Israël wordt samen met Estland en Slovenië op 27 mei verwelkomd als nieuw lid van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling. De Raad van de OESO maakte dit op 10 mei bekend. Afgezien van enkele kritische kanttekeningen door Noorwegen, Ierland en Zwitserland, lokte Israëls toetreding geen politiek debat uit.
De bezwaren van ngo’s en vakbonden over vereisten als het respect voor het internationaal recht en het gebruik van gegevens uit de nederzettingen werden weggewuifd met het argument dat de OESO geen politieke maar een economische organisatie is. Ook België en de EU juichen de toetreding toe. Ze menen dat die zelfs positief kan zijn omdat het lidmaatschap meer controle zal toelaten. Dit is onwaarschijnlijk. Israël weigert halsstarrig zich aan het internationaal recht te houden. Bovendien is de EU ervoor beducht Israël te controleren en te ergeren.
Israëls toetreding is een zoveelste episode in de saga van een incoherent Europees Midden-Oostenbeleid.In de hoop een corrigerende invloed op Israël uit te oefenen, ziet Europa fundamentele obstakels voor Israëls speciale status over het hoofd. Zo voldoet Israël niet aan de basisvoorwaarden voor het lidmaatschap van de OESO. Eerst en vooral eist de organisatie dat haar leden respect hebben voor fundamentele waarden zoals mensenrechten. Tijdens het toetredingsproces kwamen Israëls schendingen van het internationaal recht echter niet aan bod, ook niet tijdens de Gaza-oorlog.
Een ander obstakel is Israëls weigering om een onderscheid te maken tussen statistische gegevens die betrekking hebben op Israël enerzijds en op de nederzettingen anderzijds. Het geeft de OESO statistische gegevens over de nederzettingen in bezet gebied. Dit brengt de EU in een lastig parket, omdat het nederzettingenbeleid een ernstige schending van het internationaal recht is. De EU heeft bijgevolg de verplichting dit beleid niet te erkennen. De OESO zou moeten eisen dat Israël enkel data over Israël aanlevert. De EU bedacht echter een creatieve oplossing. Israël kan lid worden volgens zijn voorwaarden. De OESO zal in alle documenten met statistieken over Israël een voetnoot gebruiken die stelt dat het gebruik van Israëlische gegevens niets wijzigt aan de status van Westoever, Oost-Jeruzalem en de Golanhoogte onder het internationaal recht, bezet of illegaal geannexeerd gebied dus. Israël verbindt zich ertoe later gesplitste data aan te leveren voor specifieke statistieken. Maar dan is Israël lid en kan het zijn veto gebruiken.
Niet transparant
In het niet transparante toetredingsproces wordt samenwerking met Israël alweer losgekoppeld van vooruitgang in het vredesproces. De houding van de EU en ook België is dubbelzinnig. Enerzijds zet Europa Israël onder druk om de nederzettingenbouw te stoppen. Anderzijds schrikt het ervoor terug beschikbare hefbomen te gebruiken. De lidstaten zijn verontwaardigd over de nederzettingenexpansie in Oost-Jeruzalem. Israël slaat hun verzuchtingen in de wind. Waarom zou het anders? Het weet dat het zijn nederzettingen kan uitbouwen en een geprivilegieerd partnerland van de EU blijft. Toch evolueert het niet in de richting van een Europese democratie. Zo bond het sinds de Gaza-oorlog en het Goldstonerapport de strijd aan met mensenrechtenorganisaties. De EU meent echter dat Israëls toetreding tot de OESO haar standpunt over de nederzettingen niet ondermijnt. Dit zijn slechts woorden. Wij kijken naar de daden. Daaruit blijkt dat Europa wat Israël betreft de vloer aanveegt met de eigen beginselen. Met dit lidmaatschap krijgt Israël opnieuw het signaal dat het boven de wet staat.
Door Jos Geysels, voorzitter 11.11.11; Rudy De Leeuw, algemeen secretaris ABVV; Jan Renders, voorzitter ACW; Annuschka Vandewalle, algemeen secretaris FOS-socialistische solidariteit; Pol De Greve, directeur Broederlijk Delen ; Bert De Belder, coördinator Intal; Ludo De Brabander, stafmedewerker Vrede vzw; Jo Hanssens, voorzitter Pax Christi Vlaanderen
Intal / Bert De Belder
