De regionale armoedenetwerken, verenigd binnen het Belgisch Netwerk Armoedebestrijding (BAPN), verwelkomen dat de overheid vannacht een akkoord heeft gesloten om de energiefacturen betaalbaarder te maken. De verlenging van de uitbreiding van het sociaal tarief voor mensen met een verhoogde tegemoetkoming zorgt voor een beetje ademruimte voor een miljoen gezinnen die in energiearmoede leven. De armoedenetwerken betreuren echter dat de maatregel niet structureel is verankerd en dat de bedragen niet zijn bevroren. Bovendien werd geen enkele gerichte maatregel getroffen voor mensen van de lagere middenklasseen worden ze aan hun lot overgelaten. De federale overheid reikt een boei aan, maar de storm van de prijsverhogingen blijft woelig, zowel voor de meest kwetsbaren als voor de lagere middenklasse.

Sociaal tarief verlengd … maar helaas onvoldoende 

BAPN juicht de verlenging van de uitbreiding van het sociaal tarief voor drie bijkomende maanden toe voor in totaal 1 miljoen gezinnen. De maatregel, die intussen al drie keer op korte tijd is verlengd sinds ze werd ingevoerd eind 2020, blijft echter maar een tijdelijke oplossing. We kunnen nu al met zekerheid zeggen dat de problemen voor gezinnen in een kwetsbare situatie eind september niet opgelost zullen zijn.

Caroline Van der Hoeven, coördinator van het BAPN: “De meest kwetsbare gezinnen blijven in een situatie van onzekerheid en weten niet of ze nog van het sociaal tarief zullen genieten na september. Dit brengt veel veel stress met zich mee, want zonder het sociaal tarief zullen ze hun factuur zien verdubbelen of verdrievoudigen. Dat is onleefbare situatie in de huidige context. Een structurele verankering van de uitbreiding van het sociaal tarief dringt zich op.”

De armoedenetwerken stellen ook vast dat het sociaal tarief de meest kwetsbare gezinnen niet voldoende beschermt tegen onbetaalbare facturen. In één jaar tijd is het sociaal tarief voor elektriciteit gestegen met maar liefst +35,7%, en dat voor gas met +45%! Zelfs voor wie er recht op heeft, wordt het licht aansteken en zich verwarmen minder en minder vanzelfsprekend. BAPN vraagt daarom om de prijzen van het sociaal tarief te bevriezen zodat de energiefactuur voor deze arme gezinnen niet nog meer stijgt.

Algemene maatregelen ondersteunen onvoldoender de lagere middenklasse 

De federale overheid heeft besloten om algemene maatregelen te treffen, zoals een bijkomende cheque voor stookolie en fiscale verminderingen. De impact zal echter verwaarloosbaar zijn in vergelijking met de prijsstijgingen.^[1] De tijdelijke BTW-verlaging heeft een verwaarloosbare impact, vooral omdat die de indexering van de lonen en uitkeringen zal vertragen. De algemene maatregelen maken geen onderscheid tussen gezinnen die wel of geen moeilijkheden hebben om hun energiefactuur te betalen en vormen daardoor slechts een druppel op een hete plaat voor de meeste gezinnen. 

De lagere middenklasse, die net te veel verdient om van het sociaal tarief gebruik te maken blijft in de kou staan. De 300 euro die ze dankzij het pakket maatregelen gemiddeld op een jaar kunnen besparen, zullen niet voldoende zijn om de stijgende energiekosten te dekken. De armoedenetwerken vinden het dan ook jammer dat er geen gerichte maatregelen zijn genomen voor deze lagere middenklasse die ook in armoede dreigt terecht te komen. Voor het BAPN zouden maatregelen zoals het sociaal tarief nog verder uitgebreid moeten worden naar gezinnen uit de lagere middenklasse, om hen ook tegen energiearmoede te beschermen.

Stel verhoging van minimumuitkeringen en -inkomens boven de Europese armoedegrens niet langer uit 

De genomen maatregelen gelden voor de korte termijn. Voor BAPN vraagt de huidige conjunctuur om structurele maatregelen te treffen, zoals het optrekken van de laagste inkomens tot boven de Europese armoedegrens. De onderliggende oorzaak waarom mensen in armoede hun energie- en andere facturen niet kunnen betalen, ligt immers in het feit dat hun inkomen ontoereikend is. Op lange termijn moeten de maatregelen om energiearmoede te bestrijden ook bekeken worden in het licht van de klimaattransitie die zowel groen als sociaal dient te zijn.

[1] In één jaar tijd is de gemiddelde jaarlijkse factuur in België voor gas gestegen met 2.648,11 euro en voor elektriciteit met 861,40 euro.