André Mba Obame, oppositieleider van Gabon
Nieuws, Wereld, Afrika, Politiek, Frankrijk, Verenigde Naties, Togo, Ivoorkust, Afrikaanse Unie, Tunesië, Obame, Gabon, Ondimba -

Een Togolese situatie in Gabon à l’Ivorienne

De afgelopen week heeft oppositieleider André Mba Obame zichzelf uitgeroepen tot nieuwe president van Gabon. De Afrikaanse Unie heeft de machtsovername al veroordeeld. Obame vergelijkt de politieke impasse in Gabon met de Ivoriaanse situatie. Maar de hobbelige weg van het democratisch transitieproces in Gabon heeft ook iets weg van de Togolese situatie.

maandag 31 januari 2011 14:27
Spread the love

In een Freudiaans moment vertelde een Benins politiechef eens dat de politieke opvolging van vader op zoon onmogelijk iets goeds voor de bevolking in zich kan dragen. Hij verwees daarmee naar de politieke impasse in het fosfaatrijke buurland Togo.

Van vader op zoon

Toen generaal Gnassingbé Eyadéma, ‘de vuist van de overwinning op de duivelse krachten’ op 5 februari 2005 zijn laatste levensadem uitblies, bestond er al sinds 1993 een meerpartijensysteem in Togo, en werden er democratisch georganiseerde verkiezingen gehouden.

Het democratisch transitieproces bleef echter vaststeken in een fosfaatdemocratie, in het voordeel van de Gnassingbé clan. Eyadéma wint keer op keer de presidentiële verkiezingen waardoor hij tot aan zijn dood aan de macht blijft. Eyadéma heeft dan drieëndertig jaar lang Togo met ijzeren hand geregeerd.

Na zijn overlijden wordt zijn zoon Faure Essozimna Gnassingbé met de hulp van het leger aan de macht geholpen. Met de dood van Eyadéma wordt een democratisch transitieproces echter onafwendbaar. Zijn zoon Faure wordt er toe gedwongen om presidentiële verkiezingen te organiseren.

Faure Gnassingbé treedt echter in de voetsporen van zijn vader. Sinds zijn aantreden in 2005 wint hij achtereenvolgens twee presidentiële verkiezingen. De eerste keer gaat zijn verkiezingsoverwinning gepaard met veel geweld en vallen er honderden doden. De tweede keer kan hij opnieuw rekenen op veel protest, maar haalt zijn verkiezingszege ditmaal binnen zonder bloedvergieten.

Volgens de internationale gemeenschap, en in het bijzonder volgens Frankrijk, won Faure hoe dan ook beide verkiezingen op een legitieme manier en wordt het democratisch transitieproces in Togo als geslaagd beschouwd.

Desalniettemin verkeert Togo nog steeds in een ‘rustige’ politieke impasse. De sterkste oppositiekandidaat Jean-Pierre Fabre van L’union de forces de changement (UFC) blijft de legitimiteit van de laatste verkiezingsoverwinning van Faure in maart 2010 betwisten.

Het valt moeilijk te beoordelen of Fabre over voldoende politieke geloofwaardigheid beschikt om het verlangen van de sterk verarmde Togolese bevolking voor verandering te bevredigen. Het is echter wel een feit dat de Gnassingbé clan nog steeds de lakens uitdeelt in Togo.

De Togolese situatie is een mooi voorbeeld van hoe sommige oude heersende Afrikaanse elites zich het democratisch transitieproces toeëigenen om aan de macht te blijven. Meestal gaat dat gepaard met de welwillende instemming van de internationale gemeenschap. Alles hangt af welke economische en geostrategische belangen in desbetreffend land op spel staan.

Van Togo naar Gabon

?De politieke crisis die vorige week losbrak in het olie- en uraniumrijke Gabon heeft een sterke familiegelijkenis met de Togolese situatie. Tot zijn overlijden in 8 juni 2009 stond de steenrijke en levenslange trouwe vriend van het Franse politieke establishment, Omar Bongo met zijn Parti Démocratique Gabonais (PDG) 42 jaar lang aan het hoofd van het land.

