Eandis is op zoek naar vers kapitaal. De Vlaamse netbeheerder wil een private partner aantrekken. De keuze is uiteindelijk gevallen op een Chinees staatsbedrijf. Organisaties vanuit het middenveld (vakbonden, gezinsbond, samenlevingsopbouw, REScoop.Vlaanderen, …) hebben hiertegen gereageerd: het bestuur van Eandis (steden en gemeenten) moet leren samenwerken met zijn burgers, ipv op zoek te gaan naar kapitaal bij een Chinees staatsbedrijf, zeggen zij. Ze vragen zich af waarom er niet gezocht wordt naar een formule waarbij het spaargeld van burgers aangesproken wordt. Er staat nu 250 miljard euro geparkeerd op de spaarboekjes van onze banken en dit brengt nauwelijks nog iets op.
Walter Van Den Bossche van Eandis zegt dat het ophalen van grote bedragen niet werkbaar is voor een coöperatief fonds. Er wordt daarbij soms verwezen naar NEW B waar nog maar 2 miljoen euro werd opgehaald. Dat is allemaal wat kort door de bocht.
New B heeft op korte termijn 50.000 coöperanten kunnen verzamelen rond een project dat nog niet concreet was. Uiteraard hebben die coöperanten maar een beperkte inbreng gedaan. Dat werd hen ook gevraagd. Een aandeel kost slechts 20€ – een vorm van steunbetuiging om iets uit te werken. Maar van zodra de plannen concreet worden voor de oprichting van een nieuwe bank, dan mag je er op rekenen dat er vrij snel ca. 50 miljoen euro gemobiliseerd kan worden bij de coöperanten. Dit is gemiddeld 1000 €/coöperant – wat ook de gemiddelde inbreng is van een coöperant bij bijvoorbeeld Ecopower – en dan heeft Ecopower nog een beperking opgelegd van maximaal 20 aandelen per persoon.
Bovendien, wanneer het project New B concreet zou worden, dan kan men verwachten dat er vrij snel nog eens tienduizenden coöperanten zullen toetreden. De oprichting van een coöperatief fonds (eventueel aangevuld met een obligatielening en nog wat extra kapitaal van de gemeenten) is dus weldegelijk een realistische formule voor de financiering van Eandis. Maar je moet dit uitwerken en het ook wat tijd geven. Daarvoor is er politieke wil nodig. We klagen vanuit het middenveld in eerste instantie het ontbreken van deze politieke wil aan.
Gemakkelijkheidshalve steekt het bestuur van Eandis zich weg achter juridische en/of financieel boekhoudkundige argumenten. Maar het Transitie Netwerk Middenveld vraagt een politieke verantwoording. Waarom werd het alternatief van burgerparticipatie niet ernstig onderzocht. Daarvoor heb je geen beursgang nodig. Wel een andere omgang met burgers/gebruikers, voor wie het net uiteindelijk is aangelegd.
Bovendien is de distributiekost de voornaamste component geworden op de energiefactuur. De meerkosten van energietransitie worden via de het distributietarief voor 80 à 90% afgewenteld op de burgers en kleine ondernemingen. Op distributie wordt quasi gegarandeerde winst gemaakt en beloofd (5%) en daarop wordt nog eens vennootschapsbelasting betaald (34%) die integraal wordt doorgerekend naar de gebruikers. Het TNM heeft dan ook in haar werkstuk over de rechtvaardige energiefactuur gesteld: “De afwenteling van de kosten voor de ontwikkeling van hernieuwbare energie en de netten op gezinnen en kleine ondernemingen, stelt de vraag scherp wie de baten krijgt van de investeringen die hiervoor nodig zijn”. De boodschap van het TNM is dat de baten van deze monopolieactiviteit én publieke dienstverlening, verankerd moeten worden bij lokale overheden en/of de gebruikers.
Samengevat kun je stellen dat startende coöperaties of een nieuw coöperatief fonds nood heeft aan concreet project. Dan gaat alles in een stroomversnelling. Probleem is dat de vrije markt deze opportuniteit nauwelijks gunt aan startende burgercoöperaties (tenminste wanneer het gaat over rendabele investeringen) en dat overheden hiervoor onvoldoende ruimte creëren. Ook Eandis gaat liever in zee met een grote private partner ipv een sterkere relatie op te bouwen met haar gebruikers. Men verkiest dus om jaarlijks 30 à 40 miljoen euro te laten wegvloeien naar het buitenland ipv de burgers – via een coöperatieve structuur – nauwer te betrekken bij het netbeheer. De burgers/gebruikers worden m.a.w. gereduceerd tot klanten die voldoende moeten betalen om de rekening te doen kloppen. De energietransitie roept nochtans om een grotere betrokkenheid van de burgers, o.a. via vraagsturing met nieuwe meters. De energietransitie verdient dus beter. Daarom roepen we het bestuur van Eandis ter verantwoording. Het wordt tijd dat het maatschappelijk debat hierover gevoerd wordt. Dit gaat overigens niet over een vermeende schrik voor de Chinezen, maar wel over vernieuwde vormen van burgerdemocratie.
Omdat de finale beslissing op 3/10/2016 valt, willen we nog druk zetten en hebben we een petitie gelanceerd. We vragen aan de gemeenteraadsleden om tegen het akkoord te stemmen met State Grid Corporation of China. We gaan viraal.
We willen de macht van het getal laten werken en daarvoor zijn er veel handtekeningen nodig. Op vier dagen zijn er al 4000 handtekeningen verzameld. Maar het moet meer! We rekenen daarvoor ook op jullie, om dit te ondertekenen op http://www.eandis en de link verder te verspreiden onder je kennissenkring.
