De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

Europa hunkert naar Levenslust. Ik zie “God is Liefde” als een hoogst actueel appel.

Europa hunkert naar Levenslust. Ik zie “God is Liefde” als een hoogst actueel appel.

dinsdag 8 mei 2018 18:26
Spread the love

Met veel instemming heb ik hoofdredacteur Van Lierde gelezen in Tertio van 2 mei met als titel “Werkwoorden van liefde”. Hij maakt waarderende én kritische bedenkingen bij de teksten en aanbevelingen die onze bisschoppen de laatste jaren en de laatste weken maakten om op basis van de interessante en stimulerende teksten van paus Franciscus bij ons een dynamiek te helpen losmaken. Na de ecologie is er nu hernieuwde belangstelling voor de (echtelijke) liefde, in de lijn van de exhortatie Amoris Laetitia (“De blijdschap eigen aan de liefde”) die volgde op de encycliek Laudato Si. Mijn oordeel is dat deze paus nu al grote betekenis heeft, omdat hij voor de hoognodige herbronning van de Kerk energie en inspiratie levert. Europa heeft dringend een visie nodig op erotiek, en die kan niet alleen de Kerk leveren. Er is wellicht geen enkel domein waar de veranderingen zo groot zijn, in tachtig jaar tijd, dan de erotiek. God weet dat het nodig was. Maar ook dat er nog veel werk te doen blijft, niet alleen in de woorden-schat die gaat over seks. 

Bewerkt op 9 mei, 11 u. 

Achttal minuten leestijd

 

Had ik als kind in de jaren zeventig durven hopen dat de samenleving die ik toen reeds ervoer als nogal kil en onverschillig, met gebrek aan liefde, vandaag vanwege de bisschoppen de aansporing krijgen zou

 

“Ontwikkel vaardigheden die de communicatie (in het paar) verdiepen; zoals gespreksvaardigheid en “een tedere lichaamstaal” ?

 

Dat is vooruitgang, zonder meer. Maar er is meer nodig, veel meer. Van Lierde heeft terecht kritiek op de vele mooie woorden van de Belgische bisschoppen in de recente brief (over het formulier) voor echtparen die gaan trouwen. Die woorden zoals groei, communicatievaardigheid, inschakelen van een ervaren huwelijkspaar als peters/meters… dreigen onvervuld te blijven. Bij gebrek aan ervaren liefdesparen met engagement in de Kerk, en ook gewoon bij ontstentenis van een levendige geloofsgemeenschap. (Heuglijk is dat een samenwerking wordt opgezet met Encounter Belgium, onze afdeling van het wereldwijde Marriage Encounter, waarbij ervaren koppels jonge paren coachen, beluisteren en tips geven).

 

Intussen is de sensuele liefde als primordiale energieleverancier voor de mens van het grootste belang. Lezers van mijn blog weten dat ik als opiniemaker al vijf jaar schrijf vanuit precies die bekommernis;  dat er een merkbaar gebrek aan levenslust heerst. Zelfs in de jaren negentig schreef ik opiniestukken in kranten vanuit die analyse. Dat gebrek aan levenslust merk ik overigens niet alleen in de gelovige gemeenschap, maar in heel de samenleving.

Deze analyse maak ik vanuit een doorleefde positie, vanuit ervaring en misschien een Sitz im Leben met een voorbeeldfunctie. Op 27 april schreef Rik Torfs een column in Het Laatste Nieuws die het belang en de schoonheid van Levenslust, ook bij mensen van gevorderde leeftijd, als leidmotief heeft. Niet toevallig kwam die er nadat de columnist de wervelende, flamboyante laudatio had meegemaakt, die ik op 24 april uitsprak bij de voorstelling van een nieuw boek van een intellectuele partner in STUK te Leuven vanop de eerste rij van het publiek.

