In de column van Tinneke Beeckman die verscheen in de Standaard op 11 juni, beweert Beeckman dat de geschiedenis leert dat nobele doelen niet volstaan om een politieke hemel op aarde te creëren.
Echter leert de geschiedenis ons ook dat de grootste maatschappelijke veranderingen nooit teweeg zijn gebracht door verwaterd moralisme. De afschaffing van slavernij vereiste een burgeroorlog in Amerika; de eerste Pride-parade was een regelrechte rel; het vrouwelijk stemrecht was het eindpunt van eeuwenlang protest.
Het is dan ook niet verbazend dat ook de huidige identiteitspolitiek wordt aanschouwd als een debat van extremen. Maar voor een opiniestuk dat met de vinger wijst naar de polarisering van de huidige identiteitspolitiek, wordt er verrassend weinig gebruik gemaakt van nuance. In tegendeel zelfs; de identiteitspolitiek wordt gezien als een beweging van uitersten. De argumenten worden gefundeerd op premissen die getuigen van een oppervlakkige beoordeling van de huidige problematiek. Sta me dan ook toe, mevrouw Beeckman, enkele vooroordelen van de baan te willen vegen.
Laten we eerst de notie dat witte heteroseksuele mannen het toppunt van slechtheid zijn, even varen. Zij zijn niet het ‘toppunt van slechtheid’; wél behoren zij tot de groep die historisch, economisch en cultureel, nooit deel hebben moeten uitmaken van de minderheid in recente maatschappelijke revoluties. Geen onderdrukking van hun seksualiteit, geen racisme op basis van hun huidskleur, geen maatschappelijk ondergeschikte positie ten aanzien van het andere geslacht. Is het dan zo slecht om te eisen dat dit privilege erkend wordt?
Privileges zijn immers niet slecht. Slachtofferschap is niet goed. Is de spil van de recente beweging niet het streven naar een maatschappij waarbij iedereen gebruik kan maken van de privileges die momenteel behoren tot een exclusieve groep? Daarbij, de erkenning van privileges is geen sluwe list om mensen tot een onderdanige positie te reduceren. De erkenning van deze privileges zal niet leiden tot het nagelen van een gemeenschap aan de schandpaal.
Bewustwording van privileges is nodig in het huidig maatschappelijk klimaat, opdat deze geprivilegieerde individuen de strijd kunnen voeren met mensen die enkel luisteren willen naar hun ‘gelijken’. Privilege is wat mij verplicht, als witte vrouw, mijn witte vrienden op de vingers te tikken op uitspraken die ze niet zouden maken in het bijzijn van niet-witte mensen. In een vorig tijdperk noemde dit nog ‘solidariteit’.
Het is daarom ook rechtuit gevaarlijk te beweren dat de enige optie dat de witte mens ter beschikking staat als alternatief op extreem-rechts, het knielen en schaamte tonen is. Is deze retoriek geen schoolvoorbeeld van het extreem-denken dat u doorheen de tekst zo hardnekkig bekritiseert? Wordt er überhaupt nog ruimte gemaakt voor de mogelijkheid dat ik kan bijdragen aan een maatschappelijke bewustwording zonder hiervoor aan de leiband te worden gespannen?
“En, behoort u tot de ‘goede groep’?” barst verder van defensieve en zelfs beschuldigende uitspraken. Over de ongepastheid van het gebruik van Marthin Luther King om de huidige verontwaardiging in de maatschappij de kop in te willen drukken, wil ik me zelfs niet uitlaten.
Wel vraag ik me af van waar deze angst komt? Waarom staat de oproep van een gemarginaliseerde gemeenschap om solidariteit te tonen en maatschappelijk bewustzijn te scheppen, bij zovelen gelijk aan het voeren van een intentieproces? Waarom ervaart u de oproep om het effect van institutionele ongelijkheid te erkennen en niet langer meer stil te wezen over de ongelijkheden in de maatschappij, als een persoonlijke aanval op de witte mens? Indien u werkelijk gelooft dat deze beweging het resultaat is van tweedelig denken, en door deze tunnelvisie de recentie gebeurtenissen aanschouwt, maakt u zich dan ook niet schuldig aan een redenering uit groot moreel gelijk?
When they come for you, there might be no one left to speak for you.
Dita Toska is masterstudente in de Rechten aan de VUB.
