Climaxi heeft niets tegen de mosselcultuur, maar stelt wel vast dat hiermee de verticale integratie van bedrijven, die we ook in de landbouw zagen, een stap vooruit zet. Wij denken dat de sector daar niet mee gediend is.

Achter het project zit namelijk een aantal grote bedrijven (DEME, Colruyt e.a.) die zich hiermee een monopolie tot de kennis van de mosselcultuur verschaffen. Het product zou uiteindelijk tegen 2020 in de rekken liggen onder het Boni-merk bij Colruyt.

Climaxi komt op voor de korte keten en vindt het niet gezond dat een retailer nu ook de productie gaat controleren. Colruyt deed dat onlangs ook met een biolandbouwbedrijf dat opgekocht wordt. Dit leidt tot monopolies en controle over de sector, waar de kleine spelers niet mee gediend zijn. Climaxi roept op om methoden te zoeken die de kennis publiek maken en dit voor de in 2020 geplande lancering van de Belgische mossel.

Op de persconferentie van Colruyt vermeldde staatssecretaris Philippe De Backer dat hij het project wil stimuleren door de aanleg van ‘zeeboerderijen’ als economische eilanden voor de kust, die hij in zijn Marien Plan heeft opgenomen. Climaxi vindt het geen goed idee om voor de kust eilanden te gaan aanleggen. De eerste zes mijl voor de kust moeten volgens ons bestemd worden voor kustvisserij. Als men de Noordzee gaat volplanten met commerciële eilanden, windmolenparken, baggeractiviteiten en zandwinning, dan is er geen plaats meer voor de ontwikkeling van zo’n visserij.

Climaxi dient dan ook bezwaar in tegen het Marien Plan. Climaxi verdedigt in deze de kleine visserij en zorgt daardoor voor het dichterbij brengen van de klimaatdoelstellingen.

Marien plan Noordzee: eilanden voor de kust

De Belgische regering heeft een marien ruimtelijk plan (MRP) gemaakt voor onze kust. Dat is een vervolg van een vorig plan dat nog opgemaakt werd door Johan Vande Lanotte. Staatssecretaris Philippe De Backer maakte een vervolg dat loopt van 2020 tot 2026. Het plan is de basis van verdere bouwvergunningen, licenties en andere. Het voorziet wat minder plaats voor visserij en meer plaats voor windmolens, militaire oefeningen en zandwinningen. Er komen commerciële eilanden voor de kust waar men aan energiewinning en aquacultuur kan doen. Wie niet akkoord is kan bezwaar indienen. Later wordt een definitieve versie gemaakt. Wie geen bezwaar indient, moet dus achteraf niet meer komen zagen. 

Het plan begint met een schets van de bestaande toestand. Voor de mensen die vinden dat er niets aan de hand is met ons klimaat, alvast het volgende: “Men stelt nu al een stijging van het zeeniveau vast. Op basis van het rapport van het Intergovernmental Panel on Climate Change en studies van het Waterbouwkundig Laboratorium wordt ervan uitgegaan dat de zeespiegel tussen 2010 en 2050 ongeveer 30 cm stijgt. Het zeeniveau in Oostende is bijvoorbeeld gemiddeld met 1,69 mm per jaar gestegen in de periode 1927–2006. Sinds 1992 is de verhoging zelfs versneld en bereikt deze nu 4,41 mm per jaar.”

Wat de gevolgen daarvan zijn en waar die plaatsgrijpen wordt evenmin verhuld: “Uit de studie in het kader van het Masterplan Kustveiligheid (2011) is gebleken dat een derde van de Belgische kust onvoldoende beschermd was tegen de zogenaamde ‘superstormen’ of ‘1.000-jarige stormen’. Middelkerke, Oostende vanaf Raversijde tot het centrum, Wenduine-centrum en de 4 kusthavens zijn kwetsbare zones. Ook gemeenten en badplaatsen als De Panne, Sint-Idesbald, Koksijde, Westende, Blankenberge, Duinbergen en Knokke-Zoute verdienen extra aandacht (Afdeling Kust, 2011).” 

Kustwerking

Men stelt vast dat er méér en hogere golven aankomen. Die probeert men te breken door méér zand uit de zee te halen om er onze stranden mee op te hogen. Een never ending story: zand halen, de zee neemt die terug, opnieuw ophogen, zand halen enz.… Voor de periode tot en met 2020 denkt men twintig miljoen kubieke meter zand te gebruiken voor kustversterking. Ongeveer evenveel gaat naar de bouw.

