Oogst van maïs (QPM-variëteit) in Colombia (foto: Neil Palmer-CIAT)
Opinie, Nieuws, Wereld, Economie, Milieu, België, Europa, Voedselzekerheid, EU, Europese Commissie, Brazilië, Wervel, Europees Parlement, Duurzame landbouw, Soja, Maatschappelijk verantwoorde soja, EU-landbouwbeleid, GGO-soja, Eiwitten van overzee, Vleesconsumptie, Nederlandse Akkerbouw Vakbond, Eiwitdeficit, EU-landbouwcommissaris Ciolos - Wervel vzw

Europa wil eigen boontjes doppen

Wervel juicht - net als de Nederlandse Akkerbouw Vakbond - de goedkeuring toe van de motie in het Europees Parlement over het eiwitdeficit in de EU. Op 8 maart 2011 sprak het Europees Parlement zich uit over de motie 'EU protein deficit: what solution for a long standing problem?' Het begin van een omslag in de richting van een duurzame eiwitwinning?

donderdag 17 maart 2011 13:05
Spread the love

Deze goedgekeurde motie vraagt de Europese Commissie maatregelen te nemen om het eiwittekort in Europa te verminderen. Er moeten volgens het EP maatregelen genomen worden om de lokale eiwitteelt te stimuleren: steun voor de producent, maar ook onderzoek en voorlichting. Er is in de tekst zelfs sprake van onderzoek naar mengteelten, iets waar Wervel al jaren om vraagt.

De motie gaat ook de geopolitieke akkoorden niet uit de weg. De Blair-House-akkoorden met de VS, die de productie van eiwithoudende gewassen in Europa aan banden legt, moeten worden geëvalueerd volgens het Europees Parlement.

Trendbreuk? Maar sojaverslaving niet van de baan

Het doel is niet alleen een verminderde afhankelijkheid van geïmporteerde soja, maar ook gezondere bodems, minder nitraatuitspoeling en een verminderd gebruik van meststoffen en pesticiden.

Het klinkt allemaal als een echte trendbreuk, maar de verslaving aan geïmporteerde soja is duidelijk nog niet van de baan. In dezelfde motie stelt het EP onomwonden dat een ongehinderde instroom van soja moet worden verzekerd, ook als deze contaminatie van genetisch gewijzigde organismen (ggo’s) bevat.

De huidige eiwitvoorziening in Europa is problematisch. Een transitie naar een meer duurzame eigen eiwitwinning is absoluut noodzakelijk. Deze omvat enerzijds de switch van dierlijke naar meer plantaardige eiwitten voor menselijke voeding, maar evenzeer de verhoging van het areaal voedereiwitten in de EU.

Ander consumptiepatroon

Eén belangrijke oplossing, die vaak over het hoofd gezien wordt, is een verandering van ons consumptiepatroon: een verschuiving van dierlijke naar plantaardige eiwitten.

Deze transitie is al aan de gang, de vleesconsumptie daalt in de rijke landen, maar er is nog steeds sprake van overconsumptie. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) schat in dat voor een goede gezondheid een persoon per dag 30 à 45 gram eiwitten nodig heeft. In de EU consumeren we er echter gemiddeld 100 gram van, waarvan 66 van dierlijke oorsprong. Let wel: voor die 66 gram dierlijk eiwit is bijna 200 gram vlees nodig.

Minder vleesconsumptie

De vleesconsumptie kan dus met behoud (of zelfs verbetering) van de gezondheid gemiddeld met driekwart afnemen. Als we minder vlees consumeren, kan de kwaliteit, de smaak en de prijs van het vlees ook naar omhoog.

Grondgebonden veehouderij krijgt dan veel meer kansen: veevoeders kunnen lokaal worden geproduceerd en kringlopen lokaal gesloten. Minder, maar beter vlees dus, maar dat is maar één aspect. Ook hoogwaardige plantaardige eiwitbronnen voor menselijke consumptie zitten in de lift en veel van die gewassen kunnen hier geproduceerd worden, terwijl ze vandaag nog worden ingevoerd: bijvoorbeeld kemp of walnoten.

Meer eigen eiwitten zijn nodig

Organisaties zoals Wervel vzw en de Nederlandse Akkerbouwvakbond (NAV) voeren al jaren een pleidooi voor een verhoogde productie van eigen eiwitten in de EU.

Sinds kort beginnen ook Europese boerenkoepelorganisaties COPA-COGECA en recent de EU-landbouwcommissaris Ciolos te ijveren voor een verhoging van het areaal eiwitteelten in Europa.

