Het debat over een Onvoorwaardelijk Universeel Basisinkomen, ik vind het tijdverlies. De meerderheid van de Belgen is ertegen, en ziet zo’n revolutie – want dat zou het zijn, een echte omwenteling – niet zitten. Logisch, als “maar” 15 % bij de armen hoort. Waarom zo’n grootschalige operatie “blindelings” goedkeuren? Ik vergelijk het met de Brexit: als er een referendum zou komen als bijvoorbeeld in 2040 de werkzaamheidsgraad tot 55 % of zo zou zakken, dan zou het wel eens kunnen dat ongeveer één derde van de bevolking alles bij het oude wil houden wegens te veel twijfels over de haalbaarheid ervan en/of een te grote kans op persoonlijke achteruitgang, evenveel vooral rechtse medelanders een ‘hard” basisinkomen van 500 (+ 22/23 jaar inflatie), dus misschien wel 300 meer)) per maand zouden willen en het derde eerder linksere deel een wel zeer “softe” 1500. Het compromis zou kunnen zijn: 1000 per maand, maar dat zou (te) voordelig kunnen zijn voor miljoenen gezinnen met minstens 2 volwassenen en nadelig voor vele honderdduizenden alleenstaanden met een pensioen of uitkering dat hoger is dan dat. Ach, ik wil er niet te veel tijd aan besteden, want what’s the point? Hoe zou men aan een meerderheid van minstens 66 % geraken voor een bepaald bedrag en tal van maatregelen om tal van overheidsuitgaven zwaar te gaan inperken en tal van belastingen te gaan verhogen om tot zelfs 103 miljard te gaan vinden ? Dit kan geen zwart-witkwestie zijn, want het is veel te belangrijk en complex. Mijn alternatief is zoveel beter: veilig voor de overheidsinkomsten en toch tal van voordelen voor diegenen die het steeds moeilijker gaan hebben om niet te gaan lijden onder bestaansonzekerheid alsook goed doenbaar voor de werkgevers van dit land. Ook en zelfs zij zullen inzien dat een verarmende bevolking en dus steeds minder kapitaalkrachtige consumenten, die zelfs voor elementaire zaken als (gezond) voedsel steeds meer naar voedselbanken moeten gaan, wenselijk is voor niets en niemand. Trouwens, als “men” open grenzen wil in de én een EU, moet voorkomen worden dat extremistische partijen – Frankrijk zal (deze keer) de dans wel ontspringen, maar als ook Macron jammerlijk zou mislukken …? – de protectionische toer opgaan.
“De kosten zijn enorm. Zelfs een lage maandelijkse UBI van 700 euro betekent al een jaalijkse uitgave van 72 miljard euro. Een UBI van 1000 euro, die me adequater lijkt, kost 103 miljard euro. Ter vergelijking: het Belgisch BBP is ongeveer 400 miljard euro, waarvan de staat meer de helft uitgeeft. Een UBI van 1000 euro zou de overheidsuitgaven met de helft doen toenemen.”
http://www.economieblog.be/wordpress/kostprijs-universeel-basisinkomen-belgie/
“Voeg bij die toegenomen risico’s nog de boomende digitalisering en robotisering en het kan geen verbazing wekken dat de Europeanen ongerust worden over hun toekomst. Volgens sommige studies zou bijna de helft van de jobs tegen 2055 geautomatiseerd kunnen worden. Heel wat van die jobs zullen wellicht vervangen worden door nieuwe, vandaag zelfs onbestaande banen, maar ook dat zal intensieve inspanningen vergen op het vlak van herscholing en aanleren van nieuwe vaardigheden. Daarom pleiten de Europese sociaal-democraten ook voor een nieuw sociaal recht, namelijk het recht op vorming dat mensen de garantie biedt dat ze toegang zullen hebben tot die nieuwsoortige jobs.
