Europa wil schaarse natuurgebieden in de etalage zetten
Interview -

Europa wil schaarse natuurgebieden in de etalage zetten

Europa bereidt een wet voor om natuurgebieden te laten exploiteren door bedrijven via biodiversity offsetting. Dit systeem geeft aan projectontwikkelaars een vrijbrief om onvervangbare natuurgebieden te vernietigen. “Het systeem staat in kinderschoenen, maar de tijd dringt,” aldus Xavier Sol en Hannah Mowat. Samen met andere organisaties zijn ze een offensief begonnen tegen deze exploitatie.

donderdag 10 juli 2014 10:10
Spread the love

Natuurcompensatie maakt dromen waar is een satirische documentaire. We zien erin hoe een ambitieus projectontwikkelaar Regent’s Park in hartje Londen wil ontginnen. Zij is enthousiast, want zij weet dat de biodiversity offsetting-wet haar die mogelijkheid geeft. Dus begint een expert de bedreigde beestjes te tellen en de hoeveelheid bloemen en vlinders, zodat zij die vernietigde natuur nadien elders kan compenseren.

We spraken met twee medewerkers aan de film: Xavier Sol, directeur van Counterbalance en Hannah Mowat, beleidsmedewerkster van FERN. Dit zijn Europese lobbyorganisaties rond sociale- en milieuthema’s. 

Wat is biodiversity offsetting?

Xavier Sol: “Er zijn verschillende namen voor biodiversity offsetting. Zo heeft de Europese Unie het over ‘no net loss initiatives‘. Een andere term die voorkomt is ‘ecosystem services‘. Het gaat erom dat projectontwikkelaars voor grootschalige infrastructuurprojecten, shoppingcentra, energie-ontginning etc… een natuurgebied kunnen gebruiken dat normaal gezien door de nationale of Europese wetten beschermd is. Het mechanisme van biodiversity offsetting zorgt ervoor dat je als bedrijf de bestaande milieuwetgeving kan omzeilen als je maar voor een zekere periode een gelijkaardig natuurgebied creëert of beschermt op een andere plek.”

Waarom het probleem aankaarten met een satirisch filmpje?

Xavier Sol: “Met de film willen we de absurditeit van offsetting aanklagen. Maar in feite is de mogelijkheid om bedrijven toe te laten Regent’s Park te ontginnen met biodiversity offsetting niet eens ondenkbaar.” 

“Biodiversity offsetting klinkt heel technisch en staat nog in de kinderschoenen. Alleen de milieubewegingen die met de thematiek bezig zijn, weten ervan. De basisbewegingen en de gewone man of vrouw in de straat weet niet wat het is. Laat staan hoe dringend het is dat we erop reageren.” 

“Met de satirische film willen we het probleem introduceren, een bredere bevolkingslaag bewustmaken en de urgentie van het probleem aantonen. We moeten het nu proberen tegen te houden op Europees niveau, anders is het te laat. Europa is momenteel bezig met een consultatieronde die in oktober afgerond wordt.”

Hoe ziet zo’n biodiversity offsetting-compensatiesysteem er concreet uit? Gaat men echt vogels, vlinders en struiken tellen die in zo’n natuurgebied zijn?

Hannah Mowat: “Momenteel heeft elk land zijn eigen methodologie. En is men nu bezig om op Europees niveau een gemeenschappelijke methode vast te leggen en in een wet te gieten.”

“In Groot Brittannië is het systeem van biodiversity offsetting het meest ontwikkeld en werkt men nu aan een wet. Als een projectontwikkelaar op een natuurgebied bijvoorbeeld een nieuwe snelweg, een luchthaven wil bouwen of schaliegas of olie wil boren, dan wordt het aantal hectare natuur en wat zich daarop bevind opgelijst. Om het elders te vervangen.” 

“In de VS is het offsettingsysteem al ingeburgerd. Daar maakt men al zelfs geen verschil meer tussen een bos of een wei. Enkel de grootte telt en daar hoeft men ook slechts één ‘bedreigde’ diersoort mee te rekenen bij de compensatie van het vernietigde natuurgebied elders.”

DeWereldMorgen.be

Wat is jullie voornaamste kritiek op het biodiversity offsetting-mechanisme?

Hannah Mowat: “Men houdt geen rekening met indirecte gevolgen van de vernietiging van natuurzones. Bijvoorbeeld bij een nieuwe snelweg of vliegveld komt er extra uitstoot en geluidshinder. Wat met het vervuilen van drinkwater in de wijde omgeving bijvoorbeeld bij schaliegaswinning? De impact van een vervuilde omgeving op de gezondheid? En hoe meet je het uit elkaar halen van lokale gemeenschappen die in die zone wonen? Zelfs het exact meten van eeuwenoude ecologisch systemen is haast onmogelijk.”

“Elke gebied maakt deel uit van een historisch landschap of heeft een oud ecosysteem. Met offset-mechanismen probeert men de natuur neutraal te bekijken. Door het om te zetten in units lijkt het op iets dat je kan verhandelen. En staan we dicht bij de vermarkting van onze ecologische fauna en flora.”

Het is toch goed dat de EU nadenkt over hoe bedrijven verplicht worden om natuur die ze beschadigen voor economische ontwikkeling te compenseren?

