“Mohamed Morsi weet dat Gaza nauw samenhangt met de relaties tussen zijn land en Israël en de VS”, verklaart Tarek Fahmi van het  Nationale Centrum voor Midden-Oosterse Studies in Cairo. “Hij weet best dat een unilaterale aanpassing van het status-quo aan de grens tussen Egypte en Gaza ernstige internationale repercussies zou hebben, waar Egypte momenteel niet op voorbereid is.”

Het regime van Moebarak liet de grens met Gaza sluiten in 2007. In mei vorig jaar kwam er onder publieke druk een lichte opening. Een beperkt aantal reizigers uit de Gazastrook mocht Egypte binnen via Rafah, weliswaar op bepaalde uren en dagen.

De grensovergang bleef echter gesloten voor alles wat naar commerciële handel neigde. De aanvoer van de erg noodzakelijke voeding, brandstof en cement (om de infrastructuur te herstellen die Israël had verwoest tijdens zijn offensief in 2008-2009) bleef via ondergrondse tunnels verlopen.

Moslimbroederschap

In de maanden na de opstand op het Tahrirplein vorig jaar, was het volledig openstellen van de grensovergang een van de politieke eisen die een aantal revolutionaire groepen naar voren schoven. Maar toen stak de politieke onrust weer de kop op, zelfs met straatgevechten tussen het leger en betogers, en belandde Gaza op een lager pitje.

Met president Morsi staat de kwestie opnieuw in de belangstelling. Hij behoort tot de Moslimbroederschap in Egypte, die banden heeft met de Palestijnse verzetsbeweging Hamas. Vlak voor zijn omstreden verkiezing in juni verklaarde hij dat “de tijd rijp is om de grens in Rafah open te stellen, 24 uur per dag en het hele jaar door”.

Recente verklaringen van Hamas, dat sinds 2007 aan de macht is in de Gazastrook, wijzen er in ieder geval op dat er een belangrijke verandering op til is. Vlak na Morsi’s inauguratie zei de politieke leider van Hamas, Khaled Meshaal, er alle vertrouwen in te hebben dat “de nieuwe Egyptische president de grens zal openen om een einde te maken aan de commerciële belegering van de strook.”

Ook verklaringen vanuit de Moslimbroederschap en zijn Partij voor Vrijheid en Gerechtigheid suggereren dat de grens na vijf jaar eindelijk opnieuw zal opengaan.

Veiligheidsdiensten

Maar gezien het Israëlische en Amerikaanse verzet tegen alles wat de druk op Hamas zou verlichten, menen sommige analisten dat Morsi zeer geleidelijk zal te werk gaan.

“Morsi mag ook tegenkanting verwachten van de Egyptische veiligheidsdiensten, die de grens met Gaza als een veiligheidskwestie zien – waarover zij en niet de president jurisdictie hebben”, meent Fahmi.

Zaterdag zei de leider van de door Hamas geleide regering in Gaza, Ismail Heniya, dat hij en Morsi het eens zijn geraakt over tal van maatregelen om de omstandigheden in de Gazastrook te verbeteren. Zo zou de overgang in Rafah twaalf uur per dag open zijn en wordt de dagelijkse limiet op het aantal reizigers vanuit Gaza opgetrokken tot 1500.

Fahmi voorspelt dat Morsi uiteindelijk ook met andere betrokken partijen, meer bepaald Israël en de Palestijnse Autoriteit, zal bekijken om de grens open te stellen voor commercieel verkeer. “Hij zal geen drastische ingrepen doen op korte termijn, nu Egypte af te rekenen heeft met verschillende binnenlandse en politieke crisissen.”Adam Morrow