 

Met respect voor de hoofdredacteur van Tertio, mag ik stellen dat de malaise, de crisis, de anemie van het christendom nog veel dieper zit dan zijn analyse laat vermoeden. In het annus horribilis tien, toen het seksuele misbruik in de Kerk dagzoomde, gaf een vooraanstaande stem van de Kerk, de abt van Westvleteren, in de kersttijd toe:

 

“Een groot probleem is dat de Kerk eeuwenlang de liefde voor de andere mens heeft gepredikt, maar ze niet tastbaar heeft geboden of beoefend”.

 

Dit is kritiek van centraal, van enorm belang voor het christendom. Want mijn indruk is dat door bepaalde historisch gegroeide mistoestanden, de situatie vandaag zo is dat …

 

… de christen, die een dienaar zou moeten zijn van de God-die-liefde-is (zoals in het Johannesevangelie wordt onderstreept)… een van de ergste tegenstanders van (de God van) de Liefde is geworden!

 

Merk overigens op, het is geen wonder dat een hoofdredacteur die zich als ongewijde, gehuwde persoon voortdurend kan laven aan de kracht- en inspiratiebron van de seksuele partnerrelatie vandaag bisschoppen, figuren met de hoogste graad van kerkleiders na de Paus, aanspoort.

 

Hoe kan de gewijde man van onze cultuurkring, de priester, een stimulans zijn voor de medemensen, man en vrouw en eventuele kinderen, om meer liefdevol met elkaar samen te leven, als hij zelf de meest intense en diep deugd doende vormen van liefde volgens de letter van de wet van het religieuze kader niet kan en niet mag meemaken?

 

De afkeer van erotiek en seksualiteit dient dringend ontzenuwd en verlaten. Dat lijkt me een kwestie van levensbelang voor het overleven van onze Europese Beschaving in de wereld context. Het is immers niet alleen kapitaal of arbeid die in de komende jaren gaan uitmaken welke naties de toon aangeven, maar ook de vitaliteit van de gemeenschap in kwestie, de levenslust, de gezondheid, de resilience, het zelfvertrouwen.

 

Een natie van verzuurde, bange mensen, of van depressieve en uitgeputte burgers, zal niet goed mee kunnen op planetaire schaal, en zal aan de onderhandelingstafels met leidersfiguren van politiek en bedrijfsleven straffe concessies moeten doen.

 

Met een mogelijke materiële verarming als gevolg. En een verlies aan politieke en militaire invloed en bijgevolg aan veiligheid. 

 Ook wat de vitaliteit, in seksuele zin ook juist, van Afrika betreft, dreigen Europeanen overklast te worden. De demografie zal mee bepalen hoe de cultuur, de identiteit zal kleuren op dit stukje grond dat wij bewonen, binnen tien, dertig, vijftig, en honderd jaar. Gezinnen van Marokkaanse oorsprong hebben meer kinderen; de immigratie uit het continent Afrika zal toenemen. De Nigerianen bijvoorbeeld, zijn een volk dat nu al bijzonder talrijk is (ongeveer 190 miljoen inwoners in 2017), en een wijde diaspora kent.

 

Om dat scenario te zien opdoemen  is geen kristallen bol nodig, basis inzicht in geschiedenis, politieke macht, economische wetten en in de aard van de mens en zijn geestkracht volstaat. 

 – – – – – – – – 

 

De uitspraak van de Aartsbisschop van het bisdom Mechelen Brussel, Jozef De Kesel op 5 mei, dat

“de seksualiteitsbeleving van homoseksuelen en lesbiennes meer respect verdient van de Kerk”

… is intussen een verfrissend gebaar van hoop. Dat standpunt ligt in de lijn van bepaalde  uitspraken van paus Franciscus, en zet een stapje vooruit ten aanzien van de officiële leer van de katholieke Kerk. Deze soort koerswijziging is hoognodig, want de menselijke liefde in Europa is na twee millennia katholicisme een mager beestje dat verstikkingsverschijnselen vertoont.

 

Er zijn parallellen in de wereld van de niet erotische liefde. De ouderliefde kan een illustratie bieden van de evolutie dat onze cultuurkring zich stilaan herstelt van oude, toxische gedrags- en denkpatronen waar het lichamelijkheid en menselijke warmte betreft.

