“Duistere bedreigingen en achterkamerdeals die niet zichtbaar gelinkt zijn met de regering hebben enkele van Egyptes meest kritische onafhankelijke stemmen het zwijgen opgelegd”, zegt Mohamed Abdel Dayem van het Amerikaanse Committee to Protect Journalists.

Eerder deze maand stuurden de nieuwe eigenaars van de krant Al-Dostour de hoofdredacteur de laan uit. Ibrahim Eissa, een uitgesproken criticus van de Egyptische president Hosni Moebarak, had zijn onafhankelijke krant door woelige wateren geleid, van de oprichting in 1995 tot de sluiting door de overheid in 1998 en de herstart in 2005.

Eissa’s harde stijl had hem tot een primair doelwit van het regime gemaakt. De voorbije vijftien jaar moest Eissa zich verdedigen in minstens 65 rechtszaken voor inbreuken op de perswetten, volgens Sayed El-Badawi, voorzitter van de Al-Wafd partij en een van de nieuwe eigenaars om “administratieve redenen”.

Eissa zelf zegt dat hij weigerde een artikel tegen te houden rond Mohamed El-Baradei, een mogelijke kandidaat voor de presidentsverkiezingen in 2011.

Cruciaal

De parlementsverkiezingen zijn een cruciale voorbereiding van de presidentsverkiezingen in 2011. Moebarak heeft nog niet laten weten of hij een zesde ambtstermijn ambieert, maar nu hij met een wankele gezondheid kampt en de opvolging door zijn zoon niet vanzelfsprekend blijkt, is het regime steeds meer beducht voor elke vorm van kritiek.

Volgens Abdel Dayem kadert het ontslag van Eissa dan ook in een bredere campagne om de media te beteugelen en kritische stemmen het zwijgen op te leggen.

Ook andere kritische auteurs als Alaa El-Aswani en Hamdy Qandil stopten onlangs met hun columns voor de onafhankelijke krant Al-Shorouk. Al-Qahira Al-Youm (Cairo Vandaag), een tv-show van de populaire presentator Amr Adib, ging eind vorige maand uit de ether.

Ook politiek commentator Salama A. Salama ziet in zijn column in het weekblad Al-Ahram de hand van het regime-Moebarak. “Deze onzichtbare hand gebruikt de eigenaars van de media en dwingt ze om monden te sluiten die praten en mensen te breken die te ver gegaan zijn”, schrijft hij. “Het is allemaal opgezet om ervoor te zorgen dat de machthebbers onschuldig lijken in wat beschreven wordt als ‘conflicten binnen de media’ en ‘interne disputen’ waarbij kranten, eigenaren en schrijvers betrokken zijn.”

Satelliet

De overheid is een stuk driester tewerk gegaan bij een campagne tegen satellietzenders die opereren vanop Egyptisch grondgebied. Vier stations werden gesloten, twee andere kregen een waarschuwing. Eerder deze maand werden ook het Saoedische kanaal Orbit en het Jordaanse kanaal Al-Badr gesloten. Media-experts maken zich ook zorgen over de beslissing van de overheid dat privébedrijven nieuwe zendvergunningen moeten aanvragen. Zonder die vergunning moeten de bedrijven uitzenden via staatszenders, waardoor ze makkelijker te censureren zijn.

Ook de nieuwe media ontsnappen niet aan de campagne. De Nationale Regulator voor Telecommunicatie kondigde vorige week aan dat er voortaan een licentie nodig is om op grote schaal sms-berichten te mogen versturen. De inhoud van die berichten moet voortaan eerst gecontroleerd worden door verschillende staatsorganen.

Volgens minister van Communicatie en Informatietechnologie Tarek Kamel gaat het niet om een politiek gemotiveerde beslissing, maar wil Egypte “ongepaste sms-inhoud” vermijden, zoals valze religieuze informatie en desinformatie die de aandelenmarkt zou kunnen beïnvloeden.

Mensenrechtenactivisten zijn ervan overtuigd dat de hele campagne de oppositie vleugellam moet maken. Ze verwachten dat enkel “bevriende” politieke bewegingen de nodige vergunningen zullen krijgen, en dat El-Baradei’s Nationale Coalitie voor Verandering uitgesloten zal worden, net zoals de belangrijkste oppositiegroep in het land, de Moslimbroederschap.

De restricties kunnen ook het werk bemoeilijken van mensenrechtengroeperingen en organisaties die de verkiezingen monitoren.

Cam McGrath
IPS(JG, PD)