Op dinsdag 1 november 2011, nam ik om 19u32 in Leuven een bus van De Lijn om naar Diest te gaan. Er zaten een dertigtal passagiers in het voertuig, onder wie een tiental mensen van Afrikaanse afkomst die zich achteraan in de bus bevonden. De meeste van hen ken ik. Ze wonen in mijn stad en zijn asielzoekers.

Onderweg stopte de bus aan een halte en stapten er twee personeelsleden van De Lijn op om controles van vervoerbewijzen te doen. De ‘blonde’ controledame van De Lijn riep: “Vervoerbewijzen en identiteitskaarten tonen!” en liep meteen naar achteraan door.

Bij de Afrikaanse passagiers had iedereen een geldig vervoerbewijs. Sommigen toonden echter alleen hun SIS-kaart, maar dat volstond niet. Het ‘blondje’ bleef aandringen om de identiteitskaarten te zien. De al wat oudere Belgen die achter me zaten, en ikzelf, konden nauwelijks onze ogen en oren geloven. We zeiden tegen elkaar dat het uitgesloten was dat wij onze identiteitskaart zouden tonen aan zo’n dom ‘ding’. Toen ze bij ons kwam, zei ze dat “alles ‘in orde was”, onze identiteitskaarten werden niet eens gevraagd.

Er zijn nu twee mogelijkheden: ofwel geeft de directie van De Lijn opdracht aan haar controlepersoneel om mensen die – waarschijnlijk op basis van hun huidskleur? – verondersteld zijn geen Belg te zijn, om een identiteitskaart te vragen, iets wat enkel tot de competentie kan behoren van mensen met ‘politiebevoegdheid’. Ofwel gaat het hier om een wel erg ‘dom’ en racistisch ‘blondje’ dat haar boekje te buiten gaat en op staande voet haar ontslag verdient.

Nadien heb ik met de meeste passagiers, Belgen en Afrikanen, hierover gepraat, en iedereen voelde zich verontwaardigd. Gaan we weer naar een segregatiesysteem in het openbaar vervoer, en wordt het handelsmerk van het Vlaamse openbaar busvervoer nu een ‘(scheidings)Lijn tussen wit en zwart’? Overigens vertelden mijn Diestse stadsgenoten uit Afrika me dat dit niet de eerste keer is dat zij zo behandeld werden bij De Lijn.

Ik ga bij het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en Racismebestrijding zeker een klacht tegen ‘De Lijn’ indienen rond dit voorval. Ook breng ik de bevoegde ministers en de media op de hoogte van deze walgelijke praktijken. Die avond had ik even geen zin meer om mij Vlaming of Belg of Europeaan te voelen.

Jan Paenhuysen