Immers, vanuit een heldere blik op de zware mentale schade die door veralgemeende “hechtingsproblemen” bij jonge mensen én bij volwassenen veroorzaken, is vanuit de wereld van de medici de ingrijpende richtlijn uitgegaan die intussen bewerkte dat vaders en moeders sinds twee jaar de babies weer, op oorspronkelijk-menselijke manier, op het lichaam dragen! 

 

 De wereld van de volwassenen heeft eenzelfde “kuur” nodig. Een bewustzijnsverandering. Een andere mentaliteit. 

 

Liefde verdient beter.

Beter dan de positie die zij in onze cultuur toebedeeld krijgt. 

 

Eerlijk gezegd wil ik graag tijdens onze generatie mee maken dat de houding naar erotiek gezond mag worden. “Meesterlijk speels” naar het woord van de grote seksuoloog uit onze regio, professor Piet Nijs.

 

Een voorbeeldje uit de communicatie registers maakt een en ander verder duidelijk. (Ik hoef niet, zoals een seculier ethicus & filosoof in zijn kleine essay dat recent is verschenen onder de titel “De naakte waarheid” in de reeks Confituur, te verwijzen naar allerlei obscene praktijken die gangbaar zijn in subculturen van onze tijd. Glory hole-wanden en pornofilm beelden zijn aan mij niet besteed.)  

 

Het lijkt me veelzeggend: vandaag biedt onze cultuur en onze moedertaal nauwelijks woorden om de vreugde, het plezier en het verheffende van het seksuele universum uit te drukken. Dat zegt veel over de houding van de tijdgenoten. 

 

Wij beschikken in wezen nog altijd enkel over medische, klinische termen die komen met een ondertoon van ziekte, disfunctie, of die op zijn best naar procreatie verwijzen; aan het andere eind van het taalspectrum, spreekt de Nederlandstalige over seksuele beleving en seksuele organen… in schuttingtaal, in slang. 

 

De verdienstelijke pogingen van schrijver en opvoeder Luc Versteylen in de jaren tachtig en negentig om een vrolijke, fijnzinnige taal te ontwikkelen, zijn niet door nieuwe figuren uitgediept of voortgezet. Zijn in eigen beheer uitgegeven dossier met getuigenissen van jongeren die naaktheid opzoeken op ongeplande momenten en daar een “Paradijservaring” aan overhouden, is het bestuderen waard. 

 

De erotiek is wellicht het domein waarin sinds twee, drie generaties het meeste is gaan schuiven, gaan veranderen. Dat veld van menselijke interactie is in volle ontwikkeling. Het kostwinnersgezin, waar de vrouw wegens niet in het bezit van een eigen inkomen, gegijzeld werd, is voorbij. De vernieuwingen in de moraal, onder anderen door het gedegen werk van bijbelfilosoof en ethicus Roger Burggraeve, gespecialiseerd in de micro ethiek van de seksualiteit, samen met de uitvinding van de anticonceptie pil door een Belg, zijn belangrijke factoren die meer vrijheid en meer plezier vinden, toe zijn gaan laten. 

Natuurlijk zal intense intimiteit altijd een delicaat terrein blijven. Met inherente risico’s zoals schuld en schaamte, en overdaad of verslavende overgave. 

Zoals Kristien Hemmerechts in een interview opmerkte, is voor goede seks in elk geval Overgave  nodig. Dat blijkt niet altijd zo eenvoudig, in een tijd waarin de meeste mensen geloven in de maakbaarheid van het eigen leven, en dus in de hoge waarde van controleren en controle behouden. 

Om tot overgave te komen, lijkt me ook een andere lichtjes vergeten waarde van belang: dapperheid. 

 Wat het religieuze denkkader betreft, lijkt het hoog tijd voor de christen die God goed percipieert als Liefdesgod, om in dit evolutieproces mee bijdragen te leveren.