Xavier Sol: “Het argument van voorstanders van offsetting is dat als je iets wil beschermen je er beter een prijs op zet. Wanneer die compensatieprijs hoog genoeg is zal het bedrijven afschrikken om dergelijke natuurgebieden te ontginnen. Maar dat blijkt niet te werken. Kijk naar de CO2-uitstootbusiness. Het waren dezelfde argumenten: hoe meer je uitstoot, hoe meer je moet betalen maar het systeem zit vol gaten en is gemakkelijk te omzeilen.”

“Grote vervuilers verdienen er zelfs geld aan. Het grootste probleem is dat je de natuur onderwerpt aan een financiële logica die veel belangrijker wordt dan het eigenlijke doel namelijk de bescherming van de natuur. We zien dat de CO2-markt strengere energiebesparende maatregelen onmogelijk maakt. Op dezelfde manier ondermijnt natuurcompensatie bestaande wetgeving van beschermende milieugebieden.”

Is het de bedoeling dat een mogelijke biodiversity offsetwet op Europees niveau de bestaande natuurbeschermingswetten vervangt? 

Hannah Mowat: “Heel wat Europese landen zijn zo volgebouwd dat de enige plekken die je nog kan ontginnen natuurgebieden zijn. De meeste landen hebben solide milieubeschermingswetten dankzij de decennialange strijd van milieu- en andere bewegingen.”

“Bedrijven die deze natuurgebieden toch willen ontginnen, zoeken daarom een oplossing die de bestaande wetten kan omzeilen en toch niet voor te veel protest zal zorgen bij de bevolking. Met het biodiversity offsetting-mechanisme kan dat.”

“Europa is nu een wetgeving aan het voorbereiden om ‘no net loss‘ te kunnen realiseren bij een projectontwikkeling in een natuurgebied, maar er zijn reeds Europese compensatiemechanismen. Daarenboven fixeren ze zich op biodiversity offsetting en dat vinden we een verkeerde denkpiste. Gezien de urgentie van het klimaatprobleem en de vervuiling moeten er andere oplossingen gezocht worden.”  

“We zijn tegen de logica tout court die een prijs zet op ecosystemen. Offsetting is enkel nodig als er een vernietiging van ecosystemen zal plaatsvinden.  Als we hier tevreden mee zijn als milieubeweging en wetgever, dan kunnen we moeilijk zeggen dat we het klimaatprobleem en biodiversiteit serieus nemen.”

Wat is het alternatief volgens jullie?

Hannah Mowat: “Er zijn heel wat manieren om ons sociaal welzijn en welvaart te handhaven en jobs te creëren zonder grootschalige projecten die de natuur vernietigen. Dat vereist het herdenken van de manier waarop we onze economische vooruitgang willen realiseren.”

“Men wil ons bijvoorbeeld doen geloven dat fracking nodig is omdat schaliegas voorziet in onze energiebehoefte. Of dat er meer wegen nodig zijn voor een vlotte mobiliteit. Maar we moeten er toch eens over nadenken voor wie die projecten echt bedoeld zijn. En wie het echte voordeel heeft bij biodiversity offsetting-systemen. Zeker als we de urgentie van de klimaatcrisis die op ons afkomt serieus willen nemen.”

“De toekomstige schaarste van water, van land, van natuur, het verdwijnen van bepaalde insecten: dit alles zal een enorme impact hebben op onze economie en onze gemeenschappen. We moeten grondig nadenken hoe we dit kunnen oplossen. Biodiversity offsetting geeft aan bedrijven de boodschap dat ze gewoon onze natuur verder kunnen vernietigen zolang ze het maar op één of andere manier compenseren.”

Sommigen zeggen dat biodiversity offsetting bedoeld is om fracking mogelijk te maken?

Hannah Mowat: “Niemand is er heel expliciet over, maar al de puzzelstukken wijzen erop dat men die wetgeving erdoor wil krijgen om fracking gemakkelijker te maken voor bedrijven. Fracking is een activiteit die enorm vervuilend is en veel impact zal hebben op het milieu. Er is heel veel verzet tegen op verschillende fronten. Met het mechanisme van biodiversity offsetting kunnen deze bedrijven toch nog een soort acceptabel instrument in handen krijgen om mee weg te komen. Een soort van environmental get out card.”

Wat zijn jullie verdere plannen in de campagne tegen biodiversity offseting?

DeWereldMorgen.be

Hannah Mowat:  “Er is dus nog veel werk aan de winkel om mensen bewust te maken van het probleem. We proberen zoveel mogelijk informatie te verspreiden bij zowel basisbewegingen als bij mensen binnen de Europese commissie.”

“Daarnaast ondersteunen we groepen en gemeenschappen die protesteren tegen grootschalige projecten in hun landen. En die het deksel op hun neus zullen krijgen bij een goedkeuring van de offsetting-mechanismen. Een voorbeeld is de jarenlange actie van duizenden Fransen tegen de aanleg van de luchthaven in het ongerepte natuurgebied van Notre-Dame-des-Landes ten noorden van Nantes.”

“We lanceren dit satirisch filmpje parallel met een statement voor ngo’s om ons te vervoegen in de publieke consultatie die open is tot oktober 2014. Na de consultatieronde publiceert de commissie een rapport dat de basis zal vormen van een wetgeving. We willen dat te allen tijde vermijden.” 

“We willen als gezamenlijk front van milieubewegingen tegen de EU zeggen dat we dergelijke mechanismes die de natuur wil vermarkten absoluut niet willen.”

Meer info: 

www.naturenotforsale.org

De campagnebrief: http://naturenotforsale.org/letter2EU/

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!