Eén twenty-something en twee goede voornemens

Eén twenty-something en twee goede voornemens

woensdag 11 januari 2012 23:27
Spread the love

Wat betekent bewust leven en zich engageren voor de betere wereld in de tijd waarin een twintiger zo veel keuzes mag, en ook móet, maken? Hoe maak je dat concreet in een tijd waarin de mogelijkheden oneindig schijnen, maar elke keuze bepalend lijkt voor je verdere leven? Waarin de mogelijkheden om je te engageren enorm zijn, maar waarin elke potentieel juiste keuze wel een mindere kant heeft? En vooral, een tijd waarin dit alles concurreert met al die andere mogelijkheden om je vrije tijd in te vullen? Twee goede voornemens.

Ik las vandaag op deze website een artikel over engagement. En toen besloot ik om er eindelijk werk van te maken, van mijn goede voornemens. Onder het motto “beter laat dan nooit” begon ik vooreerst met ze eens op te schrijven.
Naast de usual stuff (een goed lief vinden, geen verjaardagen meer vergeten, enkele honderden kilo’s afvallen, meer boeken lezen, minder tv kijken), stonden er ook twee in die van belang zijn voor deze blog:

1. Bewuster leven
2. Me engageren voor de betere wereld (wat dat ook moge inhouden)

Bewuster leven was ook al mijn voornemen voor 2011. Dat vertaalde zich toen onder andere in geen crappy schoenen meer kopen, maar wel bio- en fair trade producten, mijn verwarming een graadje minder. Bleek makkelijker gezegd dan gedaan, ook voor een single, die toch geen rekening moet houden met kids of partner. Zo moet ik in de Colruyt bijvoorbeeld kiezen tussen bio ajuinen van groot formaat (één exemplaar = genoeg voor drie maaltijden, bijgevolg belandt heel wat er van in de GFT-bak), of tussen niet-bio ajuinen in mini-formaat  – waarschijnlijk genetisch of anders gemodificeerd, maar wel ideaal voor één maaltijd. Moet ik dus niets van weggooien. Of zo is er de keuze tussen bio avocado’s uit Israël of hun niet-biologische soortgenoten uit Zuid-Afrika.  Hartverscheurend.

Nee, bewust kiezen is niet altijd makkelijk. Maar misschien hoort keuzestress wel bij het leven van diegenen die bewust willen kiezen?  Voor 2012 neem ik me voor deze inspanningen dus voort te zetten: die nieuwe kwaliteitsschoenen ook eens poetsen, seizoensgroentjes klaarmaken, deeltijds vegetariër zijn, tijd investeren in de belangrijke mensen en niet in de onbelangrijke. En zo zal ik ook in 2012 blijven twijfelen over de aankoop van ajuinen, schoenen en avocado’s.

Gelukkig maar. Want twijfelen betekent ook betrokken zijn, en niet vervallen in apathie, iets wat ik  die ik vandaag zo vaak lijk te zien. Het idee dat het niet de moeite is om bewust te leven, omdat een juiste keuze toch geen effect heeft. Of erger nog, het geloof dat een juiste keuze niet meer mogelijk is, dat élke keuze een juiste is, afhankelijk van je referentiekader. Een soort van post-modernisme waar ik me maar niet bij kan neerleggen. En daar begint mijn tweede voornemen: me engageren voor de betere wereld (wat dat ook moge inhouden).

Engagement is moeilijk kiezen

Ik vind dat moeilijk, me engageren. Niet zozeer de moeite zelf doen, al geef ik toe dat sociaal engagement in mijn drukke leven wel eens wil concurreren met andere activiteiten. Maar vooral de vraag: “waarvoor zal ik me engageren?” vind ik moeilijk. Wat is de moeite waard? Wat zal effect hebben? Wat is de juiste keuze?

Ik ben niet de enige die hiermee worstelt, zo lijkt me. In de hetze rond de staking van eind december en het zogezegde generatieconflict, las ik tussen de lijnen door ook dat jongeren zich gelukkig wel nog willen engageren. We weten alleen niet altijd meer hoe we dat moeten doen. De onderwerpen waarvoor we ons willen/moeten engageren worden steeds groter en dringender, maar de vormen van engagement lijken steeds minder effect te hebben. Een forum vinden is moeilijk – behalve dan op het wereldwijde web.
Toen ik nog een student was, ging ik enthousiast betogen. Tegen de Irak-oorlog, onder andere, die toen nog niet eens begonnen was. Het was steeds een plezante bedoening, maar ondertussen zijn we bijna tien jaar verder en is de oorlog er nog steeds bezig. Tijdens mijn studies kwam ik daarenboven steeds meer tot het besef dat geen één van de mogelijkheden tot engagement de juiste is. Op elke sociale organisatie of NGO is wel wat aan te merken. Al was het maar dat ze te weinig de krachten bundelen, bijvoorbeeld, en anders zijn ze wel verouderd. Laat staan dat de keuze voor een politieke partij tegenwoordig enigszins makkelijk te maken valt. In 2012 zijn het weer gemeenteraadsverkiezingen en ik weet nu al dat ik weer tot het laatste moment zal twijfelen. Misschien probeer ik het dit jaar eens met mijn ogen dicht in het stemhokje.

