU-beleid in Brussel controleren hadden een nieuw onafhankelijk prijzensysteem in het leven geroepen, evenwijdig met de stabiele langetermijnprijzen van het Russische gas waarover ze niets te zeggen hadden.

Tegen 2019 gaf de sliert bureaucratische energierichtlijnen van de Europese Commissie de volledig gedereguleerde handel op de gasmarkt de toestemming om de prijzen van aardgas in de EU te bepalen, ondanks het feit dat Rusland nog altijd veruit de grootste importbron was. Een reeks virtuele trading “hubs” (handelsplaats) waren opgericht om futurescontracten voor gas te verhandelen in verschillende EU-landen. Tegen 2020 was TTF (Title Transfer Facility) van de Nederlandse Gasunie[1] het dominante handelscentrum voor Europees gas geworden, de zogenaamde Europese “gas benchmark”. TTF is een virtueel platform voor “over-the-counter”-handel[2] in futurescontracten voor gas tussen banken en andere financiële investeerders, wat betekent dat het platform de facto niet-gereguleerd is en buiten elke gereglementeerde markt valt. Dit is belangrijk om te begrijpen welk spel er vandaag de dag wordt gespeeld in de EU.

Van Algerije tot Centraal-Europa: de NAVO plant een gaspijplijn van Spanje naar Duitsland

In 2021 was niet meer dan 20% van alle aardgasinvoer naar de EU LNG-gas. De prijzen ervan werden grotendeels bepaald door de handel in futures op het TTF-handelsplatform, de echte gas benchmark van de EU, die eigendom is van de Nederlandse regering. Dat is overigens dezelfde regering die boerderijen vernietigt op basis van de frauduleuze bewering dat ze stikstofvervuiling veroorzaken. Het grootste deel van de invoer van Europees gas kwam van het Russische Gazprom dat goed was voor meer dan 40% van de Europese import in 2021. De prijs van dat gas was vastgelegd in langetermijncontracten en lag een heel stuk lager dan de huidige speculatieve prijs van het TTF-handelsplatform. In 2021 betaalden de EU-landen naar schatting zo’n 30 miljard méér voor aardgas dan ze zouden hebben betaald met de aan de olie-index gerelateerde prijzen van Gazprom. De banken vonden het geweldig, de Amerikaanse industrie en de consumenten daarentegen waren heel wat minder enthousiast. Enkel door de vernietiging van de Russische gasmarkt in de EU konden de financiële belangen en de voorstanders van de Green Deal hun LNG-marktcontrole in de steigers zetten.

Afsluiting van Europees gas via pijpleiding

Met de volle steun van de EU begonnen Brussel, Duitsland en de NAVO systematisch het stabiele, op langetermijncontracten steunende gas naar de EU af te sluiten.

Nadat Algerije in augustus 2021 de diplomatieke betrekkingen met Marokko had verbroken vanwege een territoriumdispuut, kondigde het land aan dat de gaspijplijn van Maghreb naar Europa (MGE) die in 1996 was gelanceerd, zou afgesloten worden op 31 oktober 2021, bij de afloop van de overeenkomst.

In september 2021 voltooide Gazprom zijn onderzeese gaspijplijn Nord Stream 2 die loopt van Rusland doorheen de Baltische Zee naar Noord-Duitsland. Het miljardenproject zou de capaciteit van Nord Stream 1 verdubbelen tot 110 miljard kubieke meter per jaar. Gazprom zou zo niet langer te lijden hebben van mogelijke hinder bij de gasleveringen via zijn Soyuzpijplijn die door Oekraïne loopt. De Europese Commissie, geruggensteund door de regering Biden, blokkeerde de opening van de pijplijn met bureaucratische obstakels en uiteindelijk legde de Duitse bondskanselier Scholz de pijplijn op 22 februari een sanctie op vanwege de Russische erkenning van de Volksrepublieken Donetsk en Lugansk. Ondanks de almaar ergere gascrisis heeft de Duitse regering geweigerd Nord Stream 2 open te stellen, ook al is de pijplijn voltooid.

