Wie het vredesproces tussen Israël en Palestina van nabij volgt kan niet anders dan opmerken hoe optimistisch bepaalde spelers plots klinken.

Mahmoud Abbas, president van de Palestijnse Autoriteit, verklaarde gisteren, na zijn meeting met Amerikaans president Trump, dat er een “zeer goede kans“ bestaat op een vredesakkoord, en dan nog wel op relatief korte termijn.

Trump zelf acht die kans “very, very, high” en laat zich reeds maandenlang positief uit over het proces.

Zijn hier echter wel redenen toe?

Trump lijkt opnieuw in eigen naam te spreken en met zeer weinig kennis van zaken. Ondanks herhaaldelijke vragen over het onderwerp kon hij nog geen enkel nieuw beleid, agendapunt of toegeving aanhalen van Israël, en de Palestijnen hebben als enige toegeving het erkennen van Israël en de grenzen van 1967. We weten echter dat dit laatste niet volstaat voor Israël dus op basis daarvan zal geen akkoord gevonden worden.

Doorwinterd vredesonderhandelaar Aaron David Miller verklaarde op twitter: “never in decades of involvement have I heard a US president more confident with less prospect”. Een ideale samenvatting. Trump werd een tijdje geleden nog ronduit weggelachen door Benjamin Netanyahu en de manier waarop Trump met Abbas omgaat de laatste weken is een doorn in het oog van Israël.

Abbas en zijn partij schuiven meer en meer op naar het centrum, maar hebben te weinig speling om zware toegevingen te doen. Netanyahu zit politiek gezien in een zetel en wilt daar voornamelijk blijven zitten. Trump heeft geen kennis van zaken en omringt zich met dubieuze figuren die vrede niet als prioriteit hebben. Niets doet geloven dat er vorderingen gemaakt kunnen worden.

Laat ons de blokkerende factoren van het vredesproces even onder de loep nemen en kijken wat er plots mogelijk zou zijn.

Grenzen

Netanyahu weigert te praten over grenzen vooraleer er een akkoord is over de veiligheid van alle mogelijke grenzen. Een zeer vreemde strategie die vele waarnemers al jaren erg frustreert. Het lijkt verdacht veel op een manier om het vredesproces a priori naar de vuilnisbak verwijzen.

Dat Palestina Israël erkent en de grenzen uit 1967 aanhaalt als beginpunt heeft dus geen verdere invloed op nieuwe gesprekken.

Israël heeft reeds herhaald dat het niet over grenzen wilt praten op dit moment en lijkt nog steeds te hopen op een verdere annexatie.

Regering

Ook de samenstelling van de coalitie onder leiding van Netanyahu lijkt in die richting te wijzen. Likud heeft als partij reeds vrij extreme standpunten maar twee andere partijen in de regering, Yisrael Beiteinu en Jewish Home, zijn extreemrechtse groeperingen met toenemende macht. Beide willen meer nederzettingen en een annexatie van de Westelijke Jordaanoever.

Gebieden afstaan is voor beide partijen onbespreekbaar, dus ook de grenzen van 1967 zijn op die manier geen haalbaar vertrekpunt. Palestina op haar beurt wilt niet weten van verdere opofferingen op het vlak van grondgebied.

Eén staat

Netanyahu gaf in 2015 aan dat het oprichten van een Palestijnse staat er onder zijn leiding niet zal komen. Hij verklaarde dat een onafhankelijke Palestijnse staat de radicale Islam een werkgebied geeft van waaruit ze Israël kan aanvallen. Niets is veranderd op dat vlak.

Israël wil 1 staat, in handen van Israël, met daarin eventueel wel nog kleine, autonome gebieden, die echter afhankelijk moeten blijven van Israël voor nutsvoorzieningen, financiering, handel, etc. De facto komt dit neer op een apartheidsregime voor het merendeel van de Palestijnen.

Bovendien geeft Netanyahu aan dat de illegale nederzettingen geen belemmering zijn voor vrede, waarmee hij het zonlicht ontkent, en ook daarvan is hij zich terdege bewust. Hij wilt dat in totaal 1 miljoen joden zich vestigen in de Westelijke Jordaanoever om zo een feitelijke situatie te creëren die niet meer omkeerbaar is. Dit is de voornaamste reden dat tijd rekken in plaats van onderhandelen de belangrijkste strategie is geworden van israël.

Trump

Het is moeilijk te zeggen of Trump de woorden van Abbas en Netanyahu echt gelooft, of dat ook hij, net als hen, gebruik wilt maken van de makkelijke fotoshoots en positieve krantenartikels.

Abbas probeert de banden met de VS aan te halen, Netanyahu probeert tijd te rekken, Trump probeert op positieve wijze in het nieuws te komen, maar het vredesproces zit muur- en muurvast.