Een paar
weken geleden werd het Taksimplein in Istanbul al tot verboden zone
verklaard op 1 mei. Er mocht in Istanbul gedemonstreerd worden, maar
dan alleen in Yenikapi, waar een speciaal terrein is aangelegd voor
massale bijeenkomsten. Die locatie heeft net zo veel ambiance en
historie als het lege interieur van een nieuwe koelkast. De aanhang
van Gerechtigheid- en Ontwikkelingspartij (AKP) kan het daar gezellig
vinden wanneer Erdogan er acte de présence geeft, maar vakbonden en
linkse organisaties vinden het er niets. Voor hen is Taksim de
historisch bepaalde plaats op 1 mei. De afgelopen week hingen in
Istanbul dan ook posters die opriepen om die dag toch vooral naar
Taksim te komen.

Vroeg in
de ochtend van 1 mei werden Taksim en de aangrenzende wijken
hermetisch afgesloten. De bijna 20.000 politieagenten konden echter
niet de hele stad afsluiten, waardoor de onvermijdelijke
confrontaties opgeschoven naar wijken als Sisli en Besiktas. Ook werd
er gevochten in Okmeydani, waar Berkin Elvan woonde, de tiener die
verleden jaar bij de onderdrukking van het Geziparkprotest de
doodstraf kreeg toebedeeld door de oproerpolitie.

Het ging
zoals verwacht. Er werden arrestaties verricht en er vielen gewonden,
maar gelukkig geen doden (althans, niet op het moment van schrijven).
Ook was er uiteraard weer traangas. De doorgewinterde Turkse demonstrant
heeft daar weinig last van, want die gaat de straat niet meer op
zonder gasmasker. De bewoners van de wijken waar demonstranten en
politie elkaar troffen hielden het echter niet meer uit in hun
woningen toen het venijnige spul daar binnendrong. De beelden van
doodsbange kinderen waren hartverscheurend.

Het had
anders kunnen lopen. In 2010, 2011 en 2012 mocht op 1 mei wel op
Taksim worden gedemonstreerd. Toen hield de politie zich op de
achtergrond en bleef geweld uit. Zo had het dit jaar weer
kunnen gaan, maar daar heeft Erdogan natuurlijk niets aan.

Nu kan hij
de komende weken fijn weer atheïsten beschuldigen van de rellen. Dat
die er nauwelijks zijn in Turkije doet er niet toe. Tekeergaan tegen
atheïsme doet het nu eenmaal goed bij zijn conservatief religieuze
stemmers op het doelbewust achterlijk gehouden platteland. Erdogan
weet dat dergelijke retoriek tot meer polarisering tussen de
bevolkingsgroepen leidt en daar is hij zoals bekend zeer bij gebaat.

Vandaar
het samenscholingsverbod op Taksim, want hij kon op zijn vingers
natellen hoe daarop gereageerd zou worden. De demonstranten gaven
Erdogan dan ook weer precies waar hij op uit is. Daarmee kan deze 1
mei zeer geslaagd voor hem genoemd worden.

Het is
voor de tegenstanders van Erdogan om wanhopig van te worden. Alles
wat tegen hem wordt ondernomen werkt in zijn voordeel. Zijn primaire
vijand, imam Fethullah Gülen, heeft dat de laatste maanden ervaren,
nadat onthullingen over corruptie binnen AKP-kringen niet het
gewenste resultaat opleverden. Nu is het de beurt aan vakbonden en
linkse organisaties om in te zien dat ze met open ogen in Erdogans
val zijn gestapt.

Volg
Peter op Twitter

Peter
is schrijver van De diepte van de Bosporus, een politieke biografie
van Turkije (2012, uitgeverij EPO, Antwerpen)