Het Algemeen Christelijk Vakverbond (ACV) en het Financieel Actie Netwerk (FAN) leggen twee stellingen voor. “Als de overheid het kapitaal meer belast, vlucht het naar het buitenland. Als ze de bedrijven meer belast, is dat een bedreiging voor de concurrentie.”
Wat volgt is de visie van Koen Meesters, medewerker van de ACV-studiedienst, Eric Goeman, coördinator van FAN, Jozef Pacolet, econoom bij het onderzoeksinstituut HIVA (KU Leuven) en Danny Bruggeman, inspecteur en diensthoofd FOD Financiën in Dendermonde.
120 miljard euro gemiste inkomsten door belastingen
Volgens Pacolet moet de overheid niet zozeer nieuwe belastingen invoeren, maar de bestaande belastingen ook effectief innen. In een rapport wijst hij op de kost van belastingontwijking en het systeem van fiscale kortingen. Jaarlijks misloopt de overheid daardoor 16 tot 58 miljard euro. Daarbij komt nog een bedrag van zes tot 30 miljard euro dat de staat misloop door belastingfraude. Het totaal aan minderinkomsten loopt op tot een bedrag van 120 miljard euro.
“We moeten gas terugnemen wat betreft het exuberante systeem van het niet-belasten”, zegt Pacolet. “Ik stel voor om in de toekomstige regeringsverklaring een staatssecretaris voor Belastingontwijking te voorzien. Een staat moet veeleer haar uitgaven en fiscale inkomsten in evenwicht brengen dan te besparen op publieke middelen.”
Fair share
Bruggeman bevestigt de twee stellingen. Als de overheid het kapitaal meer belast, vlucht dit naar het buitenland. Als ze de bedrijven meer belast, is dat een bedreiging voor de concurrentie. “Veel winst die over de hele wereld wordt gemaakt, komt uiteindelijk in België terecht omdat deze hier niet belast wordt. Als we dat wel zouden doen, zou die terechtkomen in een ander belastingparadijs.”
Maar Meesters gaat hier niet helemaal mee akkoord. “We moeten ervan uitgaan dat iedereen een eerlijk deel aan belastingen betaalt. Er staat immers een grote bezuinigingsronde voor de deur.” Volgens Meesters moet de staat het kapitaal beter belasten. “Er zal wel kapitaalvlucht zijn, maar dat geldt slechts voor een minderheid ervan. Bovendien kiezen bedrijven niet alleen voor België wegens de belastingvoordelen. Ze houden bij hun beslissing om te investeren ook rekening met bijvoorbeeld de logistieke mogelijkheden of de aanwezige knowhow. Fiscaliteit is op dit vlak maar één aandachtspunt.”
“In het debat rond de vermogens- en kapitaalbelasting komt steeds opnieuw naar voren dat ze niet haalbaar zijn”, zegt Goeman. “Toch zijn er voldoende bewijzen dat we ze kunnen invoeren.”
Misdaad tegen de verzorgingsstaat
Volgens Goeman werd de voorbije 30 jaar afbreuk gedaan aan progressieve belastingen. En dat komt door de neoliberale ontwikkelingen en door de globalisering van kapitaal waardoor het steeds mobieler werd.
“Het is een politieke en ideologische strijd die we niet aan het winnen zijn”, zegt hij. “Belastingontwijking is legaal, maar volgens mij is het een misdaad tegen de verzorgingsstaat en tegen onze samenleving. Dit alles veroorzaakt een opeenstapeling van private rijkdom en daarnaast een verarming van de overheid die bijgevolg haar sociale taken moeilijker kan uitvoeren. Maar het zijn net de sterkste schouders die de meeste belastingen zouden moeten betalen. De politieke klasse weegt het volgende af, sociale onrust bij het volk of onrust bij het kapitaal.”