Zelfs nadat hij in 1990 ertoe wordt gedwongen om een meerpartijensysteem toe te laten en democratische verkiezingen te organiseren, wint hij achtereenvolgens drie keer de presidentiële verkiezingen. Telkens op een controversiële wijze, maar met de welwillende steun van Frankrijk.

Na zijn overlijden in 2009 worden er in augustus opnieuw presidentiële verkiezingen georganiseerd. Die worden gewonnen door de zoon van Bongo, Ali Bongo Ondimba.

Op grond van beschuldigingen van corruptie wordt zijn verkiezingsoverwinning echter betwist door de oppositie en breken er rellen uit in de tweede stad van Gabon, Port-Gentil. Op 16 oktober 2009 wordt Ondimba alsnog ingezworen als nieuw president. Hij belooft in de geest van zijn vader het land te leiden, de strijd tegen de corruptie aan te binden en te besparen op overheidsuitgaven.

Verwijzen naar Ivoorkust en Tunesië

Eén van de verliezers van die controversiële presidentiële verkiezingen is André Mba Obame. Tijdens het tijdperk van Omar Bongo was hij raadgever van de dictator en bekleedde hij verschillende ministerposten en andere hoge functies. Samen met Ondimba werdt hij gerekend tot de reformistische vleugel van de PDG.

Maar net voor de presidentiële verkiezingen verlaat Obame uit onvrede de partij en voegt hij zich bij de oppositiepartij Union gabonaise pour la démocratie et le développement (UGDD) van Zacharie Myboto, ook al een oudgediende van de PDG.

Terwijl Ondimba de presidentiële verkiezingen van 2009 met 41,79 procent van de stemmen wint, moet Obame met 25 procent van de stemmen als derde afdruipen. Obame heeft sindsdien altijd beweerd dat hij de rechtmatige overwinnaar was.

Zo wijst hij op een verklaring van Michel de Bonnecorse, die als Afrikaans raadgever werkte voor oudpresident Jacques Chirac. Tijdens een documentaire op France 2 zou de Bonnecorse hebben beweerd dat Ali Bongo de resultaten van de presidentiële verkiezingen in zijn voordeel zou hebben omgedraaid. Het electorale resultaat van Bongo was eigenlijk het resultaat van Obame. Achteraf zou de Bonnecorse hebben beweerd dat zijn uitspraak tijdens de montage van de documentaire werd verdraaid (1). 

In februari 2010, ter voorbereiding van de verkiezingen van 2011 vormen de UGDD en enkele andere oppositiepartijen een nieuwe eengemaakte partij. Maar de aanhoudende politieke impasse in Côte d’Ivoire brengen de politieke strubbelingen in Gabon in een stroomversnelling.

Kort nadat Ali Bongo zijn nieuwe regering voorstelt en gewag maakt van een 23 puntenprogramma om Gabon op het emergente spoor te zetten, roept Obeme op 25 januari 2011 zichzelf uit tot nieuw president van Gabon (2). Hij stelt onmiddelijk zijn eigen gevormde ministerkabinet voor (3).

Om zich te verzekeren van de legitimiteit van zijn presidentschap klopt hij voor bescherming aan bij de kantoren van de Verenigde Naties in hoofdstad Libreville. Verwijzend naar de Ivoriaanse situatie roept hij de internationale gemeenschap op om voor hem te kiezen omdat hij nu eenmaal de verkiezingen rechtmatig heeft gewonnen.

Gesterkt door de Tunesische revolutie waarschuwt Obeme dat Bongo hetzelfde lot staat te wachten als de ex-president van Tunesië,  Zine El Abidine Ben Ali. Is er een Gabonese revolutie in de maak?

