Een man of vrouw in nood vraagt om hulp. Uit schrik voor een aanzuigeffect help je niet. De vrees voor het feit dat er mee mensen om hulp komen vragen wanneer je dit gezin helpt, doet je afzien van het helpen van mensen in nood. Zelfs al is het voor jou een kleine stap om deze mensen te helpen. Waar je vroeger dit gezin zou geholpen hebben, laat je ze nu in de kou staan. Je kan wel makkelijk helpen, maar je doet het niet, omdat je vreest dat er straks een nieuw gezin aan je deur staat. Uit schrik dat iedereen naar je toekomt omdat ‘ze’ weten dat jij iemand bent die hulp biedt.

Dat is kort gezegd de ethische houding die deze dagen in Europa en ons land ingang vindt in het migratievraagstuk en de sociale hulpverlening in het algemeen. Tot een tijdje geleden was het nog zo dat ook bij atheïsten de gulden regel de ethische standaard was. Behandel anderen zoals je door hen behandeld wil worden. Die Westerse morele regel die we graag uitdragen als een voorbeeld van humanistisce ethiek, blijkt door de vrees voor het aanzuigeffect nu ook niet meer geldig te zijn.

De oorzaak is: de massa mensen die we in onze verbeelding zien toestromen. Eén of twee mensen helpen, dat kunnen we in principe nog aan. Maar waar mensen geholpen worden, komen andere mensen die in nood verkeren op af. En dus gooien we elke morele regel maar overboord, want ‘we kunnen de hele wereld toch niet helpen’. Zo wordt echter elke moraal vernietigd. Zo worden we immorele wezens die keihard en onverschillig onze medemens in nood dehumaniseren. Uit schrik voor het aanzuigeffect.

Wat is de oplossing voor dit vraagstuk, want we kunnen inderdaad niet de hele wereld helpen. De oplossing voor dit vraagstuk is volgens mij, dat we onze mogelijkheid, als westerlingen, onderschatten om de wereld te veranderen. ‘Mensen goed en humaan opvangen in de eigen regio, gefinancierd door het Westen’ zegt men. Dat is inderdaad wat er moet gebeuren en wat we kunnen doen met betrekking tot asiel en migratie, denk ik. En Europa zou er snel en effectief werk van moeten maken. Maar zolang het niet gebeurt, zijn we aan ons geweten en aan onze medemens verplicht onze medemens in nood te helpen, ongeacht dat aanzuigeffect. Niet helpen en onverschillig zijn en onze medemens dehumaniseren is geen tijdelijk antwoord op het vraagstuk in afwachting van een Europees of internationaal antwoord. Want in dat geval vervallen we in immoraliteit. 

De vrees voor het aanzuigeffect zet een stop op elk moreel handelen tegenover een medemens in nood. Het verlamt ons en maakt van ons immorele onverschillige wezens.