In het gebouw werden kleren gemaakt voor westerse bedrijven zoals Bennetonn, Joe Fresh, Primarkt, Walmarkt en andere. De slachtoffers waren vooral arbeiders die kledij maakten voor de westerse markt.
De slechte arbeidsomstandigheden waaronder zij gedoemd zijn te werken kwamen in de media. Veel mensen waren geschokt en waren het eens dat er iets moest gebeuren om die arbeidsomstandigheden in Bangladesh en bij uitbreiding in heel het Zuiden, te verbeteren.
Erg hypocriet, want wantoestanden van bekende merken die hun producten laten vervaardigen in lagelonenlanden zijn uitgebreid beschreven geweest in boeken als ‘No Logo’ van Naomi Klein en ‘Zwartboek Wereldmerken’ van Klaus Werner en Hans Weins.
Hoe dan ook, de vraag blijft dan; doen we er écht iets aan, of doen we er iets aan met de handrem op.
Oplossingen van de traditionele politiek
De Belgische Ontwikkelingssamenwerking claimt het fenomeen te willen bestrijden door samen te werken met de Internationale Arbeidsorganisatie ILO die zich inzet voor betere arbeidsomstandigheden wereldwijd, alsook met partners zoals Wereldsolidariteit, Oxfam en andere. Mooi, maar is dit geen druppel op een hete plaat?
In het Vlaams Parlement kwam het thema vorig jaar nog ter sprake.* Grete Remen van NV-A merkte op dat het voor de consument onmogelijk is te weten waar de producten vandaan komen en wil de bewustwording van de kledingsector vergroten met als bedoeling dat deze zouden intekenen bij de Fair Wear Foundation.
Iets wat nog maar zes bedrijven hadden gedaan. Ook Fransesco Vanderjeugd van Open Vld legt tijdens dat debat de nadruk op het sensibiliseren van de bedrijven. Minister president Geert Bourgois merkte op dat het niet de bedoeling is dat de overheid zelf gaat reguleren en controleren, dat dit onmogelijk zou zijn.
De minister president heeft gelijk dat dit op Vlaams niveau moeilijk zou zijn. Maar op Europees niveau is dat wel mogelijk. Als de politieke wil er is.
Voorstel
Kris Peeters heeft gelijk wanneer hij zegt dat we boven onze stand leven, aangezien onze overconsumptie mogelijk wordt gemaakt door de uitbuiting van een deel van de werknemers in het Zuiden en bovendien ook te zwaar doorweegt qua ecologische voetafdruk. Het moet anders.
Rekenen op de goodwill van de bedrijven zoals de parlementsleden hierboven aangeven is erg naïef. Zij zijn geïnteresseerd in geld verdienen. Moesten zij inzitten met de medemens, ze zouden hun politiek nooit gevoerd hebben zoals ze dat afgelopen decennia hebben gedaan.
Er is her en der beterschap maar voor veel werknemers in het zuiden zijn de slechte arbeidsomstandigheden nog steeds een feit, getuige de noodkreten van bijvoorbeeld Beweging.net of Human Rights Watch afgelopen jaar nog.**
Voorstel
Mevrouw Remen merkte terecht op dat het voor de consument een zoektocht is om fair trade producten te kopen. Deze zijn vaak ook duurder en veel mensen kijken naar de inhoud van het product en naar de prijs, de afkomst interesseert een groot deel mensen niet.
Als je niet kan rekenen op de bedrijven, en je kan niet rekenen op de consument, is het dan een verloren zaak? Met als argument, om je geweten te sussen, dat er toch fair trade-producten zijn als je dat wil. De vrijheid om te kiezen tussen slecht betaalde arbeiders of correct betaalde, die vrijheid hoef ik niet, ik wil meer en zeg: laat fair trade de regel zijn, niet de uitzondering.
Concreet importeert Europa enkel nog producten die op een sociaal en ecologisch verantwoorde manier zijn geproduceerd. Hierbij kan Europa haar eigen wetgeving als leidraad gebruiken.
Indien daar niet wordt aan voldaan worden die producten de Europese markt geweigerd. Dit wordt ter plaatse gecontroleerd door Europa in samenwerking met lokale partners.
Voor de uitwerking en uitvoering hiervan hoeven geen extra middelen te worden vrijgemaakt. Dit kan met een deel van het geld dat jaarlijks naar ontwikkelingssamenwerking gaat. Geen betere ontwikkelingssamenwerking dan bovenstaand voorstel.
Hopelijk gaat de producent in kwestie de arbeidsomstandigheden aanpassen zodat deze conform de invoerrechten voor de Europese markt zijn. Indien niet is dat geen ramp. Er zullen nog steeds mensen kledij, eten, smartphones, fietsbanden, … kopen.
Oneerlijke en onethische handelspraktijken
Indien de bedrijven zich niet willen aanpassen zou dat als gevolg geven dat meer zaken lokaal worden geproduceerd of dat andere ondernemers het zullen overnemen. De oneerlijke en onethische handelspraktijken die veelal multinationale bedrijven er op na houden zijn tevens oneerlijke concurrentie voor de lokale, Europese handelaars, zij hoeven zich immers aan allerlei regelgeving te houden. Door mijn voorstel hebben zij een mindere concurrentiële handicap.
De wereld wordt steeds meer één dorp en de tijd dat bedrijven zich konden gaan verstoppen om zich van regelgeving te onthouden moet maar eens gedaan zijn. Wij hoeven ons in ieder geval niet te laten chanteren door hen. Mensen bepalen de regels, niet de bedrijven. Rationeel denken boven de logica van het geld. Handel zal eerlijk zijn of zal niet zijn.
Een bijkomend voordeel is dat meer mensen een voldoende hoog loon ontvangen op deze planeet en bijgevolg minder geneigd zullen zijn te migreren naar rijkere delen van de wereld.
Maar we mogen niet blind zijn voor de nadelen. Vooral dan dat heel wat zaken duurder zullen worden. Kijk maar naar volgende vergelijkingen:
Uncle Ben’s rijst 2.84€/kilo – Oxfam rijst 5.10€/kilo Appelsientje sinaasappelsap 1.24€/L – Oxfam sinaasappelsap 1.85€/Lmouwloos jurkje bij fair trade winkel Today is a good day 71.92€ – gelijkaardige jurkjes bij H&M, tussen 14.99€ en 39.99€.
Alles een beetje duurder, voor de mensen met de laagste inkomens is dat een probleem. Zij zullen dus hun inkomen geïndexeerd moeten zien. Alle lonen indexeren ligt moeilijk. Ik zie dan ook eerder een oplossing in een klein beetje consuminderen.
Dat betekend minder voedsel verspillen, iets minder vaak kleren naar de kledinginzamelingspunten brengen maar ze langer dragen. Materialen gebruiken tot ze niet meer gebruikt kunnen worden ipv ze weg te smijten om het nieuwste item te kopen. Het vergt dus een inspanning van ons allen, Kris Peeters zal het beamen, maar hetgeen we ervoor terug krijgen is onbetaalbaar.
Eerlijk is heerlijk!
*https://www.vlaamsparlement.be/plenaire-vergaderingen/986552/verslag/988447
** http://www.beweging.net/algemeen/nieuws/1779-onze-kleren-hun-miserie-stop-de-uitbuiting-in-cambodja http://www.standaard.be/cnt/dmf20150312_01575583
