De minister van Asiel en Migratie, Maggie De Block, maakte op vier januari 2020 bekend dat bepaalde categorieën asielzoekers geen opvang meer zouden krijgen. Sinds 7 januari 2020 werd al aan meer dan 80 personen opvang geweigerd, waaronder aan enkele alleenstaande vrouwen met kinderen. Nochtans is ons land bij wet verplicht mensen die asiel aanvragen op te vangen tijdens hun asielprocedure.

Het kabinet besliste dat mensen wiens Dublin-beslissing niet langer geldt, omdat de Belgische asielinstanties de procedure te lang lieten aanslepen, geen opvang meer krijgen. Dit geldt ook voor mensen die al erkend zijn als vluchteling of subsidiaire bescherming hebben in een ander EU-land. In beide gevallen gaat het om mensen die nood kunnen hebben aan internationale bescherming in België. Dus naast het recht op een eerlijke asielprocedure, hebben zij ook recht op opvang.

Hoelang deze maatregel zal duren, is niet duidelijk. Wat wel duidelijk is, is dat deze maatregel het Belgisch en Europees recht schendt, en in strijd is met de menselijke waardigheid. Om die redenen trekken onder meer CIRÉ, Vluchtelingenwerk Vlaanderen, Artsen Zonder Grenzen, NANSEN vzw, ADDE, de Liga voor Mensenrechten en de Ligue des Droits Humains naar de Raad van State.

Geen misbruik van de asielprocedure

Mensen die vallen onder de Dublin-regeling moeten vaak terug naar het eerste land waar ze de Europese Unie binnenkwamen, of waar ze asiel aanvroegen. België kan wel beslissen om de asielaanvraag toch zelf te behandelen maar dat wil ons land niet.

Omdat heel wat asielzoekers via Griekenland of Italië in de EU arriveerden moeten ze naar deze landen terug. Daar zijn de omstandigheden heel slecht voor hen: de hygiëne laat er te wensen over, de asielprocedure is gebrekkig en er is niet altijd toegang tot juridische bijstand of medische voorzieningen. De andere landen van de EU zijn niet solidair en weigeren mensen op de vlucht over te nemen van de lidstaten aan de grenzen van de EU.

Wanneer België de asielzoekers, die ze omwille van de Dublin-verordening weigerden, niet binnen de zes maanden overbrengt naar de bevoegde lidstaat, wordt België zélf verantwoordelijk om de asielprocedure te doen. Voor die verzoekers moet België het dossier dus terug zelf openen en behandelen. Deze mensen zijn nu één van de categorieën die Fedasil, de overheidsdienst voor de opvang van asielzoekers, niet meer mag opvangen. Bijgevolg moeten ze zelf op straat overleven.

De erbarmelijke omstandigheden in de landen aan de grens is ook de reden waarom de tweede categorie mensen die geen opvang meer krijgen, mensen die al erkend zijn in een ander EU land, toch hier asiel aanvragen. Ook zij worden nu aan hun lot overgelaten op straat.

Mensen op straat!

Fedasil, de federale overheidsdienst voor de opvang van asielzoekers, mag enkel in de wettelijk omschreven gevallen de opvang beperken. Voor de groepen die Minister De Block nu wil uitsluiten, is er geen wettelijke basis.

Bovendien zit de daklozenopvang in Brussel overvol. Dat betekent dat deze mensen nu op straat staan en daar ook hun procedure doorlopen. De nodige begeleiding van Fedasil zijn ze eveneens kwijt. Nochtans hebben ze daar recht op.

Ook benadrukte het Europees Hof van Justitie recent nog dat Fedasil verplicht is om asielzoekers altijd een menswaardige levensstandaard te garanderen. Dat betekent dat asielzoekers niet in een toestand van zeer verregaande materiële behoeftigheid mogen terechtkomen. Mensen moeten in staat zijn om te voorzien in de meest elementaire behoeften zoals wonen, eten, zich kleden en zich wassen.

Opvangcrisis

De voorbije maanden gaf Fedasil al herhaaldelijk aan dat de druk op het opvangnetwerk altijd hoger werd. Een nieuwe opvangcrisis was in de maak. Deze crisis is niet alleen te wijten aan een toename van het aantal asielaanvragen in België maar vooral ook aan een langere asielprocedure, een gebrek aan personeel, én omwille van een ondoordacht op- en afbouwbeleid in de opvang dat de regering al jaren hanteert.

Vandaag zijn de gevolgen voelbaar: weer mensen op straat. De overheid mag dan ook geenszins deze zelf veroorzaakte crisis het hoofd proberen te bieden door onwettige maatregelen te nemen.