Europees Commissaris Potocnik (Milieu) noemde wegwerptasjes een ramp voor het milieu. Ongeveer 8 miljard van deze tasjes belanden ieder jaar als zwerfvuil op de straten en in waterwegen, met als bekendst voorbeeld het plastic eiland in de Atlantische Oceaan. Volgens de Europese Commissie zou dit getal met zeker 80 procent teruggedrongen kunnen worden.
Dwingende maatregelen
De Europese Commissie eist adequate maatregelen van de EU-lidstaten tegen de plastic wegwerptas. Gebeurt dit niet, dan legt de Commissie dwingende maatregelen op, zo liet Potocnik op 4 november weten. Het voorstel moet nog wel goedgekeurd worden door het Europees parlement en de Raad en de maatregelen zouden op zijn vroegst binnen twee jaar in werking kunnen treden.
Om het gebruik van plastic tasjes aan banden te kunnen leggen, past de Europese Commissie de bestaande Afvalverpakkingsrichtlijn aan. De aanpassingen hebben betrekking op niet-herbruikbare plastic tasjes, waarvan het plastic dunner is dan 0,05 mm (50 micron). Van alle plastic zakjes die op de markt komen, valt 90 procent onder de maatregel. In 2010 gebruikten we in Europa bijna 100 miljard plastic zakjes. Dat is ongeveer 200 zakjes per persoon per jaar.
Wereldwijde productie van plastic neemt toe
Wereldwijd steeg de productie van plastic van 1,5 miljoen ton in 1950 naar maar liefst 245 miljoen ton in 2008. Zestig miljoen ton daarvan wordt in de EU geproduceerd. Plastic hoeft geen probleem te zijn, vindt de Europese Commissie, zolang we er in slagen om het zo goed als volledig te recycleren.
Nog steeds belandt 50 procent van alle plastic op de afvalhoop. Dat is ongeveer het equivalent van 12 miljoen ton ruwe olie die we op vuilnisbelten dumpen. Het kan ook anders: zes lidstaten van de EU zijn er in geslaagd om het storten van plastic bijna volledig te bannen. Zij recupereren 90 procent van alle plastic afval, terwijl er lidstaten zijn die nog steeds 80 tot 90 procent storten.
Er wordt niet genoeg gerecycleerd
“De recyclagegraad van plastic ligt met een gemiddelde van 24 procent veel te laag in de EU,” zegt Europees parlementslid Kathleen Van Brempt, die al eerder pleitte voor een totaalverbod en ook liever had gezien dat zo’n totaalverbod Europees werd opgelegd. Zelfs in lidstaten waar plastic afval grotendeels gerecupereerd wordt, is de recyclagegraad laag, omdat het plastic verbrand wordt om er energie uit op te wekken.
Nochtans is recyclage de weg die volgens Van Brempt moet bewandeld worden. Recyclage van plastic kan 160.000 nieuwe banen creëren als we er tegen 2020 in slagen om 70 procent van alle plastic afval te recycleren. “Bovendien creëert elke job volgens een studie van Friends of the Earth uit 2010 in de sector van afvalbeheer en recyclage 1,2 indirecte jobs én 1,3 geïnduceerde jobs,” zegt Van Brempt.
Plastic funest voor dieren
De afgelopen jaren heeft het probleem van plastic zakjes – meerbepaald van plastics die in zee terecht gekomen – heel wat aandacht getrokken. In het zeewater vinden we vandaag een concentratie van plastics die zes maal hoger ligt dan die van plankton. 95 procent van de zeevogels die aan de Noordzee leven, heeft plastic in de maag.
Van Brempt vindt de voorstellen van de Commissie een belangrijke eerste stap, maar had liever gezien dat Europa zelf een dwingend verbod had opgelegd. “Als het voorstel voor het parlement komt, zal ik zeker een amendement in die zin indienen,” zegt Van Brempt, die echter gematigd positief blijft. “Dit voorstel geeft de lidstaten de mogelijkheid om plastic zakjes te verbieden. Daarmee beschikken ze over een belangrijk wettelijk instrument. De plastic industrie bleef immers volharden dat een verbod illegaal zou zijn. Nu kan het eindelijk wel.”