We moeten gaan van het recht op een levenslange job, naar het recht op levenslange tewerkstelling, wellicht in verschillende jobs, mogelijk met verschillende contracten en arbeidsstatuten. Wat we mensen moeten garanderen, is dat ze in al die gevallen goed beschermd zijn, waardige contracten hebben, op een goed loon kunnen rekenen en recht hebben op sociale bescherming. In haar reflectienota over de sociale dimensie van de Unie zegt de Europese Commissie dat de lidstaten, ondanks alle hervormingen, zich niet altijd kunnen aanpassen aan deze nieuwe en ongekende uitdagingen omdat ze niet in staat zijn de juiste veiligheidsnetten aan te reiken. Die veiligheidsnetten zullen in een dynamischere arbeidsmarkt zoals de Europese ook echt Europees moeten georganiseerd worden.”
Ik ga nu bepaalde bedragen en getallen afronden, maar zover van de realiteit kan ik niet zitten.
Uitgangspunt en worst case scenario (als er geen oorlog uitbreekt of andere calamiteiten zich voordoen): over een jaar of 40 zal nog maar 50 % van de huidige arbeid in de westerse landen verricht worden door mensen.
1 Over enkele jaren, misschien al in 2020, is de loonmassa van/in de privé-sector rond de 150 miljard.
2 Een “gelukkig toeval”: afgerond 12 miljoen Belgen rond 2030, de levensverwachting minimaal 80 gemiddeld = 150 000 per levensjaar.
3 De gemiddelde huur (voor een appartement weliswaar) is circa 660, dus is een gezinsinkomen van 2000 per maand (liefst minus kindergeld, studiebeurzen, …) wenselijk. Voor alleenstaanden, doorgaans niet haalbaar.
4 Een basisinkomen van gemiddeld 10 000 per jaar voor 150 000 volwassenen zou 1,5 miljard kosten. 75 000 alleenstaande uitkeringsontvangers – als ze niet (veel) bijverdienen – elk maximaal 14 000 per jaar = 1 miljard 50 000, en gemiddeld 6000 voor 75 000 samenwonenden, indien de helft met een werkende partner met minstens 20 000 per jaar = 37 500 x max. 4000 plus 37 500 x max. 8 000 (als de wederhelft een inkomen heeft van niet meer dan 12 000) = hoogstens 450 miljoen. Met nog maar in het slechtste geval een 2,5 “miljoental” vaste momentane banen en hopelijk nog minstens een half miljoen nieuwsoortige banen o.a. in de zorg – verspreid over misschien wel 6 à 6,5 miljoen huishoudens en een miljoen of 9 à 10 volwassenen, hebben tot 6 miljoen – hopelijk niet meer – eventueel nood aan een (bijkomende) uitkering. 60 miljard = 40 jaar x 1,5 miljard (voor inflatie) = 10 000 p.p. gemiddeld.
“Alleen de kosten voor een huis dragen of de vuilniszakken die alweer duurder worden: singles dragen bijna altijd meer lasten dan gehuwden of samenwonenden. Toch zal tegen 2060 de helft van alle Belgische huishoudens uit één persoon bestaan.”
http://www.standaard.be/cnt/dmf20170306_02766296
“Je mag maximaal 400 euro per maand verdienen, en dan hoef je geen belastingen of bijdragen voor de sociale zekerheid te betalen”, legt Achim Vanselow van de overkoepelende vakbondsorganisatie DGW uit. De werkgever betaalt wel een forfait aan de sociale zekerheid, maar het is duidelijk: de sociale zekerheid van een mini-jobber is van mindere kwaliteit. Mini-jobbers vind je onder meer in de immobiliën-sector, in de kleinhandel, in de horeca, bij schoonmaakdiensten en in de bejaardenverzorging.
“Als je dit lange tijd blijft doen, heeft dat gevolgen voor je pensioen”, zegt Vanselow. “Ik vrees dat de armoede bij ouderen terugkeert.”
Doorgroeiscenario: een lege doos?
