Na zijn beroemde speech in Caïro in 2009 rees de hoop dat Obama een doorbraak zou kunnen forceren in de decennialang aanslepende Palestijns-Israëlische conflicten. Maar nu de Amerikaanse Republikeinen ook de meerderheid hebben verworven in de Senaat, lijkt de binnen- en buitenlandse manoeuvreerruimte van president Barack Obama wel zeer klein geworden. De kans dat hij in het Midden-Oosten nog een leidende rol zal spelen, lijkt me gering.
Het getuigt dus van lef en moed dat Mogherini en de EU hun tanden willen zetten in het helpen creëren van een levensechte Palestijnse staat. Dat de oprichting van een Palestijnse staat moet voortkomen uit onderhandelingen tussen redelijke Israëli’s en redelijke Palestijnen, is zeker aangewezen maar niet evident. De patstelling tussen beide groepen is immers even legendarisch als gigantisch. Om een leefbaar Palestina mogelijk te maken, zal de EU in eerste instantie de illegale bouw van Joodse nederzettingen moeten doen stopzetten. Israël zal daar helaas nooit uit eigen, vrije wil toe overgaan.
Afgedwongen
Tijdens een reis en verblijf in Jeruzalem en de Westelijke Jordaanoever heb ik zelf vastgesteld hoe ontregelend en vernederend die Joodse kolonies zijn voor Palestijnen. Deze kunstmatige Joodse oases van bloeiend groen steken schril af tegen het droge en dorre landschap waarin gepeste Palestijnen hun leven moeten lijden. Deze bezettingstoestand is zelfs voor buitenstaanders wraakroepend. Israëli’s zullen onder internationale druk en dwang definitief moeten afzien van de bouw van nederzettingen. Indien Palestina een levensvatbare staat moet worden, zullen er zelfs bestaande Joodse kolonies moeten ontmanteld worden.
Deze conditio sine qua non zal helaas moeten afgedwongen worden. Hierin zit de actieve rol die Europa kan opnemen. De afbouw van reeds internationaal veroordeelde Joodse nederzettingen is de basisvoorwaarde voor verdere onderhandelingen over een Palestijnse staat. In die bemiddelde onderhandelingen tussen Palestijnen en Israëli’s zullen ook Palestijnen compromissen moeten sluiten, onder meer over de nagenoeg onmogelijke terugkeer van alle Palestijnse vluchtelingen naar een thuisland Palestina. Hamas moet uiteraard formeel terreur afzweren en Israëli’s zowel als Palestijnen moeten elkaars staat officieel erkennen. Maar eerst moet die onrechtvaardige bezetting aangepakt worden.
Ik hoop dat Mogherini en de Europese Unie het niet bij woorden en beloftes laten, maar rechtvaardige daden zullen stellen, ten dienste van zowel een veilige Israëlische als een vruchtbare Palestijnse staat.
Wouter Hessels is docent media & maatschappij aan RITS, School of Arts