Ondanks de almaar ergere gascrisis heeft de Duitse regering geweigerd Nord Stream 2 open te stellen, ook al is de pijplijn voltooid.

Hoewel de leveringen van Gazprom naar de Soyuzpijplijn doorheen Oekraïne gedurende bijna drie maanden oorlog onafgebroken doorgingen en ondanks de Russische militaire operaties in Oekraïne, sloot het door de NAVO gecontroleerde regime van Zelensky op 12 mei 2022 een belangrijke Russische pijplijn die liep doorheen Luhansk en zowel aan Oekraïne als aan de EU Russisch gas leverde. Er werd meteen aan toegevoegd dat die pijplijn zou gesloten blijven tot Kiev de volledige controle had over het pijpleidingsysteem doorheen de twee republieken van de Donbas. De sluiting van dat deel van de Oekraïense Soyuzpijplijn sneed meteen een derde van het gas naar de EU af. Het deed uiteraard de Europese economie geen goed, nota bene op het ogenblik dat Kiev bij diezelfde NAVO-landen ging bedelen om meer wapens. De Soyuzpijplijn werd geopend in 1980, toen Oekraïne nog deel uitmaakte van de Sovjet-Unie, en vervoerde gas vanuit het gasveld van Orenburg.

Toen was de beurt aan de Russische Jamalpijplijn, die op zijn weg naar Duitsland Wit-Rusland en Polen doorkruist. In december 2021, twee maanden vóór het Oekraïense conflict uitbrak, sloot de Poolse regering haar deel van de pijpleiding, waardoor zowel Duitsland als Polen afgesneden werden van goedkoop gas van Gazprom. In de plaats gingen de Poolse gasbedrijven voor hun Russisch gas aankloppen bij de Duitse gasbedrijven. Dat gas moest dan weer door de Jamalpijplijn vloeien, maar in tegengestelde richting, wat het duurder maakte. De Duitse gasondernemingen hadden hun Russisch gas goedkoop gekocht op basis van een langetermijncontract en verkochten het nu met veel winst door aan de Polen. De groene minister van Economie en Klimaat Habeck, bondskanselier Scholz en de Duitse media bagatelliseerden opzettelijk dit waanzinnige beleid, hoewel het de Duitse gasprijzen verder de hoogte in duwde en de gascrisis in eigen land verergerde. De Poolse regering weigerde haar gascontract met Rusland te vernieuwen en koopt nu gas op de vrije markt tegen een aanzienlijk hogere prijs. Door de Jamalpijplijn stroomt nu geen Russisch gas meer naar Duitsland.

De Poolse regering weigerde haar gascontract met Rusland te vernieuwen en koopt nu gas op de vrije markt tegen een aanzienlijk hogere prijs.

Tot slot werd de gaslevering via Nord Stream 1 onderbroken doordat de door Siemens geproduceerde gasturbine moest gerepareerd worden. Ze werd naar een gespecialiseerde eenheid van Siemens in Canada overgebracht, waar de anti-Russische regering van Trudeau ze maandenlang vasthield vooraleer ze uiteindelijk op verzoek van de Duitse regering vrij te geven. De Canadezen weigerden wel doelbewust de turbine over te dragen aan de Russische eigenaar en stuurden ze naar Siemens in Duitsland, waar ze nog altijd zit. De regeringen van Duitsland en Canada willen voor de overdracht aan Rusland geen wettelijke uitzondering maken op de sancties. De levering van Russisch gas via Nord Stream 1 is daardoor teruggevallen naar 20% van de normale hoeveelheid.

In januari 2020 begon Gazprom gebruik te maken van zijn TurkStreampijplijn voor de levering van gas aan Bulgarije en Hongarije. Geruggensteund door de NAVO annuleerde Bulgarije in maart 2022 eenzijdig zijn gasbevoorrading via TurkStream. Viktor Orban van Hongerije daarentegen verzekerde de continuïteit van de aanvoer van TurkStreamgas naar zijn land. In Hongarije is nu geen sprake van een energiecrisis en het koopt zijn gas tegen een vaste, lage contractprijs.