 

Hoe kan je aan het eerste, belangrijkste gebod van Jesjoea de christus voldoen, en aan het tweede, zonder vervuld te zijn van liefde? Die twee geboden zijn respectievelijk “Heb God lief met heel uw hart, heel uw geest en heel uw wil!

En ten tweede: “Heb je medemens lief zoals je jezelf liefhebt”.

 

Die hoge opdracht kan je als mens intussen toch maar goed aan als je reservoir met liefde en goedheid op tijd en stond aangevuld wordt.  Je mag jezelf graag zien, zoals het al vervat zit in die tweede opdracht van de Messias van het begin van de jaartelling. En dan geldt:

 

“Nemo dat quod non habet”

 

Om te kunnen naasten – liefde betuigen, dien je je eigen hart warm te houden en je gevoelsleven te verzorgen.

 

Om de zin voor liefde, tastbare liefde en levenslust hoog te houden, dien je geregeld “de liefdesspier” in je binnenste te gebruiken. Bijvoorbeeld door armen en kwetsbaren bij te staan. En door je geliefden lief te hebben. En op een veel concreter vlak, dient de Gutmensch o.i. de menselijke contactorganen (eye opener term van Piet Nijs) te oefenen.  Je dient ze te gebruiken.

 

Liefde, de compassionele én de seksuele vorm, heeft praktijk nodig.

 

Liefdesbekwaamheid  is onderhevig aan de wet uit de biomedische wetenschap over vitale functies, ledematen en organen die luidt:

 

“Use it, or loose it”

 

Nieuw is deze visie in wezen niet. Ook binnen de Kerk zijn er mystici in onze eigen Europese spirituele traditie die ons de hand kunnen reiken op die weg. Van Hildegard von Bingen (die een miniatuur liet vervaardigen dat bekend staat als “het kosmische ei”, maar dat recent  – door een jonge monnik – als een afbeelding van de vrouwelijke Lippen en clitoris is geduid); Theresa van Avila (denk aan de extatische uitbeelding in marmer door Michelangelo, die meteen aan een vrouw die orgastische genoegens meemaakt doet denken); Johannes van het Kruis, die de grote (erotische?) vriend was van Theresa (zij hebben bij hun nakende dood helaas voorzichtig hun uitgebreide persoonlijke correspondentie verbrand); Etty Hillesum (die uitmuntte in aan heiligenwerk grenzend actief engagement voor door de Nazi beulen vervolgde medeburgers, die opvalt met zeer inspirerende beschouwingen van eeuwigheidswaarde in briefvorm en in de fascinerende dagboeken, én die haar hart (levens)lustig hield in verscheidene, parallelle en even goed respectvolle seksuele relaties).

 

Is het niet godgeklaagd, dat hele volksstammen medemensen die vredevoller en liefdevoller willen leven, sinds een tweetal generaties de poging opgeven met het evangelie verder te gaan, maar zich tot allerlei zeer exotische religies en referentiekaders moeten gaan wenden, zoals de veel minder seks-vijandige leer en wijsheden van Lao tse, Boeddhisme, (Tantra) Yoga, Lakota spiritualiteit, Indische & Japanse  teksten en prenten…?

Stef Hublou Solfrian

8 mei ’18

 NB. Aan de politici maak ik in deze verkiezingstijd graag een concreet voorstel over.

“Doe iets aan het feit dat ons landje nog steeds slechts over één volwaardige publiek toegankelijke zone (van driehonderd meter strand) bezit waar je naakt kan wandelen, zonnen, picknicken en lezen. Ook in het binnenland zou het goed zijn dat mensen bij elkaar kunnen verwijlen zonder het harnas van de kleding. Wie zich ontkleed aan elkaar toont, roept immers ontwapenende sentimenten op. (Zoals wie zich in combat  dress, met helm en zonnebril vertoont, wantrouwen en verzet oproept). In tijden van stilaan vernieuwde oorlogsgoesting, is het noodzakelijk dat iedereen mee werkt aan de blijvend waardevolle slogan uit de sixties, Make love, not war

take down
the paywall
steun ons nu!