In tegenstelling tot Brussel, is een v/m-evenwicht nog niet voor morgen in de nieuwe Vlaamse gemeenteraden. Het gemiddeld aantal vrouwelijke verkozenen ligt er op 38 procent, een stuk lager dan in de hoofdstad (49 procent). Het best scoren de provincies Antwerpen en Vlaams-Brabant (beiden 40 procent), gevolgd door West-Vlaanderen (39 procent), Limburg (37 procent) en Oost-Vlaanderen (36 procent). De meeste vrouwelijke verkozenen zijn te vinden bij de CD&V (739), gevolgd door de lokale stadslijsten (692) en de N-VA (600). Dit hoeft niet te verwonderen, zegt zij-kant, aangezien deze partijen de Vlaamse kaart kleuren en dus het grootste aandeel zetels binnenhalen. Vlaams Belang scoort het slechtst.

Beste leerlingen

Klik op de tabel om deze te vergroten.

Via de officiële resultaten op Vlaanderenkiest.be analyseerde zij-kant de v/m-verhoudingen in alle gemeenten. Hieruit blijkt dat de vrouwelijke verkozenen zo goed als overal ondervertegenwoordigd zijn. Slechts in 20 van de 300 gemeenten tellen we meer vrouwen dan mannen in de toekomstige gemeenteraden:

Slechtste leerlingen

Klik op de tabel om deze te vergroten.

In meer dan dubbel zoveel gemeenten (43) tellen we echter minder dan 30 procent vrouwelijke verkozenen en

Klik op de tabel om deze te vergroten.

blijven de gemeenteraden-mannenbastions, stelt zij-kant vast.

En de provincies?

De provincieraden doen het iets beter dan de gemeenteraden met een gemiddelde van 41 procent vrouwelijke verkozenen. In Vlaams-Brabant zijn vrouwen in de meerderheid (56 procent). Oost-Vlaanderen kent een perfect genderevenwicht, en Antwerpen telt 44 procent vrouwelijke verkozenen.

Klik op de tabel om deze te vergroten.

Slechtere resultaten worden geboekt in West-Vlaanderen (31 procent) en Limburg (26 procent). N-VA krijgt het grootste aantal zetels, en telt dus ook het grootste aantal vrouwelijke verkozenen (22), nadien volgen CD&V en Groen met elk 13 vrouwen in de provincieraden. Ook hier scoort Vlaams Belang het slechtst.

Lijstsamenstellingen

Volgens de kieswet moesten er evenveel vrouwen als mannen op de lijsten staan, en waren de eerste twee kandidaten van een verschillend geslacht. Ondanks deze pariteitsregels werden er dus in verhouding nog steeds minder vrouwen verkozen.

Dat kan ook aan de partijen zelf liggen: in 3 op de 4 lijsten stond de eerste vrouwelijke kandidaat pas op de tweede plaats, en soms verzamelden de partijen de rest van hun kandidates achteraan op de lijst. Zo telde bijvoorbeeld de Open VLD-lijst in Zonhoven slechts 1 vrouw bij de eerste 5 kandidaten, maar stonden er wel 7 vrouwen op de laatste 10 plaatsen. Het resultaat is ernaar: in deze Limburgse gemeente telt de liberale partij slechts 3 vrouwelijke verkozenen op een totaal van 14.

Voorkeursstemmen

Cruciaal bij de lokale verkiezingen zijn echter ook de voorkeursstemmen. Partijen kiezen immers strategisch en laten de lijsten meestal trekken door ervaren mensen, die op een grote lokale aanhang kunnen rekenen. Dit zijn nog vaak mannelijke oudgedienden. Op 14 oktober werden zo 3 van de 4 gemeenteraadslijsten getrokken door een man, vaak een uittredend burgemeester, parlementslid of een bekendheid in de gemeente. Als een partij maar één zetel wint, dan gaat die natuurlijk naar deze persoon.

Bij meerdere verkozenen stelt zij-kant vast dat in sommige gemeenten een aantal mannelijke kandidaten door hun voorkeursstemmen een zitje binnenhaalden in het nadeel van de (minder bekende) vrouwen die hoger op de lijst stonden. Dat is bijvoorbeeld het geval in Zelzate, waar slechts 1 op de 7 VLD-SD-verkozenen een vrouw is, ondanks de quasi perfecte rits op de lijst.

Hetzelfde gebeurde bij de N-VA-verkozenen in Langemark-Poelkapelle: de partij wisselde vrouwen en mannen af op de lijst, toch gaat maar 1 van de 7 verworven zetels naar een vrouw. Hier speelt duidelijk traditioneel stemgedrag: aangezien mannen al veel langer meegaan in de lokale politiek, kunnen zij rekenen op meer bekendheid en een herkenningseffect bij de kiezer.

In sommige gemeenten zien we dat een bekende vrouwelijke lijsttrekker ook als rolmodel fungeert: op de sp.a-lijst van Wellens uittredend burgemeester Els Robeyns zijn 4 van de 9 verkozenen vrouwen. Op de lijst van uittredend burgemeester van De Pinte, Hilde Claeys (Ruimte), zijn 4 van de 6 verkozenen vrouwen.

#StemVrouw

Omwille van de ondervertegenwoordiging van vrouwen als lijsttrekker bij de gemeenteraadsverkiezingen, riep zij-kant nadrukkelijk op om voor vrouwen te stemmen zodat het onevenwicht bij de lijstsamenstellingen kon worden verbeterd. Maar ook de politiek heeft een rol te spelen bij de samenstelling van de uitvoerende organen. zij-kant pleit dan ook voor de verplichte pariteit bij de samenstellingen van de nieuwe schepencolleges en provinciale deputaties. Deze uitvoerende organen vertegenwoordigen de bevolking.

Het is dus niet meer dan normaal dat ze een afspiegeling vormen van de samenleving. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest geeft alvast het goede voorbeeld: volgens een ordonnantie van februari 2018 is v/m-pariteit het streefdoel bij de samenstelling van de nieuwe schepencolleges, en moet ten minste een derde van de schepenen van een ander geslacht zijn.