Onvermijdelijk onheil en herhaling van zetten
Wat nu al tot de reële mogelijkheden behoort
Het leidt geen twijfel dat de huidige techniek en knowhow op allerlei terreinen al ver genoeg gevorderd zijn, er mensen in overvloed zijn die de nodige arbeidskracht kunnen leveren, en we over voldoende grondstoffen beschikken, om nu en ook in de toekomst de ongeveer 7 miljard bewoners van onze planeet een bestaan in redelijke welvaart en welzijn te garanderen. Dit alles in respect voor de natuur, dat wil zeggen zonder dat we de draagkracht van de natuur behoeven te overschrijden.
Onheil van de ‘vrije’ markt/het kapitalisme/het neoliberalisme
Maar de economische werkelijkheid, die de mens zelf heeft gecreëerd – de ‘vrije’ markt, het kapitalisme, in zijn huidige vorm ook wel aangeduid als neoliberalisme – laat een ander beeld zien. Het is niet nodig hier uitgebreid verslag te doen van de ‘zegeningen’ waarmee dit economisch stelsel mens en natuur wereldwijd heeft opgezadeld. Uitgezonderd een kleine minderheid, die zich in dit stelsel decadent en weerzinwekkend kan verrijken op kosten van mens en planeet, die met het oog daarop dit systeem heeft gecreëerd en het daarom blindelings met alle middelen verdedigt, kennen bijna alle andere bewoners van deze wereld uit eigen ervaring, uit literatuur en het progressieve deel van de media, de gesel van de ‘vrije’ markt. Bij hen is genoegzaam bekend dat en hoe dit stelsel op gezette tijden leidt tot economische en sociale crises, permanent voert tot steeds bedreigender ecologische rampspoed, en wereldwijd de kloof tussen arm en rijk vergroot.
Herhaling van zetten
Dit onheil van de ‘vrije’ markt/het kapitalisme doet zich niet slechts af en toe gelden, om dan telkens met man en macht door goedwillende kapitalisten en politici vanuit overwegingen van sociale rechtvaardigheid en uit zorg voor het milieu, te vuur en te zwaard te worden bestreden. Dit onheil is niet een toevallig incident binnen een kapitalistische economie die verder in orde zou zijn. Het is een onvermijdelijk gegeven in een economie die niet zonder deze rampspoed kan en dus in zichzelf destructief en verdorven is. Dit onheil is onvermijdelijk, zit in zijn aard, het is de logica van het systeem, de aard van het beestje. Het produceert nooit geld genoeg voor een gepast onderhoud van de sociale zekerheid, voor de samenleving in het algemeen en de natuur/het milieu. Waarom dat zo is laten we verderop in een volgende aflevering zien als de groeidwang in de ‘vrije’ markt aan bod komt.
En het antwoord van de politiek komt bij elke crisis vanaf het begin van het industrieel kapitalisme tot op heden (ongeveer 300 in aantal) onverminderd neer op een herhaling van zetten, op de poging namelijk om de crises van het systeem op enigerlei wijze te bezweren door die zogenaamde vrije markt/het kapitalisme te herstellen. De hoop dat de huidige financiële en economische crisis – een van de ergste ooit – nu eindelijk eens de kans bood om via een andere economische aanpak serieus orde op zaken te stellen, en aldus effectief te kunnen werken aan het welzijn van alle wereldbewoners en onze planeet, is dan ook bij velen de bodem ingeslagen. Regeringen hebben gefaald deze kans waar te nemen. De politiek wereldwijd beschikt niet over een analyse van de ‘vrije’ markt, die aanleiding zou kunnen geven tot een andere economische aanpak: ze streeft geen ander beleid na dan dat de ‘vrije’ markt ofwel het neoliberalisme, weer zo snel mogelijk herrijst op de puinhopen die het heeft aangericht. Voor onze politici is dit stelsel boven alle kritiek verheven. Als het er op aan komt zijn zij allemaal, van links tot rechts, van progressief tot conservatief, marktfundamentalist. En dat komt neer op de absurditeit dat men de crisis probeert te bestrijden door het herstel van uitgerekend dié economische orde, die deze crises juist onvermijdelijk in het leven roept. Het is deze ‘eeuwige’ herhaling van zetten, waardoor bevolkingen door hun regering gedwongen worden de kastanjes uit het vuur te halen voor het kapitaal en de financiële wereld, die onvermijdelijk, maar ook niet minder moedwillig, telkens economische crises veroorzaken omdat ze daar beter van worden. Zo wordt voor de momentele crisis tot nu toe al om en nabij 3000 miljard dollar door bezuinigingen overgeheveld van de wereldbevolking naar de banken. En dan spreken we nog niet eens over de ongeveer 60.000 miljard dollar directe en indirecte schade (verliezen op de beurs) die de financiële markten veroorzaakt hebben. De generatie politici onder het kapitalisme gaat er simpelweg van uit dat ze de kosten van crises altijd en zonder meer kunnen afwentelen op het volk. De veroorzakers van het onheil – de kapitalisten en de financiële wereld – worden niet ter verantwoording geroepen. Onder het kapitalisme is de wereld behept met een economie die parasiteert op de samenleving en de natuur, in plaats van haar ten dienste te staan, zoals een economie betaamt. En als het aan de huidige generatie politici ligt, blijft dat ook zo. Zij beschikken niet over een alternatief.
De volgende aflevering: groeidwang en koopkrachttekort in de productiesfeer
