Als door de klimaatverandering de gemiddelde temperatuur op aarde stijgt tot 2,5 graden boven de temperatuur van voor de industriële revolutie, iets wat veel experts verwachten, krijgen deze regio’s te kampen met permanente droogte.

Over enkele tientallen jaren zal de droogte naar verwachting erger zijn dan de huidige droogte in Mexico of die in de Verenigde Staten tijdens de ‘Dust Bowl’, een droogteperiode in de jaren dertig die honderdduizenden mensen dwong om te verhuizen.

Dit zijn een paar van de conclusies uit de studie Projections of Future Drought in the Continental United States and Mexico, een studie die eind vorig jaar werd gepubliceerd in het Journal of Hydrometeorology en grotendeels onopgemerkt is gebleven.

Neerslagpatroon

“Er zal droogte komen, los van hoeveel neerslag er in de toekomst valt”, zegt medeauteur Michael Wehner, klimaatwetenschapper bij het Lawrence Berkeley National Laboratory, een onderzoekscentrum van de overheid in Californië.  “Zelfs in regio’s waar de neerslag toeneemt, zal de bodem droger worden.”

De negentien modellen die voor de studie zijn gebruikt, laten zien dat de hogere temperaturen de bodem meer uitdrogen dan door extra regen kan worden gecompenseerd. Hogere luchttemperaturen leiden tot meer verdamping, waardoor de bodem uitdroogt.

De klimaatverandering verandert ook het neerslagpatroon, waardoor er meer regen valt in de wintermaanden. Het zal dan waarschijnlijk gaan om hevige neerslag die in korte tijd valt, zegt Wehner.

Als de grond al droog is en de zon erop brandt, leidt dat tot een nog hogere luchttemperatuur.

Grote delen van het zuidelijk halfrond, inclusief grote delen van Australië, Afrika en Latijns-Amerika, hebben in de afgelopen tien jaar al te maken gehad met droogte, staat in de studie Climate Change: Water Cycle Dries Out, gepubliceerd in het tijdschrift Nature in 2010.

Een andere studie uit 2010 in Nature, Drought Under Global Warming: A Review, voorspelt ook droogteproblemen voor het midden van de Verenigde Staten, Mexico en Centraal Amerika.

Naar wat de gevolgen van de droogte zullen zijn voor bijvoorbeeld de landbouw, watervoorziening en menselijke bewoning is nog weinig onderzoek gedaan.  “Ik probeer met landbouwwetenschappers samen te werken, maar het is moeilijk daarvoor fondsen aan te boren”, zegt Wehner.

Landroof

Volgens Lester Brown, landbouwexpert en oprichter van het Earth Policy Institute in Washington D.C., leven we nu al “op het randje.”

De huidige droogte in Mexico is de ergste van de laatste zeventig jaar. Vorig jaar had de Zuid-Amerikaanse staat Texas met de ergste droogte ooit te maken en dit jaar had in mei 56 procent van de VS te kampen met droogte. Dat is bijna twee keer het gebied dat vorig jaar in dezelfde maand door droogte werd geteisterd, blijkt uit gegevens van U.S. Drought Monitor.

“Boeren hebben wereldwijd moeite om voldoende voedsel te produceren”, zegt Brown. De wereldgraanconsumptie is meer dan verdubbeld, evenals de prijzen van graan. Watertekorten, extreem weer en hogere temperaturen hebben allemaal impact, zegt hij.

“Ons landbouwsysteem is afgestemd op de stabiele klimaatomstandigheden van de afgelopen duizenden jaren. Maar die omstandigheden veranderen”, zegt Brown. Daardoor is intense concurrentie ontstaan op het gebied van land en water. Maar ‘landroof’ is volgens hem het slechtste antwoord op de uitdagingen.

Speculanten, investeringsbanken, pensioenfondsen en staatsbedrijven hebben inmiddels miljoenen hectares land van arme boeren in Afrika, Latijns-Amerika en Azië verworven. Als de plaatselijke bevolking zijn land en water kwijtraakt ontstaat er onrust die kan leiden tot geweld, waarschuwt Brown.

“We zullen moeten samenwerken. Deze uitdagingen zijn niet op te lossen als ieder land alleen aan zichzelf denkt.”