China: tussen isolatie en openheid

China is een onmetelijk land met natuurlijke grenzen. Het was in zijn geschiedenis dikwijls het slachtoffer van buitenlandse agressie of interne verdeeldheid. De eenheid van dit enorme land beschermen, was dus steeds een belangrijke opdracht voor keizers, presidenten en partijkopstukken.

China kende in zijn geschiedenis grote verschillen in volkeren, godsdiensten en een oplopende spanning tussen stad en platteland. Het confucianisme was naast het boeddhisme (in Tibet) de belangrijkste godsdienst. Deze godsdienst bevorderde het conformisme en de traditionele waarden zoals de familie en de zorg voor de groot- en overgrootouders.

Dit confucianisme lag ook aan de basis van de isolationistische politiek van verschillende keizers en politici t.o.v. het Westen. Leuk detail: de beroemde Marco Polo zou helemaal niet in China geweest zijn, maar zich gebaseerd hebben op verhalen van reizigers die wel uit China kwamen.

De auteur heeft zelf China meermaals bezocht en zijn persoonlijke bezoeken in de tekst verwerkt door meer beschrijvingen en aandacht te geven aan die historische gebeurtenissen waar je een direct verband tussen de actualiteit en de historische context kunt leggen.

Ideologische vooringenomenheid

Jan van Oudheusden schrijft wel met een ideologische, niet waardevrije pen. Hij heeft het niet hoog op met het marxisme en de destructieve ideologische impact van het maoïsme. Zijn beschrijving van Mao is weinig flatterend. Hij beschrijft hem niet als een held, maar als een ‘bandiet’ en een ‘gewetenloze opportunist’, waarvoor hij zich beroept op gekende Mao-critici zoals auteur Jung Chang. 

Mao’s opvolger Deng Xiaoping kan op veel meer sympathie en begrip rekenen. Ook de beschrijving van de Koreaanse Oorlog is wat kort door de bocht. De auteur heeft het over Amerikaanse troepen die verslagen werden door Chinese troepen. Hij vergeet daarbij te vermelden dat het om een VN-interventie ging met de deelname van 14 westerse landen (waaronder ook België en Nederland) toen het huidige China nog geen lid was van de VN, maar de afgescheurde eilandprovincie Taiwan nog de zetel van ‘China’ in de VN-Veiligheidsraad bezette.

Misschien leg ik hier echter de lat te hoog. Dit is een paperback die een goede samenvatting geeft van de Chinese geschiedenis tot vandaag. Ideale lectuur voor scholieren uit het middelbaar onderwijs.

Vond u deze bespreking interessant?
Steun DeWereldMorgen.be door dit boek in onze shop te kopen!