Vluchtelingen aan de Grieks-Macedonische grens in Idomeni in 2016(Fotomovimiento.org)

Europa zet in op verdere militarisering grenzen, negeert humanitaire kost

Deze week keurde het Europees Parlement een voorstel goed dat voorziet in de oprichting van een meer gemilitariseerde Europese grens- en kustwacht. Europa geeft hiermee toe aan de extreem-rechtse en populistische krachten binnen Europa. Verwacht wordt dat het dodentol op de Middellandse Zee enkel zal toenemen door het aannemen van dit voorstel.

vrijdag 8 juli 2016 15:14
Spread the love

Woensdag keurde het Europese Parlement het voorstel goed om FRONTEX, het Europees agentschap dat instaat voor de controle langs de buitengrenzen, meer bevoegdheden te geven. In praktijk betekent het de creatie van een autonome, Europese grenswacht. Er komt een pool van 1500 grenswachters uit de verschillende lidstaten die kan ingezet worden op plaatsten waar er plots veel vluchtelingen aankomen.

Dat is een groot verschil met de manier waarop het huidige FRONTEX functioneert. FRONTEX is op dit moment eigenlijk gewoon een coördinerend orgaan tussen verschillende nationale grenswachten en heeft slechts een beperkte jurisdictie. Nu zal dus versneld werk gemaakt worden van echte Europese grenswacht. Om de komst van die Europese grenswacht te rechtvaardigen stelt het Europees Parlement in een mededeling: “De externe grens van één lidstaat, is de externe grens van alle lidstaten”.

Nieuwe bevoegdheden

Het aangenomen voorstel voorziet niet alleen in de oprichting van een eigen Europese grens- en kustwacht. Er is ook een uitbreiding van de taken de taken en bevoegdheden die FRONTEX voorheen had. De voornaamste nieuwe bevoegdheden zijn deze:

  • De nieuwe Europese grens- en kustwacht heeft het recht om te interveniëren in individuele lidstaten, zelfs als een lidstaat daar niet expliciet om vraagt of als een lidstaat dat weigert. Naast de landen zelf zal ook de Europese Commissie steeds een inschatting maken van waar extra manschappen aan de buitengrenzen nodig zijn. Wanneer de Commissie oordeelt dat interventie nodig is, moet een formele goedkeuring van de Europese Raad volgen. Als die het licht op groen zet volgt er een interventie, of een individueel land dat nu leuk vindt of niet. Met andere woorden: om de vluchtelingenstroom te beperken wordt een aanzienlijk deel van de soevereine beslissingsmacht opgegeven.
  • De nieuwe Europese grens- en kustwacht krijgt het mandaat om te werken met plaatselijke actoren in niet-EU landen. Het gaat dan concreet om landen als Libië of Turkije, waarlangs de meeste migranten doortrekken, vooraleer ze de oversteek richting Europa wagen. Landen met een bijzonder bedenkelijke status met betrekking tot het respecteren van rechten van vluchtelingen, worden op die manier bevoorrechte partners bij het beschermen van de Europese buitengrenzen.
  • De opvolger van Frontex zal ook een sterkere rol toebedeeld krijgen in het terugkeerbeleid. Concreet zullen er European Return Intervention Teams opgezet worden die vluchtelingen uit de EU zullen zetten nadat deze uitgewezen zijn uit één van de lidstaten. In een mededeling stelt de commissie dat de teams die de terugkeer zullen begeleiden bestaan uit “monitors”, “escorts” en “return specialists”. Wat we daar precies moeten onder verstaan is vooralsnog onduidelijk, maar het lijkt onwaarschijnlijk te zijn dat de Return Intervention Teams louter zullen bestaan uit zacht op de vluchtelingen inpratende sociale werkers.
  •  Het aangenomen voorstel voorziet dat de nieuwe Europese grens- en kustwacht ook kan ingezet worden in de strijd tegen internationale criminaliteit en terrorisme. Dit betekent dus dat grenswachten politionele taken en bevoegdheden zullen krijgen. Hoe ver die precies gaan wordt niet nader gepreciseerd in de officiële communicatie naar de pers. Maar dat de commissie het nodig vindt om te benadrukken dat de strijd tegen terrorisme en criminaliteit zal gebeuren “met het volste respect voor fundamentele rechten”, doet alvast vermoeden dat sommige van die fundamentele rechten in praktijk niet zo nauw zullen genomen worden
  • Het Europese Parlement heeft ook ingestemd met het feit dat voortaan EU-burgers zullen gecontroleerd worden aan de Europese buitengrenzen. Identiteitscontrole van EU-burgers zal voortaan plaatsvinden bij zowel het verlaten als het binnenkomen van de EU.

“Beschamend”

Met het aannemen van dit voorstel, slaat Europa verder de weg van de militarisering in. Wat opvalt is dat de retoriek aangenomen door extreem-rechtse en rechts-populistische krachten binnen de EU impliciet wordt overgenomen. Vluchtelingen worden aanzien als een externe dreiging waartegen Europa moet beschermd worden. En de manier om die bescherming op te drijven is militarisering. In de officiële communicatie wordt nauwelijks een woord gerept over de humanitaire ramp die zich nog steeds voltrekt aan de Europese buitengrenzen.

De tol van die humanitaire ramp is nu reeds bijzonder hoog. Sinds 2014 zijn al meer dan 10.000 vluchtelingen om het in leven gekomen in een poging om Europa te bereiken. Volgens cijfers van het Hoog Commissariaat van Vluchtelingen kwamen dit jaar alleen al 2800 vluchtelingen om het leven. En daarin dragen hebben door Europa genomen beslissingen veel, zoniet alles mee te maken. Door geen legale mogelijkheid tot het oversteken van de Middellandse Zee te creëren blijven mensen immers beroep doen op de diensten van smokkelaars. Bovendien heeft het akkoord tussen Turkije ertoe geleid dat enkel meer vluchtelingen de gevaarlijke oversteek wagen.

Met de verdere uitbouw van een Europese grens- en kunstwacht die het militaire boven het humanitaire verheft, heeft het er alle schijn van dat het dodentol minstens even hoog zal blijven. Bart Staes, europarlementslid voor de Groenen is alvast onthutst: “Ondanks dat FRONTEX nu meer bevoegdheden krijgt, zal het niet verplicht worden om reddingsacties op zee uit te voeren en dat ondanks de hoge recordaantallen doden. Beschamend.”

Eveneens beschamend volgens Staes is het feit dat Europa zijn verantwoordelijkheden eigenlijk gewoon uitbesteed. Het aangenomen voorstel stelt immers dat Europa kan samenwerken met derde landen zoals Libië en Turkije. “Zo wordt FRONTEX een handlanger van landen met bedenkelijke reputaties als het op fundamentele rechten en beschermen van migranten en vluchtelingen aankomt”, aldus Staes.

De Europese Groenen waren de enige grote fractie in het Europees Parlement die tegen het nieuwe voorstel stemden. In totaal waren er 181 stemmen tegen, 48 onthoudingen en 483 stemmen voor.

take down
the paywall
steun ons nu!