Hetzelfde gebeurt ongeveer met baggerslib: onze havens slibben dicht, men schept dat op en gooit het verder in zee, dat slib komt terug en men schept dat op en … Het plan gaat ervanuit dat men in de toekomst gewoon verder gaat met deze gigantisch dure grap. Onze Vlaamse baggeraars (DEME, De Nul etc. …) wrijven in de handen.

In Groot-Brittannië en Nederland experimenteert men met een logischer idee: als we nu eens dat slib gebruiken en het persen om onder water verstevigingen aan te brengen als kustwering? In de haven van Antwerpen brengt men het slib naar het land, droogt het en slaat men het op.

Climaxi vindt dat dit plan de huidige handelswijze gewoon vastlegt tot en met 2020, zonder na te denken over de broodnodige alternatieven. De gekende reden ‘te duur!’ gaat hier niet op. De kosten voor de baggeraars zijn even duur en de meeste van onze grotendeels door politici bevolkte havenbedrijven zitten er warm voor: Zeebrugge maakt jaarlijks ongeveer 17 miljoen euro winst. Wie een toekomst wil uitbouwen, die rekening houdt met verder ontsporend klimaat en dus voortdurend hoger oplopende kosten voor kustverdediging, zou al eens naar alternatieven mogen uitkijken.

Eilanden 

Al jaren is er sprake van eilanden voor de Belgische kust. Het idee wordt gesteund door grote multinationals zoals Colruyt, Tractebel, De Nul, DEME en Vyncke. De ene hoopt er energie te winnen, de andere wil er als retailer eigen mosselen kweken … Samen zitten ze in vzw De Blauwe Cluster en hebben ze de bedoeling om op lange termijn een soort van kanaal te maken voor de Belgische kust, dat aansluit op de monding van de Schelde. In dit plan worden vijf mogelijke plaatsen voor de kust geselecteerd voor dit soort van eilanden.

Het motief is meestal gewoon geld verdienen en – als het mogelijk is – een monopolie in het leven te roepen. De interesse van Colruyt in aquacultuur bijvoorbeeld loopt samen met hun recente pogingen om biologische bedrijven te kopen en heeft een logisch commercieel motief: niet meer afhangen van anderen en via grootschalige uitbatingen de marktprijzen naar beneden duwen. Via verticale integratie probeert men het productieproces van A tot Z te controleren. Op die manier creëert men monopolies. Het opspuiten van eilanden om er een paar mensen monopolies te laten opmaken is absurd en druist in tegen de belangen van vissers, boeren en consumenten.

Visserij

De bodem beroerende visserij wordt wat ingeperkt volgens het plan: men mag nu 2.700 vierkante kilometer beroeren in plaats van 2.950. Grote drama’s zijn dat allicht niet voor onze Belgische vissers want “De boomkorvisserij in het BNZ wordt vooral uitgevoerd door de Nederlandse sector en mogelijks wordt die intensiever door de recente verschuivingen in het visgedrag van de Nederlandse pulskorvloot.” Veel vissers eisen terecht dat hier paal en perk aan wordt gesteld.

Volgens de website Seas At Risk heeft ook het Europees Parlement België een verwittiging gestuurd: de Belgen zetten al te vaak hun beschermde zones open voor de Deense en Nederlandse visindustrie en negeren daarbij de regelgeving rond de Natura 2000 en Habitatgebieden.

In het plan staat nu dat in bepaalde zones in het Habitatrichtlijngebied Vlaamse Banken vistuigen met een impact op de zeebodem zullen verboden worden of aan voorwaarden onderworpen (boomkor, bordennet, zegen, spanvisserij), vermoedelijk ingaand in 2018-2019, met een overgangsperiode van 3 jaar.

Climaxi stelt voor de eerste 6 mijl te reserveren voor de kustvisserij en voor vaartuigen onder de 12 meter (Kein Vloot Segment). Men moet die sector in Vlaanderen een boost kunnen geven om onze vloot te diversifiëren. Men kan op dat vlak niet ingaan tegen de Europese regelgeving die alles buiten de 3 mijl open stelt voor alle Europeanen, maar men kan wel de aard van de visserij beperken. Dit kan men verder afgelegen compenseren door inkrimping van de zones voor zandwinning en de baggerslibstorten. Men zou in overleg met de vissers best nog gedetailleerder bepalen welke technieken waar toegelaten zijn en daar deftige afspraken over maken.

Climaxi maakte bezwaarschriften tegen het Marien Ruimtelijk Plan. Wie er eentje mee wil tekenen en opsturen kan contact opnemen met filip@climaxi.be.

Op zaterdag 22 en zondag 23 september wil Climaxi handtekeningen verzamelen voor zijn petitie tijdens de Dag van de Garnaal aan de vistrap (Visserijkaai) van Oostende.