De commissie wil naar eigen zeggen eerst werk maken van de rechten van vrouwen, kinderen en minderheden en van het Israëlisch-Palestijnse conflict. “In de voorbije maanden hebben een aantal prioriteiten vastgesteld”, zegt voorzitter Siti Ruhaini Dzuhayatin. “We later deze maand in Jeddah moet onze werkzaamheden starten. Deze commissie wil in het bijzonder de misvatting rechtzetten dat de Islam en universele principes van de mensenrechten tegenstrijdig zouden zijn.”

Dzuhayatin laat er geen twijfel over bestaan dat die mensenrechten universeel zijn, en dat de commissie ze dus niet eerst door een moslimfilter wil laten passeren. Ze benadrukt ook dat het OIC een politieke en geen religieuze instelling is.

56 landen

De OIC werd in 1969 opgericht. De instelling vertegenwoordigt 56 landen en de Palestijnse Authoriteit en is daarmee de tweede grootste intergouvernementele organisatie, naast de Verenigde Naties. In 2005 dook voor het eerst het idee op om een mensenrechtencommissie op te richten, om zo het OIC mee te helpen moderniseren.

Midden vorig jaar werd de “Independent Permanent Human Rights Commission” officieel opgericht met achttien commissarissen. De leden van de commissie zijn advocaten, activisten, academici en diplomaten, onder wie vier vrouwen. De commissie moet advies geven aan de OIC-raad van ministers van Buitenlandse Zaken. Het voorbije jaar heeft ze vooral voorbereidend werk gedaan, zoals het uitwerken van procedures en het vastleggen van prioriteiten.

Onduidelijkheid

Toch is er nog maar weinig duidelijkheid over de manier waarop de commissie haar werk zal doen en welke onderwerpen ze zal behandelen. Volgens Rizwan Sheikh, directeur van het interimsecretariaat in Jeddah, zullen agendapunten ‘van boven en beneden’ aangeleverd worden, van de OIC-raad van ministers van Buitenlandse Zaken en van mensen uit het veld.

Ook over de autonomie en onafhankelijkheid van de commissie eerst nog twijfel. Elke commissaris wordt voorgesteld door het eigen thuisland en moet bij geheime stemming goedgekeurd worden door de Raad van ministers van Buitenlandse Zaken. Volgens Sheikh is de Mensenrechtenraad het meest onafhankelijke orgaan in de geschiedenis van de OIC. “En die onafhankelijkheid wordt verder verzekerd door de aard van de instelling als raadgevend orgaan”, zegt hij.

De commissie zal nu eerst aan elke lidstaat van de OIC vragen om alle relevante nationale wetgeving over te maken, zodat ze die kan onderzoeken. Maar er bestaan ook nog heel wat vragen over het budget. Dat moet betaald worden door de OIC lidstaten, maar is niet publiek. De mate waarin de commissie haar werk kan doen, zal in grote mate afhangen van hoeveel de lidstaten bereid zijn daarvoor te betalen.

Afwachten

“We hopen dat deze instelling zowel onafhankelijk zal zijn als de middelen zal hebben om het op te nemen voor de universele mensenrechten”, zegt Joelle Fiss van de mensenrechtenorganisatie Human Rights First. Zoals veel andere waarnemers schort ook Fiss haar oordeel over de nieuwe commissie daarom nog op.

“Als een gerespecteerd internationaal orgaan als de OIC dergelijke thema’s oppikt, dan is dat belangrijk”, zegt ook Ibrahim Hooper van de Council on American-Islamic Relations. “We zullen zien waar het nu naartoe gaat, maar het verdient de steun van de Amerikaanse overheid. Op termijn zullen we het werk van de commissie moet evalueren en kijken over ze de pijnpunten in de moslimwereld kan aanpakken.”