De pragmatische oplossing

Kortom, de keuzestress verlamde me enigszins: ik deed niet echt meer aan maatschappelijk engagement, althans niet in het publiek. Ik stelde mijn geweten gerust met het feit dat ik geen auto had en toch in de sociale sector werkte. Ik had last van een soort defaitisme, en mijn sociaal engagement werd erg individueel, niemand kon mij er op afrekenen en ik kon er op elk moment onderuit.

Tot ik er genoeg van had. Want ik voelde tegelijkertijd de nood om me te engageren steeds groter worden. Het is immers niet goed gesteld met de wereld: klimaatopwarming, armoede in eigen land en de wijde wereld, bankencrisissen, een scheefgetrokken integratiedebat dat een steeds grotere segregatie tussen bevolkingsgroepen in de hand werkt,  een Vlaams discours dat mij de mogelijkheid ontneemt om me met fierheid een Vlaming te noemen.

Dat laatste is dan toch één keuze minder, zou je denken. Maar dit vind ik ongelofelijk jammer, want ik bén graag een Vlaming. Ik hou van mijn taal: ik kan er namelijk mijn gedacht mee zeggen.

En zo besloot ik dat ik in 2012 niet alleen regelmatig geld zou gaan overschrijven voor Artsen Zonder Grenzen of het Rode Kruis. Ik zal ook (opnieuw) betrokken worden op het maatschappelijk debat. Want, aldus mijn vroegere professor sociale filosofie: “de kern van de democratie, dat is niet de verkiezingen, lieve mensen, de kern van de democratie, dat is het debat.” Dat is toch één ding dat ik van hem onthouden heb. Een blog dus. À rato van één artikel per maand. Het moet uiteraard nog haalbaar blijven, met al die andere activiteiten en een voltijdse job. Het is een wat pragmatische oplossing, maar het is toch iets.

De goede voornemens

Ik neem me voor om niet alleen persoonlijke verhalen te schrijven, maar telkens ook een reflectie te maken op de maatschappij. Niet dat ikzelf referentiepunt ben voor de maatschappij, verre van. Maar wel zal ik nadenken over hoe ik wat ik  zie, lees, hoor, kan plaatsen in een breder maatschappelijk kader. Dit uiteraard zonder enige wetenschappelijke pretentie: misschien kom ik bij mijn verklaringen en kaders wel vaak uit bij het kapitalistische economische systeem dat zich vandaag in al zijn excessen manifesteert. Soms weet een mens immers even niet beter dan dat, en dan is de revolutie theoretisch weer aantrekkelijk.

Een cynisch stemmetje repliceert op zo’n momenten dat de revolutie in de praktijk nooit veel heeft opgeleverd – kijk maar naar het Tahrirplein – dat er toch niets aan te doen is. Ik weiger echter te blijven steken in de apathie van de ver-van-mijn-bed-show.
De uitdaging zit hem er in de grote marxistische en andere sociale theorieën toe te passen zónder de revolutie er meteen bij te halen: verandering zit hem immers veel meer in de kleine dingen dan in de grote. Of begint alvast zo.

Dus ik zal in mijn schrijfsels zoeken naar de kleine verandering. De onderwerpen zullen waarschijnlijk al vaker besproken zijn, want ik heb de eigenschap overal te laat mee te zijn. De antwoorden zullen vaker vragen zijn, aangezien ik maar weinig ken van economie of technologie, en slechts een klein beetje verstand heb van politiek en van mensen. Ik ben er echter van overtuigd dat iedereen iets kan zeggen over de grote maatschappelijke thema’s: die gaan per slot van rekening toch steeds gewoon over de maatschappij waar we in zitten en waar we allemaal wel wat meer op betrokken mogen zijn.
De antwoorden zoeken is echter niet het ultieme doel van deze blog. Nee, het doel is simpelweg het constructieve democratische debat te voeren. Het zou mooi meegenomen zijn als we onderweg wat antwoorden tegenkomen.

Doet u mee?

In afwachting zal ik alvast beginnen met het poetsen van mijn nieuwe schoenen.

take down
the paywall
steun ons nu!