EU-liberalisering spoor: toekomst treinbegeleiders onzeker
Spoorwegen -

EU-liberalisering spoor: toekomst treinbegeleiders onzeker

dinsdag 31 december 2013 10:00
Spread the love

Sinds enige tijd bestaat binnen de Europese Transportfederatie ETF een adviesgroep van het boordpersoneel, in de volksmond: de treinbegeleiders. Deze adviesgroep wil argumenten verzamelen in aanloop naar het vierde Europees spoorwegpakket. Dat behandelt de verdere liberalisering van de binnenlandse spoormarkt, een verdere scheiding van de infrastructuurbeheerder en spoorwegoperator, het verleggen en vergroten van verschillende bevoegdheden naar en voor het Europese Spoorwegbureau ERA. Zo zal ERA in de toekomst de focus leggen op uniforme regularisatie van de rijtuigen en één veiligheidscertificering. Ook aan het boordpersoneel zal één certificaat toegekend worden.

Besparen op boordpersoneel

De adviesgroep waakt over het behoud van een volwaardige taakomschrijving van het boordpersoneel. De ERA profileert zich immers vooral als een economisch gericht orgaan en niet als een veiligheidsorgaan. De vrees bestaat dat het boordpersoneel zich op termijn enkel dient bezig te houden met de reizigers en niet meer met veiligheidsgerichte taken. Het vierde spoorwegpakket zou er voor kunnen zorgen dat verschillende spoorwegoperatoren de taken van het boordpersoneel zullen minimaliseren om zo de kosten te beperken. Het degraderen van de taakomschrijving van het boordpersoneel zal immers een belangrijke besparing zijn op het vlak van opleiding en het daaraan verbonden profiel van het boordpersoneel.

Treinen zonder begeleiders?

Ook een beperking van personeelsaanwezigheid aan boord van de trein is een mogelijkheid. In sommige landen zijn er nu al treinen zonder boordpersoneel. We moeten ons ervan bewust zijn dat spoorwegoperators kiezen voor de minst kostelijke exploitatie van spoorvervoer om een maximale winst te verkrijgen. Dit zal uiteindelijk ten koste gaan van zowel de sociale, als de exploitatieveiligheid en de kwalitatieve dienstverlening naar de gebruikers van het openbaar vervoer. In bepaalde landen is het vandaag al niet verplicht om boordpersoneel te voorzien in een trein: het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Tsjechië, Oostenrijk, Slovakije en Zwitserland. In België, Bulgarije, Hongarije, Luxemburg, Noorwegen, Polen, Roemenië, Spanje en Turkije is dat tot op heden nog wel het geval. Aan de aanwezigheid is ook een opleiding met bijhorende verantwoordelijkheden gekoppeld. Uiteraard vertaalt zich dat in loonverschillen tussen de optionele en verplichte treinbegeleiders. In de toekomst zou minder verantwoordelijkheid minder loon betekenen. De vermelde landen in de adviesgroep gaan dan ook gezamenlijk strijden voor verplichte aanwezigheid van boordpersoneel in de treinen.

Gezamenlijk pleidooi

Een belangrijke taak is weggelegd voor de spoorwegmaatschappijen en de overheden om de aanwezigheid van het boordpersoneel wettelijk vast te leggen en dit sterk te bepleiten op Europees niveau. In bepaalde landen zijn vakbonden al zelf met een mediaoffensief van start gegaan. Een zeer belangrijk argument is de dienstverlening aan minder mobiele reizigers in de trein (bejaarden, rolstoelgebruikers,…). De lobbytrein is volop in beweging.

Meer agressie door besparingen

De adviesgroep buigt zich ook over de agressieproblematiek. Die stijgt globaal en neemt ook brutalere vormen aan. De statistieken geven echter een troebel beeld, omdat de opvolging niet overal even nauwkeurig gebeurt. Sommige landen brengen bijvoorbeeld enkel de fysieke agressies in kaart. Agressie neemt vooral toe door stelselmatige besparingen op personeel in treinen en stations. Minder of geen treinbegeleiders doen ook de sociale onveiligheid op een trein toenemen. Ook de verharde samenleving tengevolge de neoliberale prestatiedruk en de financiële bankencrisis is merkbaar aanwezig in trein en station. De jachtigheid van het dagelijks leven versterkt de intolerantie en het onbegrip voor de minste tegenslagen en fouten van en door anderen. De daaraan gekoppelde vooroordelen en percepties zorgen daarenboven voor een explosieve mix van irritaties en misverstanden.

De Europese verkiezingen zullen bepalen of we op een hoofdspoor of een zijspoor (rechts liberaal) belanden. Onze trein rijdt alleszins links.

Gunther Blauwens

(Verschenen in ‘Tribune’ – december 2013)

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!