Door systematisch de gasleveringen op basis van een langetermijncontract met een lage prijs te sanctioneren of stop te zetten, konden de gasspeculatoren via het Nederlandse TTF gebruik maken van elke kleine hapering of elke energieschok in de wereld, gaande van een recorddroogte in China of het conflict in Oekraïne tot de exportbeperkingen in de VS. Zo konden zij de Europese groothandelsprijzen de hemel in bieden. Vanaf midden augustus lagen de prijzen van futures op het TTF-handelsplatform 1.000% hoger dan een jaar geleden en blijven ze gestaag klimmen.

De Duitse “hoogste prijs”-waanzin

De doelbewuste sabotage van de energie- en elektriciteitsprijs wordt nog absurder. Op 28 augustus verklaarde Christian Lindner, de Duitse minister van Financiën en het enige kabinetslid van de liberale partij FDP, dat onder de ondoorzichtige voorwaarden van de ingewikkelde hervormingsmaatregelen van de Europese elektriciteitsmarkt, de producenten van elektriciteit uit zonne- of windenergie automatisch dezelfde prijs zouden krijgen voor de “hernieuwbare” elektriciteit die zij als de hoogste kost verkopen aan energiebedrijven voor het net, aardgas!

Robert Habeck, energieminister van Duitsland; Foto: Heinrich-Böll-Stiftung from Berlin, Deutschland Creative Commons Attribution-Share Alike 2.0

Lindner riep op om “dringend” de Duitse energiewetgeving te veranderen zodat de verschillende markten konden losgekoppeld worden. De fanatieke groene minister van Economie en Klimaat Robert Habeck repliceerde meteen: “Wij werken hard aan een nieuw marktmodel”, maar waarschuwde tegelijk dat de regering voorzichtig moest zijn en zich niet teveel moest moeien: “We hebben markten nodig die werken en tegelijk moeten we de juiste regels vastleggen zodat er geen misbruik wordt gemaakt van marktposities.”

In feite doet Habeck al het mogelijke om de Groene Agenda uit te bouwen en gas, olie en nucleaire energie uit te bannen, wat op dit ogenblik de enige betrouwbare energiebronnen zijn. Hij weigert de heropening van de drie kerncentrales die vorig jaar dicht gingen, in overweging te nemen of de voor december geplande sluiting van de overblijvende drie te herbekijken. Terwijl hij in een interview op het Amerikaanse betaaltelevisienetwerk Bloomberg zegt dat hij “die kwestie niet vanuit ideologisch standpunt zal benaderen” verklaart hij in één adem dat “kernenergie niet de oplossing [is], het is het probleem”. Zowel Habeck als Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen hebben herhaaldelijk verklaard dat meer investeringen in onbetrouwbare wind- en zonne-energie het antwoord is op een crisis van de gasprijs die hun beleid opzettelijk heeft gecreëerd. In elk geval is de zelfmoordenergiecrisis in Europa “Made in Germany” en niet in Rusland.

William Engdahl is een strategisch risicoconsultant en geeft ook lezingen over dit onderwerp. Hij gradueerde in politieke wetenschappen aan de universiteit van Princeton en schreef bestsellers over olie en geopolitiek. Hij is onderzoeksmedewerker aan het Centre for Research on Globalization (CRG).

[1] Gasunie is een Nederlands overheidsbedrijf voor het beheer en onderhoud van de infrastructuur voor transport en opslag van gassen in Nederland en Noord-Duitsland.

[2] Over the counter of OTC-handel verwijst naar transacties die niet op een officiële beurs worden uitgevoerd. De meeste OTC-transacties vinden plaats tussen twee partijen en worden veelal afgehandeld via een dealernetwerk. OTC-handel is minder gereguleerd dan beurshandel.

Dit artikel verscheen op Global Research. Vertaling: Marina Mommerency