Wie in Antwerpen langs het tweede petrochemische complex ter wereld vaart, beseft dat de industrie een pak energie nodig heeft.

Hoe efficiënt ze ook omgaat met energie, elke samenleving, en meer nog elke industriële samenleving, heeft energie nodig. En wie bijvoorbeeld van op de Schelde langs het tweede petrochemische complex uit de wereld vaart – verbazend trouwens hoe kwetsbaar laag zelfs bij een rustig hoogtij de Scheldedijken ogen – beseft dat hier een pak energie nodig is.

De industrie in België moet dus kunnen rekenen op een verzekerde aanvoer van energie aan concurrentiele prijzen. Dat is geen sinecure in een land waar zelfs de grootste industriële bedrijven grotendeels zijn overgeleverd aan de zware en vooral ongecontesteerde machtspositie van elektriciteitsproducent Electrabel, en daarvoor letterlijk een zware prijs betalen. Zij ook zijn het slachtoffer van een land dat als geen ander slecht bezig is op energievlak.

Niet te verwonderen dat de industriële bedrijven al een poos uitkijken naar alternatieven. Ze zouden zelf stroom kunnen produceren, of samen met een energieproducent in nieuwe capaciteit investeren en daarmee zekere energietoevoer verwerven voor een goede prijs. In een vrijgemaakte markt kunnen ze daarvoor aankloppen bij verschillende producenten en de concurrentie laten spelen.

Dat is wat het consortium Blue Sky heeft gedaan. Daarin zitten de bedrijven Aperam, Arcelor Mittal, Aurubis Belgium, Sol Feluy, Solvay en Umicore. Merk op dat onder andere BASF er niet bij is.

En de winnaar is… Electrabel

Blue Sky heeft nu beslist in zee te gaan met, jawel, uitgerekend bijna-monopolist Electrabel en GDF Suez, de groep waartoe Electrabel behoort. Ze delen mee “samen te investeren in klassieke en nucleaire productiecapaciteit.”

Er komt een gezamenlijke investering in een nieuwe elektriciteitscentrale met stoom- en gasturbines in gecombineerde cyclus, een zogenaamde STEG-eenheid. Die zal een capaciteit van 200 MW hebben, een productie waarover Blue Sky kan beschikken.

Electrabel kent ook trekkingsrechten toe aan de leden van Blue Sky op de productie van de kerncentrales van Doel 1 en 2 en Tihange 1 voor een totale capaciteit van 200 MW, en dat vanaf 1 januari 2012 tot het einde van de levensduur van deze centrales.

En er is beslist tot een gezamenlijke investering in de eventuele bouw van nieuwe nucleaire capaciteit tot 200 MW.

Enkele vragen dringen zich op… ook voor de minister als die er zou zijn

Dat bedrijven hun eigen belangen nastreven, pas het tegendeel zou verbazing wekken. Dat ze proberen de overheden te overtuigen van de voordelen van een bepaald beleid, ze moeten dat zeker doen, dan wel in alle openheid.

Maar beslissen om een richting in te slaan – een nieuwe kerncentrale – waarvan de samenleving op democratische wijze heeft beslist dat daar geen sprake van kan zijn… en dan nog wel na Fukushima… dat is niet normaal en valt niet te begrijpen.

Aan de Duitse zijde telde ik er 63, aan de Belgische kant exact één windmolen

Hallo minister Magnette? Hoe zit dat nu met de kernuitstap? En meer nog, hoe gaan we nu zowel een energiezuinig beleid voeren als voldoende duurzame energiecapaciteit uitbouwen? Zodat we de kernuitstap kunnen compenseren en onze energietoekomst verzekeren?

Enkele weken geleden vertoefde ik op enkele kilometers van de Duitse grens. Een snelle telling leerde me dat ik 63 windmolens kon zien, allemaal in Duitsland. Ik tuurde rond aan Belgische kant, en zag er één. Of hoeveel verschil het uitmaakt als een land wel over een energiebeleid beschikt.

Hallo minister, is het verantwoord dat de machtspositie van Electrabel met deze samenwerking nog wordt versterkt?

Op naar volgende probleem én vraag.

Alle voorstanders van een vrije energiemarkt weten – of moeten weten – dat een goede marktwerking niet zo vanzelfsprekend is als het gaat om energiebevoorrading en –productie.

Die vrije markt moet zeker een flink handje worden geholpen als het erom gaat onze energie op duurzame sporen te krijgen. Wie in dit verband zou denken dat de vroegere keuze voor kernenergie ooit een keuze van een echt vrije markt zou kunnen zijn, dwaalt. Dat kon en kan enkel indien de overheid de zware lasten van die ‘keuze’ op zich neemt. De keuze voor echt duurzame hernieuwbare enerige is in vergelijking daarmee veel minder ‘lastig’.

En die markt kan al helemaal niet vrij functioneren met een speler als Electrabel die alles domineert. Dat weten alle klanten van dit bedrijf die hun rekeningen vergelijken met wat ze in andere Europese landen zouden betalen.

Hallo minister, is het verantwoord dat de machtspositie van Electrabel door deze samenwerking met Blue Sky nog wordt versterkt? Strookt dat met de belangen van het land, van zijn bedrijven en van zijn burgers?
Hoe zit dat nu met de uitbouw van extra capaciteit in de handen van andere energieproducenten?
Mogen we de hoop koesteren ooit een ernstig energiebeleid op lange termijn te kunnen verwachten, niet enkel op papier, maar ook in het echt, met al gauw ook concrete initiatieven?

De toestand is ernstig

Mogen we hopen dat de minister de ernst van de toestand kent; dat hij inziet dat kernenergie – zeker na Fukushima – niet de oplossing biedt; dat een quasimonopolie als dat van Electrabel een ontoelaatbare belemmering is voor de uitbouw van een duurzaam energiebestel; en dat die omschakeling naar duurzame energie niet snel genoeg kan verlopen?

Want – als de desastreuze klimaateffecten die de consumptie van fossiele brandstoffen meebrengt al niet overtuigend genoeg zouden zijn – dan toch de zekerheid dat straks die fossiele brandstoffen onbetaalbaar duur zullen zijn en er uiteindelijk letterlijk zal worden gevochten voor de laatste reserves door olieverslaafde economieën?

Wel, meneer de minister, zonder ernstig beleid is dit onze energietoekomst, een ronduit rampzalig sencario. Wil u alstublieft wakker worden en uw job doen? Want dit kan het bedrijfsleven niet alleen aan? De samenleving en de burgers kunnen het evenmin alleen? En Electrabel staat in de weg.