“Dit artikel werd inhoudelijk en redactioneel bewerkt en ingekort door de redactie van De Wereld Morgen. Het oorspronkelijke artikel vindt u hier.”

De oorzaak van deze schaarste is volgens de VRT
het feit dat “de overheid de prijs van basisproducten kunstmatig laag houdt,
waardoor de eigen productie stil is gevallen” en “door de torenhoge inflatie
zou importeren niet meer aantrekkelijk zijn”.

Het klopt inderdaad dat Venezuela aan de zogenaamde
“dutch disease” lijdt [1],
met name te afhankelijk is van één bron van inkomsten, petroleum, en dat er
daardoor nooit veel eigen productie geweest is. De regering probeert dit
geleidelijk aan op te lossen door basisproducten en vooral voeding meer zelf te
gaan produceren. Ze slaagt daar ook gedeeltelijk in, maar voorlopig nog niet
voldoende. In ieder geval is ook dit een probleem dat al lang voor de
verkiezing van Chávez in 1999 bestond. Het is evenmin een uitzonderlijk
fenomeen in heel Latijns-Amerika.

Net als in de aanloop naar de staatsgreep van
2002 wordt deze schaarste grotendeels gecreëerd door de grote privé-bedrijven,
die zowel de distributiesector als de import van goederen domineren. Het is
dezelfde tactiek die ook werd toegepast in Chili in 1973, waar het leger op 11 september
1973 een staatsgreep pleegde met als één van haar argumenten de chaos die de
regering zou hebben veroorzaakt.

Het probleem zit echter veel dieper. De
inflatie, het stelselmatig achterhouden van goederen, de te hoge prijzen,
speculatie, kapitaalvlucht, corruptie, stopzetting van investeringen en andere
plagen die het gewone volk treffen, kennen hun oorsprong in het systeem dat
door de politieke oppositie in Venezuela (en dus ook door de VRT) verdedigd
wordt: het neoliberalisme. Ondernemen is er in die visie enkel om winst te
maken, niet om arme mensen van voedsel te voorzien. Dit is met andere woorden
de logica van een systeem dat enkel en uitsluitend financieel winstbejag
nastreeft.

Daarom ook kunnen de Venezolaanse oligarchen
onder geen enkele voorwaarde een regering aanvaarden die een wettelijke regelgeving
invoert op hun winsten, op het bedrag van de meerwaarde, op import,  die prijscontrole eist en controle op de
valuta. Regelmatig worden voorraden basisproducten, waaronder medicijnen, of
producten bestemd voor smokkel naar Colombia, ontdekt. De Venezolaanse media
zwijgen daar in alle talen over, de VRT blijkbaar ook.

Tuyls interviewt vervolgens een econoom die de
toestand in Venezuela vergelijkt met die in Griekenland en Oekraïne. Hij
vergeet daarbij te vermelden dat de Venezolaanse regering in tegenstelling tot
die twee landen niet bespaart op sociale uitgaven zoals sociale huisvesting,
dat de werkloosheid niet stijgt en laag blijft (ongeveer 6 procent), dat
onderwijs en medische zorgen gratis blijven, dat de ongelijkheid blijft dalen
en dat de koopkracht min of meer op peil gehouden wordt door de regelmatige
verhogingen van de minimumlonen.

Nadat deze reportage begint met beelden van
wachtende rijen waar mensen zich openlijk laten interviewen, stelt Tuyls op het
einde dat het filmen van de wachtrijen of van lege rekken ‘gevaarlijk’ zou zijn
en dat je  er zelfs voor in de
gevangeis zou kunnen belanden. Dat wordt vervolgens bevestigd door geheime
opnames in een grootwarenhuis, waar lege rekken te zien zijn en soldaten aan de
kassa.

Vergeten wordt daarbij dat grootwarenhuizen net
als hier niet zomaar cameraploegen binnenlaten, al zeker niet als het gaat om te
filmen dat de zaken niet goed draaien. Politie bij de kassas is verder een
algemeen verschijnsel bij alle grootwarenhuizen in Latijns-Amerika. Dat is
zeker betreurenswaardig, maar geenszins uitzonderlijk.

De overheid spioneert blijkbaar overal, want je
kan alleen aankopen doen met je identiteitskaart. Tuyls wijdt vervolgens uit
over het verschijnsel van ‘bachaquero’ (beestigheid), de praktijk om zeldzame
goederen massaal op te kopen en vervolgens op de zwarte markt zelf te verkopen.
Dat de identiteitscontroles zijn ingevoerd om die praktijk te verhinderen zegt
hij er niet bij.

Het zou om een overlevingsstrategie gaan die
door 60 procent van de bevolking zou worden toegepast (op basis van één lukrake
getuige op straat). In werkelijkheid wordt ‘bachaquero’ door georganiseerde criminele
bendes bedreven. De gewone man in de straat heeft er geen geld, geen tijd en
geen kans voor.

Een land schuift aan ¿Qué pasa Venezuela?aflevering 3 

[1] ‘dutch disease’ is het fenomeen waarbij een land dat heel veel
inkomsten haalt uit één natuurlijke grondstof, daardoor een te hoog
gewaardeerde munt krijgt. Invoer van afgewerkte producten wordt dan zo goedkoop
dat de eigen industriële ontwikkeling stagneert en binnenlandse geproduceerde
goederen niet kunnen concurreren met import.