Woensdag 11 mei was een goede dag voor de financiële ethiek. Die dag vond de aandeelhoudersvergadering van Dexia plaats en die zal het bestuur van de bank niet licht vergeten. Wie in de zaal rondkeek, zag heel wat ‘vreemde eenden in de bijt’, stuk voor stuk mannen en vrouwen die het spreekrecht van aandeelhouders serieus namen. Ze grepen de jaarlijkse vergadering aan om hun bezorgdheid te uiten over wat Dexia aanvangt met het geld van haar klanten.
Sommigen onder hen spraken als klant of als bescheiden aandeelhouder; anderen vertegenwoordigden NGO’s, vakbonden, gemeentes, gewesten of andere overheden. Enkelen hielden het bij opmerkingen of vrijblijvende vragen. Nu en dan werd er ook harde kritiek geuit door mensen die zweerden hun geld bij de bank weg te halen wegens onethische praktijken. Maar allen zonden ze hetzelfde signaal richting Dexia: Een bank hoort ethisch verantwoord te werk te gaan en er is werk aan de winkel!
Turbulent vragenuurtje
In het kader van de campagne Bankroet deed Netwerk Vlaanderen vorige week een rondje aandeelhoudersvergaderingen om de investeringen in steenkoolcentrales aan te kaarten. Bij Dexia werd meteen duidelijk dat ook andere organisaties de bank op haar ethische verantwoordelijkheid kwamen wijzen.
Bij aankomst werden de aandeelhouders verwelkomd door manifestanten van de socialistische en christelijke vakbonden en binnen had Jean-Luc Dehaene nog maar nauwelijks het woord ‘vragenuurtje’ uitgesproken of er stonden al wachtrijen aan de verschillende microfoons. Bestuur en management kregen drie ethische thema’s voorgeschoteld: de financiering van de illegale Israëlische kolonies door Dexia Israël, Dexia’s gebrekkige beleid op het vlak van klimaatschadelijke investeringen en de riante bonussen voor management en bestuur.
Intal – een organisatie die reeds enkele jaren campagne voert tegen de financiering van illegale Joodse nederzettingen – had maar liefst 45 mensen opgetrommeld die vragen stelden, opmerkingen maakten, getuigenissen gaven of waarschuwden voor een mogelijke beschuldiging van oorlogsmisdaden wegens Dexia ’s financiële link met de Joodse kolonies in Palestijns gebied. Het vragenuurtje rond het topic ‘Israël’ duurde dan ook heel wat langer dan het woord doet vermoeden. Dit tot grote ergernis van menig aandeelhouder in de zaal. Naast me liep er eentje foeterend naar buiten. Schandalig vond ie het dat een stelletje actievoerders de gangbare orde van de vergadering zomaar kon verstoren. Ook aan de bestuurstafel kon men steeds somber wordende gelaten waarnemen. CEO Pierre Mariani legde regelmatig de hoofdtelefoon naast zich neer. Hij deed niet eens de moeite om te luisteren. Of heeft Dehaene hem een spoedcursus Nederlands gegeven?
Daarna kwam het klimaat aan bod. Netwerk Vlaanderen wees Dexia op haar verantwoordelijkheid in de strijd tegen de klimaatopwarming. We ijverden voor een investeringsbeleid dat afgestemd is op de CO2-reductiedoelstellingen – zoals overeengekomen door Europese overheden. Dit betekent niet alleen investeren in hernieuwbare energie, maar ook een duidelijk en snel uitstapscenario opstellen voor de financiering van vervuilende energieproductie (zoals steenkool).
Bonustijd
Ten slotte werd het bonustijd. Ze hebben al veel stof doen opwaaien, die bonussen, en de storm van protest trok ook doorheen de aandeelhoudersvergadering van Dexia. Gemeentes, gewesten, gemeenschappen en vakbonden reageerden ontzet op de onrechtvaardige bonuspolitiek voor management en bestuur – op een moment dat een groot deel van het personeel en de samenleving de dupe is van eerder wanbeleid door banken als Dexia. Dit risicovolle beleid noopte de overheid om de bank overeind te houden met een miljardenleningen. Een deel van die lening gaat naar bonussen waar de gemiddelde werknemer méér dan een leven voor moet werken.
De verworvenheden van deze dag lagen slechts gedeeltelijk in de directe resultaten – Dehaene vermeldde dat Israël Dexia vermoedelijk nog voor de zomer verkocht zal worden. Op lange termijn is het nog veel belangrijker dat zoveel burgers hun stem hebben laten horen. Het is immers allesbehalve vanzelfsprekend om invloed uit te oefenen op een economisch beslissingsproces. Bovendien beheersen de wetten van de markt al te vaak de ethiek in de financiële sector. Op 11 mei werd een precedent geschept. Ethiek stond hoog op de agenda. Tot ergernis van sommigen. Wij zouden het niet anders willen.
Frank Vanaerschot (medewerker Netwerk Vlaanderen)