Bij de vakbond zien ze de sociaal-economische evolutie in het Duitsland van vandaag met lede ogen aan. “De regering heeft inderdaad de werkloosheid doen dalen in de jaren 80 en 90, maar we betalen een prijs”, verklaart Achim Vanselow. “De nieuwe jobs zijn minderwaardig: mini-jobs, deeltijds werk, tijdelijk werk, enzovoort. We zijn een groep van werkende armen aan het creëren.”
http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/buitenland/Duitse%2Bverkiezingen/1.1732324
5 Mijn voorstel: vanaf 2020 betalen de werkgevers in de privé gezamenlijk elk jaar, onafhankelijk van het aantal indexoverschrijdingen, 1,5 miljard (+ inflatie) en dus (aanvankelijk) 1 % van de totale loonmassa extra bovenop de “normale” 2 % per indexoverschrijding meer aan sociale lasten aan de overheid dan het jaar tevoren. In ruil krijgen ze bonnen van 15 euro of zo voor exact wat ze individueel meer gaan afdragen. Daarmee kunnen ze arbeid laten verrichten door in jaar 1 individuen uit de eerste lichting van 150 000, in jaar 2 vervolgens 300 000, en in 2060 maximaal zes miljoen BI-ontvangers. De actieven en meest gegeerden kunnen tot 1050 euro per maand bijverdienen voor 70 uren x 15 voor hooggeschoolde en 100 x 10,5 voor laaggeschoolde arbeid. 600 maximaal voor zichzelf, 200 voor een latere pensioenbonus en 250 voor de overheid. Ook als ze alleenstaande zijn, is 1/12de van 10 000 als basisinkomen voor die maand dan genoeg. Als ze in een bepaalde maand 500 euro of 400 of 300 verdienen, wordt 1100/1200/1300 uitgekeerd. Ofwel wordt alles verrekend bij de jaarlijkse belastingcontrole, wegens simpeler.
Als de werkgevers hun winst op hetzelfde peil willen houden, moeten ze gezamenlijk en/of individueel exact 1 % minder “vast” personeel aanwerven – hetgeen ze sowieso al van plan waren eventueel, door toenemende productiviteit al dan niet door automatisatie of om andere redenen – of ze laten gaan of ze allen of één of enkelen van hen minder laten werken. Als het arbeidsvolume niet vermindert, kunnen ze de bonnen gebruiken – binnen het jaar best, denk ik – maar enkel voor diegenen met het BI-statuut (in 2040 circa 3 en in 2060 rond de 6 miljoen). Indien dat niet nodig is, kunnen ze er een aantal organisaties en verenigingen mee sponsoren, maar ook bejaardentehuizen, scholen, …
Nu nog iets of iemand vinden – zucht – die bevestigt dat een ander scenario in grote lijnen moeilijk of zelfs onmogelijk te realiseren is. Of beter nog: dat mijn denkpiste moet bestudeerd worden tot op de hoogste niveaus, ook Europees.
Nog dit: de onzekerheid over de hoogte van het pensioen later moet bestreden worden. Als het van mij afhangt, krijgen de BI-ontvangers de garantie dat ze ervan zullen kunnen leven. Dat moet het bestaansminimum zijn, en afhankelijk van de thuissituatie. Met twee of meer de vaste kosten delen, betekent een lager pensioen nodig hebben. Het doel moet opnieuw zijn: minstens 3 x de gemiddelde huur (voor een koppel). Een alleenstaande: het wettelijk pensioen + 200 per 70 à 100 gepresteerde uren tijdens de BI-jaren. Het moet de algemene bedoeling – eigenlijk evident, maar … – zijn het welzijn en de gezondheid van zoveel mogelijk ouderen zo optimaal mogelijk te houden. Alles wat men zou besparen aan te lage pensioenen zou men immers wel eens extra kunnen betalen aan vooral hogere ongezondheidsonkosten.
“Begin 2013 kreeg een gepensioneerde van de privé sector (werknemers en zelfstandigen) gemiddeld 1025 euro per maand. Een werknemer 1040, een zelfstandige 992. Een man 1154, een vrouw 907, een weduwe 936. Een Vlaamse gepensioneerde 1107, een Waalse 1073, een Brusselse 1053. Een gepensioneerde van de overheid mocht zich verheugen op gemiddeld 2.119 euro.”
http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/opinieblog/opinie/1.1927121
