We hebben sinds kort een nieuwe minister van Volksgezondheid. Om even stelling te nemen: ik heb persoonlijk geen enkel probleem met het overgewicht van Maggie de Block en vind niet dat dit haar geloofwaardigheid hoeft te schaden. Uitspraken als ‘een diepvrieslasagne is duurder dan een andijvie of een bloemkool’, wekken meer bezorgdheid op.

Ze gaf dit als antwoord op de vaststelling van een journalist dat gezond eten vandaag erg duur is. De nieuwe minister van Volksgezondheid wuifde dit weg. In haar reactie vergeleek ze appelen met peren. Natuurlijk is een diepvrieslasagne duurder dan pure andijvie. Dus hop, allemaal lekker rauwe groenten kauwen dan maar! Zo’n vergelijking houdt natuurlijk geen steek.

Laat ons de prijs van een diepvrieslasagne afwegen tegen die van een verse, veel gezondere lasagne. In de Aldi betaal je voor een kilo microgolfvoedsel 3 euro 99. Voor deegblaadjes betaal je 2 euro. Voor wat groenten ook. Voor tomatensaus 1 euro en voor gehakt maar liefst 4 euro. De rekening voor een verse lasagne: 9 euro, meer dan het dubbele van wat je voor de diepvriesvariant betaalt. Appelen met appelen vergelijken, he Maggie.

Gezond eten is vandaag veel duurder dan ongezond eten, dat zie je elke week op de winkelrekening. Ik ben het idee van een vet- en suikertaks, met als doel deze discrepantie om te keren, dan ook heel genegen.

Vanuit een algemeen belang

In essentie gaat het natuurlijk om meer dan de prijs van een pak chips of een kilo wortelen. Het gaat om de rol en de rechten die we aan de overheid toekennen. Het gaat om de vraag of een regering het recht heeft de eetpatronen van mensen te sturen. Velen vinden van niet, omdat ze daarmee de individuele keuzevrijheid aan banden legt.

Ik ben het daar niet mee eens. Al is het maar omdat niet ieder mens een eigen studiedienst ter beschikking heeft.

We weten niet altijd wat voor ons zelf het beste is. Er bestaan wetenschappelijke studies die dat wel weten.

De regering kan op basis daarvan posters vol appelen maken, of roepen dat we allemaal minder frieten moeten eten. Dat is te vaak vechten tegen de bierkaai.

Ik vind dat een overheid op dat moment het recht, zelfs de plicht heeft een stapje verder te gaan. Het is algemeen geweten dat een lasagne uit de Aldi x keer zo ongezond is als een zelfgemaakte, verse lasagne. Als die gezondere variant door de werking van de vrije markt dubbel zo duur is, is het aan de overheid om daar iets aan te doen. Dit vanuit een algemeen belang, in een tijd waarin obesitas en kanker weliger tieren dan ooit tevoren. In mijn ogen mag de individuele keuzevrijheid daar in zekere mate voor wijken.

Recent onderzoek van de Universiteit Gent heeft bovendien aangetoond dat de kans op slagen van een vettaks erg groot is. Australië en Finland lieten al zien hoe het moet. Belangrijk is weliswaar dat de hogere belasting op ongezonde voeding gebruikt wordt om fruit en groenten goedkoper te maken en te promoten. De cijfertjes onder aan de winkelrekening moeten gelijk blijven. De stijging van de prijs van chips moet gecompenseerd worden door een daling van de prijs van kerstomaten.

Ik zie geen enkele reden om zo’n beleid links te laten liggen. Je moet mensen geen appelen door hun strot rammen, maar gewoon zorgen dat een gezonde salade goedkoper is dan een voorverpakte hamburger. In eerste instantie zullen veel mensen kwaad zijn, maar op de lange termijn levert zo’n politiek alleen maar winnaars op.