Kort daarop breken er alleszins rellen uit. De televisiezender TV+ van Obame wordt uit de ether gehaald. Al even vliegensvlug wordt de partij van Obame voor de wet verboden en worden al zijn aanhangers uit hun officiële functies gezet. Afgelopen zaterdag waren er opnieuw rellen plaats in Libreville, de hoofdstad van Gabon. Een betoging van ongeveer 5000 demonstranten wordt onderdrukt door traangasspuitende politietroepen (4).

Het blijft onduidelijk hoe de politieke crisis in Gabon zal eindigen. Het staat wel als een paal boven water dat Obame niet kan rekenen op internationale steun. De voorzitter van de commissie van de Afrikaanse Unie, Jean Ping heeft de machtsovername van Obame veroordeelt en roept de oppositie op om de Gabonese grondwet te respecteren (5).

Dat hoeft niet te verwonderen. Jean Ping is immers een Gabonees en één van de trouwste en langstdienende oudministers van Omar Bongo en bijgevolg nog steeds één van de machtigste persoonlijkheden van de Gabonese heersende klasse.

De Verenigde Staten en ook het Communauté économique des États d’Afrique Centrale (CEEAC) hebben ondertussen al verklaard de regering van Bongo te blijven ondersteunen. Het is eveneens onwaarschijnlijk of Frankrijk in de bres zal springen voor Obame. Net na de dood van Omar Bongo sprak de Franse president Nicholas Sarkozy nog zijn absolute steun en liefde uit voor Gabon…..en de Bongoclan.

Gabon is immers één van de trouwste bondgenoten op het Afrikaans continent. Sarkozy wil die intieme relatie niet verbreken. De Franse economische belangen in Gabon zijn immers belangrijker dan de ondersteuning van een vruchtbaar democratisch tranisitieproces. Na de controversiële verkiezingsoverwinning van Ondimba zond Sarkozy hem dan ook een persoonlijke felicitatiebrief (6).

Politieke impasse

De politieke crisis in Gabon is niet meer dan een strijd om de macht tussen reactionaire krachten. Obame beweert op zijn facebookpagina dat zijn werkgever het Gabonese volk is en dat hij een Tunesische situatie in de hand wil werken.

Maar Obame en vele van zijn aanhangers zijn al lang verweven met het Gabonese machtsapparaat. Met zijn politiek programma heeft Obame niet meer dan cosmetische ingrepen op het oog.

Hij wil een nog sterkere bezuiniging van het overheidsapparaat doorvoeren. In de strijd tegen de nadelige gevolgen van de wereldwijde economische crisis van 2009 voor Gabon wil hij in een tijdspanne van 5 jaar de Gabonese economie injecteren met 1500 miljard CFA. Tenslotte wil hij ook elke Gabonees voorzien van een ziekteverzekering (7).

Hoewel Gabon het met een BBP per hoofd van 14900 dollar beduidend beter doet dan andere Afrikaanse landen ten zuiden van Sahara blijft de tegenstelling tussen rijk en arm enorm groot.

Het valt echter sterk te betwijfelen of een volksbeweging de politieke impasse zal omzetten in een progressieve revolutie met Obame als ontbewiste leider.

De auteur van dit artikel is ook te volgen via de blog ‘Ondertussen in West-Afrika’ – economie, politiek en cultuur van Abuja tot in Nouakchott.

http://vanpeteghemdavid.blogspot.com

Bronnen

(1)http://www.jeuneafrique.com/Article/ARTJAWEB20110127123158/gabon-president-pnud-librevilleandre-mba-obame-president-autoproclame-s-insurge-apres-la-dispersion-de-ses-partisans.html

(2) http://www.presidentalibongo.com

(3)http://www.lanouvelletribune.info/index.php?option=com_content&view=article&id=7206:comme-en-cote-divoire-un-2eme-gouvernement-au-gabon-&catid=13:etranger&Itemid=100055

(4) http://af.reuters.com/article/topNews/idAFJOE70T00R20110130

(5) http://allafrica.com/stories/201101270497.html

(6) http://news.bbc.co.uk/2/hi/8243476.stm

(7) http://www.infosplusgabon.com/article.php3?id_article=3826
 

take down
the paywall
steun ons nu!