Het is bijzonder pijnlijk om te moeten vaststellen dat wat jarenlang over China werd beweerd stilaan voor de Europese Unie lijkt op te gaan. Jarenlang luidde het credo dat de legitimiteit van het Chinese politieke systeem en meer bepaald het machtsmonopolie van de communistische partij onlosmakelijk verbonden zouden zijn met economische groei. Stokt die groei, dan komen de Chinese apparatsjiks geheid in de problemen, zo stelden de meeste China-watchers.
Wat blijkt nu echter? Als de economische groei in Europa het laat afweten, komen blijkbaar ook onze democratische regimes in de problemen. Sommige analisten stellen dat we eerst moeten snijden in overheidsvoorzieningen om daarna terug te kunnen groeien, andere economen beklemtonen dat we ons geen weg uit de crisis kunnen besparen. Maar beide stromingen zijn het erover eens dat we op middellange termijn voldoende moeten blijven groeien om onze schulden te kunnen blijven aflossen, en het vertrouwen van de markten niet te verliezen. Quod non.
Groeien zit er voorlopig niet in, om welke reden dan ook. En dan merk je dat de politieke gevolgen enorm zijn. Stilaan dreigen de EU en de Europese leiders elke democratische legitimiteit kwijt te spelen, als fall-out van de lang uitgesponnen eurocrisis en het ideologische bekvechten op hoog niveau. In een aantal Europese landen is de legitimiteit van de politieke klasse trouwens al bedroevend laag, nu duidelijk is dat ze niet veel meer dan de speelbal zijn van de financiële markten.
De cynische conclusie is dat ook onze democratieën slagzij dreigen te maken, als het smeermiddel ‘economische groei’ achterwege blijft. In een eeuw waarin we moeten leren leven binnen de grenzen van de beschikbare planetaire resources, en liefst zo snel mogelijk, is dat een verontrustende vaststelling, en het beste bewijs van een systeemshock.
In Beijing kunnen ze ondertussen enig leedvermaak allicht niet onderdrukken. Maar de Chinezen zijn slim genoeg om te beseffen dat alles met alles verbonden is – als de eurozone implodeert, delen zij ook in de brokken – en dat hun eigen legitimiteitstest nog moet komen. Als de groei in China het laat afweten, wat vroeg of laat ook het geval zal zijn, zal moeten blijken of het Chinese regime wel zo soepel is als de theorie van ‘autoritaire veerkracht’ laat uitschijnen. Ik ben alvast geen believer, en al zeker niet nu het erop lijkt dat de legitimiteit van de Chinese leiders in de nabije toekomst op een ruimere basis zal moeten geschoeid zijn dan louter economische groei. Groeien alleen zal niet meer volstaan om het KP-machtsmonopolie te blijven legitimeren, zo stelde Chatham House expert Kerry Brown vorige week nog tijdens een lezing in Leuven.
Maar tot het zover is, weze Hu en Wen toch een klein beetje Schadenfreude gegund.