Naast de (hoge) sojaprijs zijn hier nog andere goede redenen voor: betere bodem, meer biodiversiteit, minder mestoverschot en minder broeikasgasuitstoot.

Door het historisch bannen van eiwitteelten uit de teeltrotatie explodeerde de grondloze veehouderij, vooral in de omgeving van de zeehavens in heel Europa. Maar dat veehouderijsysteem ligt nu, door de grote sociale en milieukost, maatschappelijk sterk onder vuur.

Ook Nederlandse Akkerbouw Vakbond is blij met EU-steun voor teelt eiwitgewassen in Europa

“Het besluit van het Europees Parlement over het bevorderen van de oliehoudende en eiwitgewassen is onverwacht goed nieuws voor de Europese boeren.”

Dat zegt Joop de Koeijer, Europees lobbyist van de Nederlandse Akkerbouw Vakbond (NAV) over de eiwitmotie van het Europees Parlement. De motie roept de Europese Commissie op om het enorme tekort aan plantaardig eiwit in Europa aan te pakken. Herziening van de importtarieven en handelsverdragen die betrekking hebben op olie- en eiwithoudende gewassen is de eerste prioriteit.

Het initiatief voor de motie is afkomstig van de Duitse Europarlementariër Martin Häusling. Achtergrond is de enorme afhankelijkheid van Europa van de invoer van plantaardig eiwit, dit terwijl eiwit een essentieel bestanddeel is voor de voeding van mens en dier.  De EU-zelfvoorzieningsgraad is de afgelopen jaren geslonken tot slechts 20 à 30 procent.

45 miljoen ton geïmporteerd

Op nog maar 3 procent van de Europese grond worden eiwitgewassen geteeld, terwijl maar liefst 45 miljoen ton wordt geïmporteerd. Deze omvangrijke import komt overeen met een ruimtebeslag van ongeveer 10 procent van de Europese landbouwgrond. De NAV heeft de afgelopen jaren zowel in Den Haag als in Brussel herhaaldelijk gepleit voor meer plantaardig eiwit van Europese akkers.

Bestuurslid Hans van Kessel benadrukt dat invoerheffingen op plantaardig eiwit uit onder meer de VS, Brazilië en Argentinië van cruciaal belang zijn voor een stevige impuls voor de teelt van eiwitgewassen in Europa.

“Invoerheffingen zijn noodzakelijk om een rendabele teelt van eiwitgewassen in Europa mogelijk te maken. Maar dat is niet het enige. Er is meer nodig. Zoals het stimuleren veredeling van gewassen, rassenonderzoek en teeltonderzoek.”

Hans van Kessel geeft aan dat de veredeling en de teelt in Europa al meer dan twintig jaar nagenoeg stil ligt als gevolg van de afbraak van het Europees eiwitbeleid en dat een stevige inhaalbeweging noodzakelijk is. “De twintig jaar achterstand die is ontstaan op het gebied van hectareopbrengsten, resistentie en andere gewaskwaliteiten zullen via veredeling snel ingehaald moeten worden.”

Premie voor eiwitteelten

Naast handelsmaatregelen waaronder de genoemde invoerheffing,  bepleit de motie van het Europees Parlement een fonds voor de stimulering van kweek- en teeltonderzoek, promotie van plantaardig eiwit voor menselijke consumptie, een plus op de bedrijfstoeslag als op tenminste 10 procent van de grond een eiwitgewas wordt geteeld en het overal in Europa toepassen van de premie voor eiwitteelten die nu al in Frankrijk, Finland, Spanje en Polen wordt gegeven.

De Koeijer vertrouwt erop dat de Europese Commissie de motie van het Europees Parlement overneemt en ook uitvoert.

“Het stimuleren van de eiwitteelt past uitstekend in het streven van Europees landbouwcommissaris Ciolos naar voedselzekerheid. Ciolos geeft in de voorstellen voor het Europees landbouwbeleid 2014–2020 voedselzekerheid voor het eerst sinds jaren weer als een van de hoofddoelstellingen opgenomen. Een hoge graad van eiwitzelfvoorziening is voor voeding van mens en dier essentieel.”

Volgens De Koeijer ontkomt de Europese Commissie echter niet aan onderhandelingen met de exporterende landen als VS en Brazilië. Ook het Europees Parlement vindt dat Europa moet werken aan nieuwe handelsovereenkomsten die ruimte bieden voor de teelt van eiwitgewassen in Europa.

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!